DUAYEN

KIRIKKALE

Y. Mimar ERCAN EVREN

Bu hafta köşemi eşim Gülseren hanıma bırakacağım. Eşim, Kırıkkale fabrikalarında müdürlük yapmış olan rahmetli Süleyman Gönenin kızıdır. RTE “daha önce tabanca dahi yapamıyorduk” deyince anıları çocukluk yıllarına gitti ve şunları anlattı:

Kırıkkale fabrikalarının kararı İzmir kongresinde verilmiş. Sonra, Fabrikada yönetici olmaları için yetenekli gençler Avrupa’ya (Almanya ve İsveç) teknik öğretim için gönderilmiş. Babam bunlardan birisiydi. 1925 yılında kurulan fabrikalar ilk önce Milli Savunma Bakanlığına bağlı olup, başlarında bir paşa bulunurdu. Kurum 1950 tarihinde MKE’ne devredildi. En önemli sanayi kuruluşları Top ve Mühimmat Fabrikası, Silah ve Tüfek Fabrikası (7,65 tabanca, MPT-76 piyade tüfeği), Çelik Fabrikası, Çelik Çekme Boru Fabrikası, Barut Fabrikası, Pirinç Fabrikası (1928) ve Elektrik Makinaları (1929) Fabrikalarıdır. Türkiye'nin ilk ve tek ağır silah ve dövme çelik üretimi yapan fabrikasının geçmişi 1932 yılında kurulan çelik fabrikası ile 1937 yılında kurulan top fabrikasına dayanıyor. 835 bin metrekare alan üzerinde kurulu fabrikada yaklaşık 115 bin metrekare kapalı alan bulunuyor. Bunun yanında 5,56-203 milimetre arasındaki tüm kalibrelerde silah ve mühimmatı tek çatı altında üretme kabiliyetine sahip dünyadaki tek kuruluş olan fabrikalar, güvenlik güçlerinin ihtiyaç duyduğu farklı kalibredeki mühimmatları, obüs, tank, havan ve topçu roketi mühimmatlarını, MK serisi ve nüfuz edici bombaları, güvenlik güçleri envanterinde bulunan G-3, MP-5 ve MG-3 gibi çeşitli piyade ve makineli tüfekleri, Altay tankına, Korkut hava savunma sistemine, T-155 Fırtına ve Panter obüslerine ait silah sistemlerini üretme kabiliyetine sahip. MKEK, değişik tipteki havan ve roket sistemleri ve mühimmatlı sevk barutlarını ve patlayıcıları üretebilen yetkinlikte. Son zamanlarda kurum, NATO’nun tüm füze başlığı ihtiyacını karşılıyordu.

Her fabrikanın bir spor sahası ve futbol takımı vardı. Maçlar yapılır turnuvalar düzenlenirdi. Toplantı salonunda konserler verilir balolar yapılırdı. En önemlisi de çırak okulunda kendi ustalarını kendileri yetiştiriyordu. Kırıkkale Keskinin ufak bir nahiyesi iken, fabrikalar sayesinde Anadolu’nun bir cazibe merkezi olmuştur.

“Vefasızlık her halde böyle bir şey.”