GERONTOLOJİK BAKIŞ

Sosyal Meslekler

Gerontoloji, yaşlı bireylerin ihtiyaçlarını anlayan uzmanlaşmış bir sosyal meslek alanıdır.

PROF. DR. Phil. Habil. İSMAİL TUFAN

Genellikle “Sosyal meslek” ile “Sosyal hizmet” aynı şey gibi değerlendirilmektedir. Bu anlayışın kapsamında sosyal meslek, sosyal hizmet uzmanının görevidir ve sosyal hizmet uzmanı sosyal meslek icra etmektedir. Her ne kadar sosyal hizmet uzmanı, sosyal meslek icra eden bir aktör olsa da, sosyal meslek yalnızca sosyal hizmet değildir ve sosyal hizmet icra eden tek aktör sosyal hizmet uzmanı değildir. Sosyal meslek alanı,40 yılda çok büyük bir değişime uğramıştır.

Bugün sosyal meslek alanında, farklı mesleki eğitim al-mış pek çok aktör görev almaktadır ve en ufak ortak paydaları şu kavramlarla ifade edilebilir: Destek, bakım ve yardım, eğitim ve danışmanlık, öğretim ve teşvik. Sosyal meslek alanı, sağlık veya hukuk gibi mesleki alanların aksine, benzer faaliyetlerin aynı kişi tarafından değil, farklı eğitim almış, farklı meslek grupları tarafından yürütülmesi özelliğiyle öne çıkmaktadır.

Meslek, bir yandan belirli bir hizmeti üretmeye yönelik beceri ve yetenekler anlamına gelirken, diğer yandan sürekli geçim ve istihdam olanaklarının temelini oluştu-rur. Uzmanlaşmış faaliyet terimi, "Uygulanan bir meslek" veya becerilerin özel bir bileşimi, yani “Öğrenilen bir meslek” anlamına gelir.

Uygulanan mesleğin, muhakkak öğrenilmiş bir meslek olması gerekmiyor, buna karşın becerilerin özel bir bileşiminden söz ediyorsak, o zaman öğrenilmiş meslekten hareket etmek gerekiyor. Birçok meslek alanında öğrenilmemiş olmasına rağmen,spesifik (uzmanlaşmış) meslek icra edenlere rastlıyoruz, örneğin tornacı, kaynakçı, berber, kasap gibi. Öğrenilmiş mesleklerde ise, mesleği icra edenden spesifik mesleki becerilerini kombine edebilmesi talep ediliyor.

Buna verebileceğimiz en iyi örneklerden biri Gerontologlardır. Gerontologlar, Gerontoloji alanında yaşlanma, yaşlılık ve yaşlı birey hakkında,spesifik bilgi ve beceriyle donatılmış olan aktörlerdir. Örneğin yaşlanmanın biyolojik, psikolojik, sosyal, kültürel, tarihsel ve kurumsal boyutlarıyla ilişkili özel bilgilerle donatılmışlardır. Bu nedenle Gerontologlar yaşlanmanın, yaşlılığın ve yaşlı bireyin bu farklı boyutlardaki “Durumlarını” ve “İhtiyaçlarını”, bu bilgilerle donatılmamış olan öğrenilmiş mesleklere kıyasla daha iyi “Kombine” edebilmektedir.

Bu da Gerontologlara yaşlanma ve yaşlılıkla ilişkili sos-yal meslek alanlarında önemli bir avantaj sağlarken, aynı zamanda onların mesleki kombineli bilgi ve becerilerin-den faydalanan kişiler de, ihtiyaçlarının daha iyi karşılanmasından dolayı daha memnun kalmaktadırlar.

Örneğin Alzheimer hastası annesinin bakımını üstlenen bir kadının, sosyal mesleklerden beklentilerini Gerontologlar çok daha iyi anlayabilecek bilgi ve beceri ile donatılmıştır. Bu kadının bir Gerontoloğa başvurması durumunda, Gerontolog onun hangi sorunlarla karşı karşıya olduğunu, diğer sosyal meslek sahiplerinden çok daha iyi anlayabilecektir. Bu “Anlayış” ona bu kadının ihtiyaçlarına daha uygun cevap verebilen mesleki icraatları yerine getirmesini sağlayacaktır. Gerontolog mesleğine bu açıdan bakıldığında, sosyal meslek kategorisinde de, değerlendirilmesi gereken bir meslek olarak belirginleşmektedir.

Ortalama yaşam süresinin uzaması ve nüfusta yaşlı oranının artması, yaşlılar arasında emekli, yardıma ve bakıma ihtiyacı olan, evinde yalnız yaşayan yaşlıların çoğalması, Gerontogların modern toplumun önemli aktörleri arasında konumlandırmayı gerekli kılmaktadır. Önümüzdeki birkaç 10 yıl içerisinde, toplumumuzun bugüne kıyasla, iki misli daha fazla yaşlı nüfusa sahip olacağını dikkate alırsak, Gerontoloji eğitiminde de sosyal meslek alanlarına yönelik yeni bir eğitim alanının açılması mantıksız olmayacaktır.

Gerontoloji her zaman kendini disiplinler arası bir eğitim ve uygulama alanı olarak tanımlamış ve bu alana diğer bilim ve meslek gruplarını da davet etmiştir. Bu çağrıya ilginin giderek arttığına işaret eden bazı gelişmeler de vardır. Örneğin “Türkiye Gerontoloji Serisi” adı altında yayınlanan kitaplar, farklı disiplinlerden gelen aktörlerin yaşlanma ve yaşlılık olguları hakkında spesifik bilgilerinin bir araya getirilerek kombine edildikleri bir girişimdir.

Böyle düşünüyor Gerontoloji… Bizden söylemesi.