DUAYEN

Bir Milyon Arsa

Y. Mimar ERCAN EVREN

Enflasyon nedeniyle aşırı artan konut kiraları devleti bu konuda çare üretmeye yöneltti. İlk önce 100 bin adet olan arsa Cumhurbaşkanımızın talimatı ile 1 milyona çıkartıldı. Öncelikle bu işlerin talimatla değil hesap-kitapla yaplması gerektiğini söylemem gerekir. İkincisi, arsa satmak konut eksiğini karşılamaya çare olur mu? Son olarak da, hiçbir imar planı hazırlamadan, alt yapı yapmadan et kıyma makinasından çıkartır gibi 1 milyon adet 500 m² lik arsa dağıtmak insanı endişeye sevk ediyor. Bu arada 20 yılda 1400 konut üretmeyi başaran TOKİ’ inin teknik ve mimari yönden çok başarılı olduğu da söylenemez.

Ülkemizde, maalesef bilgiyle, hesap-kitapla yapılması gereken işler hep talimatlarla yapılıyor. Bir zamanların 30,40 katlı gökdelenlerinin yerini şimdi 3-5 katlı cumbalı evler (geleneksel mimari) aldı. İlerde ne olur bilemiyorum.
500 m² lik bir arsaya yaklaşık 6 adet 80 m² lik daire sığmaktadır. Yani 1000 arsa yaklaşık 6000 konuta tekabül etmektedir.

Asgari ücret alan bir aile kira parasından ayrı bir arsa taksitini nasıl ödeyecektir?
Arsa üstüne yapacağı inşaat parasını nasıl bulacaktır?(Kredi borçlarını da karşılamak çok zor)
Bu iş muhtemelen; ferdi veya toplu olarak, müteahhitlere kat karşılığı vermek suretiyle çözümlenebilir.
Bu husus 6000 konutun yaklaşık 5000 tanesinin yine pahalı fiyata kiralanmasını veya satılmasını gerektirir ki bu da amaca uygun olmaz.

İmar planı ve onun gerektirdiği parselasyonlar yapılmadan, altyapı hazırlanmadan böyle bir işe girmek tam bir kaos yaratır ve bedeli çok pahalıya mal olur (mali, sosyal ve estetik yönden)

Görüldüğü gibi arsa satışı spekülasyona çok müsait olup sahtekârlıklara da sebebiyet verebilecektir.

Sosyal devlet olarak neler yapılabilir:

Binalar devlet tarafından yapılır ve ihtiyaç sahiplerine; asgari ücretin 1/5 geçmeyecek şekilde, kiralanabilir.
Binanın bedeli aylık taksitlerle; kira bedelini geçmeyecek şekilde, ödenerek insanlar daire sahibi olabilir. (TOKİ benzer uygulama yapmıştı)
Arsalar müteahhitlere verilerek kat karşılığı ucuz kiralık veya satılık daireler elde edilebilir.
Arsa sahibi kooperatiflere; asgari ücretin !/5 geçmeyecek şekilde, konut inşaatı kredileri vermek de bir çözüm olabilir. Bu usul; faizi yüksek olmasına rağmen, zaten ülkemizde kullanılmaktadır.
Acil olarak kira yardımı yaparak işçinin yükü hafifletilebilir.

Şehirlerin yoğunlaşan nüfus sorununu göz önüne alarak bu yapılaşmaları; merkezlere yakın, kuvvetli iletişim ağları ile merkeze bağlanmış, akıllı mahallelerle çözümlemek yerinde olur. Arsa bulmanın ve alt yapı yapmanın zorluğu düşünülürse yapılar; yerine göre, 5 kattan 10-12 kata kadar çıkartılabilir ( 350-500 kişi / ha). Herhalde geleneksel mimariden de vaz geçmemiz gerekiyor. Bizim ekonomik, sağlam, estetik, kullanışlı modern yapılara ihtiyacımız var.