Antalya’nın mor üzümü

Teke Bölgesi; geçmişte Teke Sancağının bulunduğu illeri kapsayan bölgenin
adıdır. Bu bölgede Antalya, Burdur, Isparta, Afyon, Muğla ve Mersin illeri
bulunmaktadır. Teke yöresi, Akdeniz ikliminin hâkim olduğu, bodur çalı, maki bitki
örtüsü ve dağlık arazi yapısı ile tipik bir Akdeniz yöresidir. İç bölgeler her
ne kadar karasal iklime sahipse de bölgenin genel karakterini çok fazla
değiştirmemiştir. Yörede Yörük, Türkmen ve Tahtacı aşiretlerinden oluşan
topluluklar yaşamaktadır. Ancak yöremizin oyun karakterini belirleyen Yörük
aşiretleridir.

         Bunlar; karakeçili, Sarıkeçili, Karakoyunlu, Akkoyunlu, Honamlı, Yeni
Osmanlı, Hayta ve Çakal aşiretleridir. Bunların dışında da değişik isimlerle
anılan Yörükler bulunmaktadır. Örn: Sülek Yörüğü, Kırahmetli Yörüğü,
Töngüçlü Yörüğü, Saçıkaralı Yörüğü gibi. Söz konusu yörüklerin
yaşamları da kışın sahilde yazın yaylada konargöçerdi. Bu nedenle yörenin
kültürel yapısı, yukarıda saydığımız iller arasında büyük benzerlikler
oluşturur. Bu nedenledir ki; Antalya Halk Oyunları da bu başlık altında yer
alınmıştır.

    Teke Yöresi Oyunları

      Yörenin oyunlarının genel özelliği zeybek olmasına karşın yörenin kendine has
oyunları olan "Teke Zortlamaları" büyük bir özellik taşır. Zeybekler; yiğitlik, kahramanlık, dürüstlük sembolü olmuş oyunlardır. Zeybeklerdeki eda, kasılma ve çalım oyunların genel tavrını çizer. Ancak yöremiz zeybeklerinin kısmen yörenin yaşam tarzından etkilenmesi sonucu, tavır olarak kırık zeybekler havasındadır. Aynı zamanda yörenin geçim kaynağı olan hayvancılık, oyunları etkileyen unsurlardır.

Yörede beslenen Teke'nin (keçinin erkeği)hareketlerinin taklitlerine dayanan "zortlamalar" bu tür oyunlardandır. Yöremiz zeybeklerini iki kısımda ele almak mümkündür. Ağır ve kıvrak zeybekler olmak üzere. Yörede oynanan hayvan taklitli oyunlardan olan teke zortlamaları, Yörük oyunlarının en karakteristik olanıdır. Oyunun genel hareketleri, hoplama, zıplama(tüngüme),çökme ve diz vurmadır. Oyunlardaki bu figürler, çeviklik, hareketlilik, diz ve topuk vurma oyunlarının genel karakterini oluşturur. Bölgede oynanan aksak ritimli müziğe ve figüre sahiptir. Bu, yöre oyunlarının genel özelliğidir. Atatürk karşısında bu oyunlar oynandığı vakit şöyle demiştir.
(Serenler zeybeğini seyrederken) "Bu oyunlar öyle yaman bir oyundur ki aynısını
Ankara'nın kostak oyununda görmek mümkündür." Yörede çalınan sazlar; cura
saz, kabak kemane, sipsi ve deften oluşur. Ritim saz yerine dümbelek veya darbukanın
kullanıldığı da görülür. Bu saz takımına "ince saz takımı" adı verilir. Bunlar kapalı yerlerde kullanılan sazlardır. Açık havada bu sazların yerini davul-zurna alır.

Antalya’nın mor üzümü

Antalya -Hüseyin Balkan/Nimet Balkan-Neriman Tüfekçi

Antalya’nın mor üzümü
Severler boyu uzunu a leylim
İmamın küçük kızını
Sarsam ne zaman ne zaman

Saran kollar yorulur mu bir zaman
Seven kollar yorulur mu bir zaman

Antalya’nın kuyuları
Çayır çimen kıyıları a leylim
Avdan gelir dayıları

Sarsam ne zaman ne zaman
Sevsem ne zaman ne zaman

Antalya’nın altı bakır
Atlar gelir şakır şakır a leylim
Sevdiğimin gözü çakır

Sarsam ne zaman ne zaman
Sevsem ne zaman ne zaman