“Vakit Nakittir” Sözünün Sahibi Üzerine Düşünceler

Sosyolojik literatürde gezindiğiniz takdirde, er veya geç Benjamin Franklin adıyla karşılaşma şansınız bir hayli yükselir. Benjamin Franklin (1706-1790) sadece yazar, bilim insanı, mucit, diplomat, filozof değil, aynı zamanda Amerika'nın kurucu babalarından biri olarak da tanınır.

Bilimsel ve teknik başarıları arasında, yıldırımın elektriksel bir olgu olduğunu keşfetmesi önemli bir yer tutar. Bifokal gözlükleri icat etmiştir. Bu gözlük, iki farklı görme alanını tek bir lens içinde sağlayan bir tür gözlüktür. Bu gözlükler genellikle presbiyopi (yaşlılık ile birlikte gelen yakın görme zorluğu) gibi görme sorunları yaşayan kişiler için tasarlanmıştır. Franklin, yaşlandıkça yakın görüş zorluğu çekmeye başlayınca, bu sorunu çözmek için bifokal lensler geliştirdi.

Siyasi alanda ise, Amerikan Bağımsızlık Savaşı sırasında Fransa ile olan diplomatik ilişkilerde önemli rol oynamış, Amerika Birleşik Devletleri'nin bağımsızlığını destekleyen bir antlaşmanın müzakerelerine katkıda bulunmuştur. Ayrıca Amerika'nın ilk kütüphanesi olan Philadelphia Kamu Kütüphanesi'nin kurulmasına öncülük etmiştir.

Fakat Franklin daha ziyade "National Treasure" (Ulusal Hazine) adlı Hollywood filminde akıllarda yer etmiştir. Nicolas Cage'in canlandırdığı karakter, bir hazine avına çıkıyor ve sözde birçok tarihi sır ve ipucunu çözmek zorunda kalıyor. Filmde, Benjamin Franklin tarafından icat edildiği öne sürülen bir gözlük, Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi’nin arka yüzündeki gizli sembolleri okumak için kullanılıyor.

gözlük, filmde kurgusal bir öğe olarak yer alıyor ve Franklin’in gerçek hayatta bu tür bir gözlük icat ettiği veya böyle bir şifreli mesaj bıraktığına dair bir kanıt bulunmuyor. Film, sözde tarihi bilgileri ve kurgusal unsurları harmanlayarak, eğlenceli bir macera sunuyor. İzleyiciye bütün bunlar sanki bir gerçekmiş gibi aktarılarak, Amerika’nın reklamı yapılıyor. Genellikle kendini çok zeki, bilgili ve akıllı kabul eden modern insanın aldatılmaya müsait ve yalana çok açık bir canlı varlık olduğu, bu ve benzeri filmlerle de (ör. “Da Vinci Şifresi”) gösterilebilir.

Franklin, "Poor Richard's Almanac" adlı ünlü bir eserin yazarıdır ve birçok özlü sözleri ile tanınır. "Poor Richard's Almanac", Franklin tarafından 1732-1758 yılları arasında yayımlanan bir yıllıktır. Franklin'in takma adı olan “Poor Richard” (Kötü Richard) adıyla yayımlanmıştır. Bu almanak, Franklin’in günlük yaşam, kişisel başarı, ahlaki değerler ve pratik yaşam bilgileri hakkında öneriler ve özlü sözler sunduğu bir yayın olarak bilinir.

Hem bilimsel, hem de sosyal reformlar konusundaki görüşleriyle etkili bir düşünür ve lider olarak tarih sahnesinde önemli bir yer edinmiştir. Benjamin Franklin’in parayla olan ilişkisi de oldukça dikkat çekicidir. Kendisi, finansal başarıya ve tasarrufa önem vermiştir. Genç yaşta iş dünyasına atılmış ve başarılı bir matbaacı olmuştur. Franklin, finansal olarak kendi kendine yeten bir yaşam sürmeyi hedeflemiş ve amacına ulaşmak için çeşitli stratejiler geliştirmiştir. Yatırımlar ve mali yönetim konularında bilgi sahibiydi ve paranın yönetilmesiyle ilgili pratik önerilerde bulunmuştur.

İngilizcede “Time is Money” (“Vakit Nakittir”) sözü ona aittir. Franklin, zamanın değerini vurgulamak için bunu kullanmış ve verimli çalışmanın, zamanın dikkatli yönetilmesinin önemini vurgulamıştır. Bu düşünce, iş dünyasında ve kişisel yaşamda zamanın etkin kullanımının ekonomik başarı ve kişisel verimlilik açısından ne kadar kritik olduğunu ifade eder. Vakit nakittir (zaman paradır) sözünü, paranın değerini vurgulamak için değil, zamanın önemini ve verimliliğini belirtmek için kullandığı belirtilir. Sözde bu sözü, zamanın israfının ekonomik kayıplara yol açabileceğini ve verimli çalışmanın finansal başarıya katkıda bulunabileceğini anlatmak amacıyla kullanmıştır.

Franklin’in aynı zamanda, “Para üretken ve verimli bir doğaya sahiptir" ifadesini de kullandı. Paranın “Kendi kendini artırma ve daha fazla para kazanma” potansiyelini vurguladı. Yani yatırım yapıldığında ya da doğru yönetildiğinde para parayı çeker. Bu, Franklin’in finansal akıl yürütme ve tasarruf konusundaki görüşlerini destekleyen bir düşüncedir, denebilir ama aynı zamanda bir hayli “para meraklısı” olarak da kabul edilebilir. Perspektife bağlı! Her iki ifade de Franklin’in zamanın ve paranın değerine ilişkin farklı yönlerini görüyoruz.

Püriten (tutucu) kökenli bir ailenin çocuğu olarak Boston'da doğdu ve büyüdü. Aile yapısı ve eğitimine dayalı olarak, Franklin'in dini inançları genel olarak Hıristiyanlık çerçevesinde şekillenmiştir. Ancak Franklin hoşgörülü ve açık fikirli biriydi. Dinsel çeşitliliğe ve farklı inançlara anlayışlı bir yaklaşım sergilemiştir. Amerikan Devrimi sırasında, dini toleransı teşvik eden bir bakış açısına sahipti ve farklı inanç gruplarının bir arada yaşamalarını desteklemişti.

Böyle düşünüyor Gerontoloji. Bizden söylemesi…