GERONTOLOJİK BAKIŞ

Apopleks veya İnme

PROF. DR. Phil. Habil. İSMAİL TUFAN

Apopleks veya inme, yaşlılarda sıklıkla görülür ve genellikle bağımsızlığın azalmasına, bakıma ihtiyaç duymaya veya hatta ölüme yol açar. Apopleks, çeşitli klinik tabloları tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Semptomların aniden başlamasıyla karakterize edilirler ve etkilenen beyin bölgesindeki sinir hücrelerine hasar veren ve beyinde lokal olarak sınırlı bir dolaşım
bozukluğundan kaynaklanırlar.

İnmelerin yaklaşık %80'i beyin iskemisinden (kan akışının zayıflaması veya kesilmesi, organlara oksijenin iletilememesi) kaynaklanmaktadır. Bu tür iskemik ataklar, genellikle beyin damarları çeperinin aterosklerotik değişiklikleri sonucu tıkanması veya emboli sonucu oluşur. Diğer inmelerin çoğu beyin kanamalarından kaynaklanır.

İnme, tamamen beklenmedik bir şekilde ortaya çıkabileceği gibi, hafif ve kısa süreli belirtilerle de kendini gösterebilir. Bu tür kısa süreli belirtiler çok ciddiye alınmalı ve bir doktor tarafından muayene edilip tedavi edilmelidir, çünkü bu, ciddi bir inmeyi önleyebilir.

İnmenin belirtileri beynin etkilenen bölgesine göre değişir. Genellikle aniden ortaya çıkar, ancak günler geçtikçe kötüleşebilir. Sıklıkla görülen belirtiler şunlardır:

Vücudun bir tarafında başlangıçta gevşek, daha sonra spastik felç. Ekstremiteler, yüz ve gövde etkilenebilir.
Vücudun etkilenen tarafında duyusal bozukluklar, çift görme, hemianospi, muhtemelen etkilenen taraftaki algı bozuklukları.
Yutma bozuklukları, afazi, konuşma motor becerilerindeki bozukluklara bağlı konuşma bozuklukları, apraksi.
Denge bozuklukları ve hareket dizilerinin koordinasyon bozuklukları (ataksi).
Baş ağrısı, baş dönmesi, kusma, idrar ve dışkı tutamama.
Bilinç bozuklukları, muhtemelen koma.
Hafıza ve dikkat bozuklukları.
Ruh hali değişimleri, patolojik ağlamalar.

Akut dönemde yaşamsal fonksiyonların takibi, desteklenmesi ve komplikasyonların önlenmesine odaklanılır. Özellikle inme sonrası bu ilk dönemde, ikincil hastalıklardan korunmak için, tüm koruyucu önlemlerin uygulanması gerekmektedir. Tüm inme hastalarının yaklaşık üçte biri, birkaç yıl içinde başka bir inme daha geçirir. Hipertansiyon, kalp hastalığı, diyabet ve tromboza eğilim gibi risk faktörlerinin tedavisi, bu nedenle daha fazla inmeyi önlemek için önemli bir profilaksidir.

Akut fazda, bakıcılar hayati bulguları yakından izler (tansiyon manşonlarını sadece sağlıklı tarafa takın!), kardiyovasküler komplikasyon belirtilerine, baş ağrısına, kusmaya, mide bulantısına, göz bebeğinde değişikliklere vb. özellikle dikkat eder ve doktorun önerdiği şekilde ilaçları uygular.

Değişen vücut duyumundan dolayı inme geçiren hasta, tüm vücudu ve vücut sınırları konusunda oryantasyonunu kaybeder. Bunun için bakıcının dikkat ve oryantasyon yardımları sağlaması gerekir (örneğin etkilenen tarafı okşayarak veya hafifçe vuruşlar yaparak dokunma).

Vücutta yönelimi ve etkilenen tarafın farkındalığını ve algısını geliştirmek için, bir diğer bakımsal önlem terapötik yıkamadır. Soğuk uyarana karşı spastisite oluşmasını önlemek için, su sıcaklığı ılık olmalıdır ve yıkarken hafif sert bir bez ve havlu seçilmelidir.

Etkilenen vücut tarafı da beslenmeye dâhil edilebilir. Bakım verenin ilk görevi, hastanın elini yönlendirerek bardağı veya kaşığı ağzına götürmesidir; yemek yedikten sonra hastanın yanak torbaları kontrol edilerek, yiyecek artıkları temizlenmelidir.

Böyle düşünüyor Gerontoloji. Bizden söylemesi…