GERONTOLOJİK BAKIŞ

Bu Kaçıncı İnfial?

PROF. DR. Phil. Habil. İSMAİL TUFAN

İstanbul Büyükçekmece’de Özel Gözlem Engelli Bakımevi’nde bir bakıcının bakmakla yükümlü olduğu engelliye işkence ettiği görülüyor. Haberin kaynağı, “Bakımevi çalışanı bir şahsın hastaya adeta işkence eder gibi davranışları tepki çekti” dese de, video görüntülerinden bunun tam bir işkence olduğu açıkça görülmektedir.

Bu, ilk defa yaşadığımız bir olay da değildir. Basına onlarcası haber konusu oldu ve her seferinde haberi veren kaynaklar olayı aktarırken, kullandıkları “infial yarattı” veya “skandal” gibi laflarla halkımızın vicdanına sözde tercüman oldular.

Engelli ve yaşlı bakımının önemli bir meslek olduğuna ve bunun bir “teknik” meselesi olmadığına defalarca dikkat çekildi. Mesleğin adını “bakım teknikeri” koyarsanız, o zaman bu mesleği icra edenlerden sadece bakım tekniğini uygulamasını bekleyebilirsiniz.

Bir insanın bakımı, engelli veya yaşlı olsun, hiçbir zaman bir teknik mesele değildir. İnsanın insana bakımı, daima “insanlık” veya “insancıllık” dediğimiz ve bunların altında vicdan, sorumluluk, empati, anlayış, hoşgörü gibi erdemleri anladığımız bir meseledir.

Bakım teknikeri yetiştirmek zor değildir, ama “bakıcı” yetiştirmek zordur. Herkes bakım teknikeri olabilir, ama herkes bakıcı olamaz. Ben, bu mesleğin erbaplarını ve ona gönül verenleri “bakıcı” olarak tanımlıyorum.

Bizim bakıcılara ihtiyacımız vardır! Bir taraftan nüfusumuzun yaklaşık %12’si engellidir. Bu, 10 milyon kişi demektir. Ayrıca nüfusumuz hızla yaşlanırken, yardıma ve bakıma muhtaç yaşlılar da çoğalıyor. Yaşı 80 ve üzeri nüfusta 2 kişiden 1’i günlük yaşamında yardıma ve bakıma ihtiyaç duymaktadır.

Bakıma muhtaçlık türleri farklı olabilir, ancak sonuç olarak bu insanların şefkatli, anlayışlı, vicdanlı bakıcılar tarafından bakımlarının yapılması şarttır. Hiç kimse çocuğunu, anasını veya babasını, sırf bakım tekniğini bildiği için, gaddar bir kimseye teslim etmek istemez.

Milyonlarca aile ferdi kendi engellisine, kendi yaşlısına evde bakıyor ve bu kişiler bakım tekniği konusunda hiçbir mesleki bilgiye sahip değiller. Dolayısıyla bakımda teknik gereklidir, ama bakımın özü tekniğe dayanmamaktadır. Amacı sadece para kazanmak olan, ama bakımdan bihaber olan kişilere bakımevi açma ruhsatı verilmemelidir. Paralı olana değil, liyakatli olana bakımevi açma imkânı tanınmalıdır. Gerontologların bilgi birikiminden daha fazla yararlanılmalıdır.

Toplumumuza gelince, haberlerde sık sık geçen “infial” konusunun gerçekte karşılığı yoktur. Eğer toplum olarak bu tür vakalarda gerçekten bir infial yaşasaydık, o zaman toplum olarak farklı bir davranış sergilerdik. Haberi okurken veya videosu izlenirken yaşanılan duygular, bir infialin göstergesi değildir.

Göstermelik infial duygularını sık yaşayan bir toplumuz. Karısını bayıltıncaya kadar döven adamın videosunu, annesini döven adamın videosunu, kediye işkence eden adamın videosunu, kadına edepsiz teklif yapan taksi şoförünün videosunu, bebeğini döven babanın videosunu ve engelliye işkence eden bakıcının videosunu izlerken, bir anlık bir duygusal sarsıntı geçiriyoruz, ama videoyu izledikten sonra başka bir habere atlayıp, olayı unutuyoruz. Kimilerimiz ise sosyal medyadan sözde sorumluluk gösterip olayı kınıyor, kızıyor, eleştiriyor.

Toplum olarak insancıl duygularımızı kaybetmek üzereyiz. Bencillik, kıskançlık, bana necilik aldı başını gidiyor. Bir bakımevindeki bir olayın su yüzüne çıkması kadar, bir de ne kadarından haberimiz olmadığını sormayı öğrenmeliyiz. Unutmayalım, engellilik ve yaşlılık, sadece başkalarının başına gelen şeyler değildir. Bir gün sonra, hatta bir saat sonra kendinizin engelli biri olmayacağınızı ve gaddar bir bakım teknikerinin size eziyet etmeyeceğini garanti edebiliyor musunuz? Uzun bir ömre sahip olursanız, yaşlı biri olduğunuzda, size işkence eden bir bakım teknikerinin elinde ziyan olmayacağınızdan emin misiniz?

Bakım teknikerleri, mesleklerinin saygınlığını düşünerek hareket etmelidir ve kendilerine güvenen insanları daha fazla düş kırıklığına uğratmamalıdır. Gerontoloji böyle buyuruyor bizden söylemesi…