DUAYEN

Atatürk ve Müzik

Y. Mimar ERCAN EVREN

Çanakkale savaşının yıldönümü münasebeti ile Atatürk’ü bir kere daha rahmetle ve hasretle andık.

Bu vesile ile şu hususu da hatırlatmak istiyorum: Atatürk sadece Türkiye’yi düşmandan kurtaran bir kumandan değildir. Atatürk Modern ve çağdaş bir ülke kurmak için devrimler yapmış bir liderdir. TBMM sinden sonra ilk açılan kurum konservatuvar olmuştur. Neden Türk beşleri Cumhuriyetin ilk yıllarında yaratılmıştır? Neden Suna Kan, İdil Biret gibi dünyaca ünlü virtüözler bu dönemde yetişmiştir? Atatürk’ün alaturka müziği çok sevdiği de malum. Alaturka müzikte kora olamayacağını (çok sesli olmadığı için), orkestra bulunmadığını da biliyoruz. Alaturka müzik, küçük topluluklarla icra edilen bir sanat türüdür. Tek sesli müzikle korolar kurmak, orkestralar yaratmak, smokin giymiş şefler kullanmak, bizim sonradan uydurduğumuz batı özentisi “yapıyormuş gibi yaptığımız” şeylerden birisi. Atatürk neden çok sesli müziğe daha fazla önem vermiştir? Çünkü notanın ve saatin icadından sonra batı müziği çoklu bir kompozisyon haline gelmiş, zamanla evrensel bir hüviyet kazanmıştır. İnsana sağladığı sonsuz faydaları da ispatlanmıştır. Bence batı müziği kompozisyon zenginliği ve çeşitliliği ile sanatların şahıdır. Çağdaş olmak için bazı şeyleri sadece şeklen taklit etmek yeterli gelmiyor. Çağın enstrümanlarını da kullanmak gerekiyor. Birinci Meşrutiyet döneminde pek çok Osmanlı İstanbul’da Avrupalı gibi giyiniyor yiyip içiyordu ama Avrupa aydınlanması ile hiçbir ilişkisi yoktu. Mimari de böyle değil mi? Ulusalcı mimarlar Vedat ve Kemalettin beyler varken onları görevden alıp Bruno Taut, Paul Bonatz gibi modern mimarları getiren, eğitimin başına koyan da Atatürk değil mi? Şimdi, Anıtkabir defterine hamasi cümleler yazan Sayın Cumhurbaşkanımız geleneksellik uğruna cumbalı, kubbeli, kemerli binalar yaptırınca Atatürk’ cü olabiliyor mu? (zaten öyle bir arzusu olduğunu da sanmıyorum) Osmanlılar ne Arap ne de Avrupa Rönesans’ına ilgi duymadıkları için cahil kalmışlar ve bu cahilliği bize miras bırakmışlardır. Bu gün Osmanlıyı yaşatmak isteyenler; bilerek veya bilmeyerek, sinsi bir şekilde cumhuriyet ve çağdaşlık düşmanlığı yaptıklarına inanıyorum. Türkiye karanlık bir dönemden geçerken sivil toplum örgütlerinin bununla mücadele etmeleri gerektiğini düşünüyorum. Onun için on ilkokulda korolar kurduk. Onun için büromuza özgün resimler astık. Onun için demokrasiyi, laikliği savunuyoruz ve savunmaya devam edeceğiz.

Geçen hafta Antalya kıymetli bir evladını daha kaybetti. Mimar Cemil Cahit Sönmez Allah’ın Rahmetine kavuştu. Antalya’ya ilk geldiğimde büromda çalışanlardan biri oldu. Sonra Orhan Alpar ve Adil Kadıgil ile beraber Lara’ da Antalya’nın ilk tatil köyü projesini yaptık. Side ve Hükümet Konağı yarışmalarına beraber girdik, Dr. İlhami Tankut ilkokulunun projelerini o yaptı. Çok iyi bir mimardı. Son yıllarda çok iyi bir araştırmacı olduğunu da ispatladı. Ülkeye çok değerli eserler kazandırdı. 2020 yılında Ansiad “Yılın sanatçısı” ödülünü aldı. Ailesine başsağlığı, kendisine Allah’tan gani gani rahmet diliyorum.