DUAYEN

Denklem Çözmek

Y. Mimar ERCAN EVREN

Denklem çözmek deyince aklımıza genellikle cebirle çözebileceğimiz bir veya iki bilinmeyenli denklemler aklımıza gelir. Çok bilinmeyenli denklemleri çözebilmek için yüksek matematik bilmek gerekir. Türevler ve integraller işin içine girer. Türev, bir şeyin diğer bir şeye göre değişim miktarıdır. Yani türev bir “değişimi” ölçmek için kullanılır. Genellikle türevi bir şeyin zaman geçtikçe ne kadar değiştiğini hesaplamak veya ifade etmek için kullanırız. İntegral ise belli bir aralıktaki toplam değişimi ya da ”biriken değişim miktarını” ifade etmek için kullanılır.

Beş liradan on yumurtanın kaç lira ettiğini herkes hesaplayabilir. Tavukların adedini ne kadar çoğaltırsak, yumurta fiyatı da o kadar ucuzlar diyebiliriz. Hâlbuki o beş liranın hesaplanması oldukça karışıktır. Bütün masraflar, amortismanlar, kâr, özellikle risklerin ve firelerin çok iyi hesaplanması gerekir. Özet olarak ekonominin bir yüksek matematik işi olduğunu söylemek istiyorum.

Sayın Cumhurbaşkanımız “ ben ekonomistim” “Bu ülkede ekonomisi benden sorulur” derken neyi kast ettiğini pek anlayamıyorum. Üç-dört yıllık bir eğitimle ekonomi öğrenilemiyor (bu bütün meslekler için de geçerli). Yirmi yıllık bir deneyimin de pek işe yaramadığını gördük. “Faiz sebep enflasyon sonuçtur” savı da iflas etti. Burada iki yanlış yapıldı:

Dini argümanlarla (Nas) faize karşı olmak bence kör olmaktan farksızdır. Öncelikle eski çağlarda faizin neyi, modern, evrensel çağda neyi ifade ediyor onu iyi bilmek lazım.
İkincisi faiz kötü ise %1 de olsa %100 de olsa kötüdür. Merkez Bankası % sekiz faiz verirken dışarıda faizler % 50-60 idi. Devlet kendisi KKF ile faizin daniskasını verdi. Bu kadar büyük çelişkileri gündemde tutmak ve halktan yine de oy almak gerçekten büyük bir başarıdır.

Türkiye’de eğer sadece TL sı tedavülde olsaydı Sayın Başkan belki haklı olabilirdi. Hâlbuki bir de dolar var. Yani, bu basit tek bilinmeyenli bir denklem değil, çok bilinmeyenli bir denklem. Enflasyonun artmasına sadece faiz değil dövizin değer kazanması da tesir ediyor. (Tabii daha pek çok neden de var, meraklıların Ege Cansen’i okumalarını öneririm.)

Yazımızı yine cahillikle İlgili bazı sözlerle bitirelim:

“Cehalet cehalettir. Cehaletten herhangi bir şeye inanma hakkı çıkarılamaz." Freud.

"Cahiller, cesur olurlar." "Kim ben bilginim derse, odur cahilin ta kendisi."- Hz. Muhammed.

Hiçbir şey, eyleme geçen cahillik kadar korkunç olamaz.

Hâlâ en kötü şey, insanın kendi cehaletini tanımamasıdır. ……….