GERONTOLOJİK BAKIŞ

Yaşlıların Sosyal Entegrasyonu

PROF. DR. Phil. Habil. İSMAİL TUFAN

Toplumumuz, insanlarımızın yeterliliklerinden daha fazla yararlanmanın yollarını bulmalıdır. Özellikle yaşlıların yeterliliklerinden vazgeçme eğiliminden vazgeçmelidir. Yaşlıların çoğu

eğitim düzeyi düşük olan sosyal tabakaların mensubudur. Bu yüzden iş dünyasına ve kültürel yaşama katılım olanakları da çok sınırlıdır.

Artık çalışma yaşamının dışında kalan, mesleki niteliklilik düzeyi düşük yaşlıların, çalışan nüfusa dahil oldukları dönemde işsizlik riski daha yüksek olduğu için birçoğunun düzenli bir

geliri olmamıştır. Bugün bunların çoğu en fazla asgari emeklilik aylığıyla geçinmektedir, hatta birçoğunun düzenli geliri yoktur. Özellikle yaşlı kadınlar, gelir konusunda, yaşlı

erkeklerden daha dezavantajlı bir konumdadır.

Eğitim düzeyinin düşük olması nedeniyle yaşlılar, iş dünyasına katılım şansı bulabildilerse,bunların çoğu ağır bedensel işlerde çalışmışlardır. Bu yüzden bugün bu yaşlılar bedenen de

daha yıpranmış bir haldedirler. Çalışma hayatı sona erdikten sonra bu yaşlıların çoğunun topluma katılım olanakları daha da azalmıştır. Bu yüzden sosyal entegrasyon potansiyelleri de kıttır.

Eğitim düzeyi düşük, çalışma yaşamı zor koşullarda geçmiş ve bedenen daha yıpranmış haldeki yaşlılara her gün yenileri eklenmektedir. Bu yaşlıların tek güvenceleri aile dayanışmasıdır. Bu da yoksa, komşuluk ilişkileri ile ayakta kalabilmektedirler. Devletin sunduğu olanaklardan birçoğu habersizdir veya bu olanaklardan nasıl yararlanılacağını bilmemektedir. Bu yüzden yakın sosyal çevrelerindeki bireylerin desteğine muhtaç durumdadırlar.

Burada odak noktaya koyduğumuz yaşlıların birçoğu günlük yaşamlarında yardıma ve bakıma ihtiyaç duymaktadırlar. Bu yardım ve bakım hizmetleri genellikle aile fertleri tarafındanyerine getirilmektedir. Bu nedenle aile dayanışması kopmamalıdır. Aile dayanışmasının kopmaması için devlet aileyi yaşlılık konusunda daha fazla desteklemelidir. Yaşlıların aile dayanışması içinde yaşam kalitesi yüksek bir yaşam sürdürmeleri ve ailenin bu yaşamı yaşlısına sunabilme olanakları arasında çok sıkı bağlantı vardır. Yaşlılık ile aile kavramlarıarasındaki bağlantılar, geleneksel bağlantıların ötesine taşan, devletin organize ettiği destek ve yardım hizmetlerini gerekli kılmaktadır.

Yaşlılar heterojen bir gruptur. Sosyalizasyonları aynı toplumda gerçekleşmiş olsa da, aralarında sosyal, kültürel ve ekonomik bağlamlardaki farklılıkların dikkate alınması önemlidir. Yaşlılara ve ailelere yapılacak yardımlarda ve desteklerde, bu farklılıkların göz önüne alınması için yerel yönetimlerin olanaklarından daha fazla yararlanılmalıdır. Her yerel yönetim kendi bölgesindeki yaşlılık sorunlarını çözebilecek yeterliliklerle donatılmalıdır. Ancak yaşlılara yardım ve destek konusunda istekli, bu yardım ve destekleri verebilecek olanprofesyonelliğin de geliştirilmesi gerekmektedir.

Önümüzdeki yıllarda yaşlılık sorunlarımız sadece çoğalmakla kalmayacak, aynı zamanda çeşitlenecektir. Özellikle ülkemizdeki yabancı uyruklu kişilerin yaşlılık ve aile anlayışlarının da yerel halkın yaşlılık ve aile kavramları arasındaki farklılıkların dikkate alınmalarında büyük bir fayda vardır. Gelecekte yabancı uyruklu yaşlılar çoğalacaktır. Bunların sosyal, kültürel ve ekonomik koşullarının yerel halkla eşitlenmesi, birçok sosyal sorunun önlenmesini mümkün kılacaktır.