DUAYEN

Ters Lale

Y. Mimar ERCAN EVREN

Gün geçmiyor ki tatsız bir hadise ile karşılaşmayalım. Her gün birkaç kadının öldürülmesi adeta rutin haline geldi. İnsanın kanını donduran Özgür Özele yapılan saldırı, Çocuk tacizleri, sahtekârlıklar artık kanıksanan olaylar haline geldi.Pek bahsi geçmeyen ama beni en çok üzen olay ise Samandağ’ında Jandarmaların bir köylüyü dövmesi ve boğazını öldüresiye sıkmaları hadisesi oldu.Bir meczup, bir akıl hastası veya bir manyak suç işleyebilir. Ne olursa olsun suç çok vahimdir ve şiddetle suçlu cezalandırılmalıdır. Ancak devletin polisi, jandarması halka karşı suç işliyorsa iki kere düşünmemiz gerekir. Stalin Rusya’sında ve benzer rejimlerde halka yapılan zulümleri bu gün bile nefret veüzüntü ile hatırlarız.

Samandağ sorununa gelince şöyle: Devlet yeni çıkarttığı bir kanunla halkın tarlasını arsasını konut yapmak için istimlak edebiliyor. Samandağ Hatay'ınbir ilçesi. Alevi Arap (Nusayri) nüfusun yoğun yaşadığı bir yer. Şubat depreminde zarar görmüş ve pek ilgilenilmemiş bir ilçemiz. Devlet konut yapmak için köylünün tarlalarını istimlak etmek kararı almış, köylü de buna itiraz diyor. Sonucun böyle olacağını aylar önce yazmıştım. Çünkü 4-5 katlı binalarla depremin zararlarını kapatmak mümkün değil. Araziler hovardaca “alçak bina” yapacağız diye harcandı. Ekilen tarlaya inşaat yapmak dünyada görülmemiş bir şey. Çünkü ekilen toprak ekmektir- sudur. Türk halkı bir kırıntı ekmek bile görse öper başına kor ve kuşlar yesin diye yüksekçe bir yere yerleştirir. Aslında köylü vatandaş yerden göğe kadar haklı. Haklı olmasa bile, jandarmamülk sahibi vatandaşın boğazını nasıl sıkar?

Bu olay bana 16. Asırda Osmanlı’da yaşanmış bir olayı hatırlattı. Kanuni Sultan Süleyman mimar Sinan’ı huzura çağırır ve kendisine Devlet i Osmaniye’ye yakışır bir cami yapmasını emreder. Koca Sinan kolları sıvar ve Süleymaniye camiini tasarlar. Ancak Caminin yapılacağı yerde yaşlı bir kadının ufak bir lale bahçesi vardır ve bunu vermek istemez. Kanuni’nin ricaları vezirlerin baskıları Sinan’ın uğraşları para etmez. Uzun zaman sonra yaşlı kadın ikna edilir ve inşaat geç de olsa başlar. Koca padişah kadını kolundan tutup dışarı atmaz mıydı? Yeniçeriler kadını bir temiz dövüp lale bahçesini alamazlar mıydı? Tabii yapabilirlerdi ama Osmanlı adaleti buna izin vermedi. Onun için atalarımız mülkün temeli “Adalettir” demişler. Mimar Sinan, bu inadı ve “gönül kırıklığını” sembolize etmek için caminin bir sütun başlığına ters bir lale motifi oyduğu söylenir. Bu ters lale, hem o kadının bahçesini simgeler hem de onun bu duruma olan tepkisini sembolize eder.

Bir de bu günkü halimize bakın…..