Sosyal Gerontolojik Anketler, Psikolojik Test midir?

Sosyal gerontolojik bir anket araştırmasında, örneğin “yaşam memnuniyetine” ilişkin sorular içerse bile, psikolojik test anlamında bir test değildir. Her ne kadar metodolojik olarak benzer görünse de, sosyal gerontolojik bir anket ile psikolojik bir test arasında önemli farklılıklar vardır.

Sosyal gerontolojik anket; sosyal olgular, görüşler, tutumlar veya davranışlar hakkında veri toplamak için kullanılır. Genellikle bireysel veya kolektif bakış açılarını yakalamak için kullanılır, örneğin “Hayatınızdan ne kadar memnunsunuz?” Sosyal gerontolojik anketler genellikle psikolojik testlere göre, daha az titizlikle doğrulanır ve daha çok öznel değerlendirmelere dayanır. Bireysel tutumlarla ilgili sorular içerebilirler. Fakat “kişilik özelliklerini” ölçmek için kapsamlı bir teorik temel içermezler. Sosyal gerontolojik anketler, genellikle kişisel cevaplara dayanır ve katılımcıların belirli bir zamandaki görüşlerini veya deneyimlerini yansıtır.

Psikolojik testler; zekâ, kişilik özellikleri veya duygu gibi belirli psikolojik yapıları ölçer. Yaşam memnuniyetini veya refahını da ölçen testler vardır, ama bunlar sağlam temel üzerine oturtulan teorilere ve doğrulama süreçlerine dayanır. Psikolojik bir testin yapısı, geçerliliği ve güvenilirliği daha katı taleplere dayanır ve genellikle psikolojik teorilere dayalı olarak, daha istikrarlı veya tutarlı özelliklerin ölçülmesini içerir.

Psikolojik testler, ölçülen şeyin aslında yapıyı (örneğin, psikolojik özellik olarak yaşam doyumu) ​​yakaladığını garanti eden kapsamlı bir doğrulama sürecinden geçer. Psikolojik testlerin sonuçları, psikolojik teşhis veya araştırmalarda kullanılabilir ve genellikle standart ve normlu verilere dayanır.

Sosyal gerontolojik bir ankette, bir yaşlının hayatından ne kadar memnun olduğunu sormak, psikolojik bir test değildir. Aradaki fark, sistemde ve amaçta yatmaktadır: anket öznel görüşleri hedeflerken, psikolojik testlerde belirli bir psikolojik özelliği ölçmek için genellikle sağlam, teorik bir temel ve standartlaştırılmış ölçüm prosedürleri kullanılır.

Sosyal gerontolojik araştırmalarda, psikolojik testlerdeki gibi, güvenilirlik ve geçerlilik önemli midir? Sonuçların bilimsel açıdan güvenilir ve anlamlı olmasını istiyorsanız, sosyal gerontolojik araştırmalarda da güvenilirlik ve geçerlilik, önemli kalite kriterleridir. Bu kavramlar sadece psikolojide değil, Sosyal Gerontolojide de, verilerin güvenilir ve anlamlı olmasında rol oynamaktadır.

Güvenilirlik (reliability), bir ölçüm aracının (örneğin bir anket) aynı koşullar altında tekrar tekrar kullanıldığında, tutarlı sonuçlar üretip üretmediğini ifade eder. Güvenilir bir anket, istikrarlı ve kesin veriler sağlar. Bir sosyal gerontolojik anket, katılımcıların cevaplarının benzer koşullar altında tekrarlanabileceği şekilde tasarlanmalıdır. Örneğin, bir kişinin “yaşam memnuniyetini” farklı zamanlarda ölçerseniz, yaşam koşulları değişmediği sürece, sonuçların tutarlı olması gerekir. Farklı görüşmeciler aynı anketi farklı gruplarda kullandığında, sonuçlar karşılaştırılabilir olmalıdır.

Geçerlilik (validity), bir ölçüm aracının ölçmek istediği şeyi gerçekten ölçüp ölçmediğini ifade eder. Bu nedenle geçerli bir anket, hedef yapıyı doğru ölçer ve yanlışlıkla başka bir şeyi ölçmez. Sosyal gerontolojik bir ankette “yaşam memnuniyeti”, yanıtları çarpıtabilecek, örneğin “sosyal arzu edilirliği” veya “mevcut ruh halini” değil, gerçekten “yaşam memnuniyetini” ölçmelidir.

Geçerlilikten söz ediyorsak, farklı türlerini de hesaba katmalıyız. İçerik geçerliliğinde, anketin konunun tüm ilgili yönlerini ölçüp ölçmediği sorusuna cevap verilmelidir. Örneğin yaşam memnuniyetinin tüm önemli boyutları kaydediliyor mu? (örneğin sağlık memnuniyeti, konut memnuniyeti, gelir memnuniyeti, aile ilişkileri memnuniyeti). Yapı geçerliliğinde, anket, altta yatan teorik yapıyı doğru ölçüyor mu sorusuna cevap verilmelidir? Örneğin yaşam memnuniyetini açıklamak için kullanılan teorik modele uyuyor mu? Kriter geçerliliğinde, anket sonuçları ile objektif yaşam koşulları gibi, diğer kriterler arasında bir bağlantı olup olmadığına bakılmalıdır.

Objektiflikten, anket sonuçlarının anketi yürüten veya değerlendiren kişiden bağımsız olması anlaşılır. Sosyal gerontolojik bir anket araştırmasında, soruların ve cevapların yorumlanma şeklinin, araştırmacının kişisel görüş veya yorumlarının, sonuçlar üzerinde hiçbir etkisi olmayacak şekilde tasarlanmalıdır. Aynı anketi değerlendirirken, iki farklı araştırmacının da aynı sonuçlara varması gerekir.

Böyle düşünüyor Gerontoloji. Bizden söylemesi…