Söylev; geçmişimizden geleceğimize bir ışık

Bodrumlu (Halikarnas) Heredot’a (Heredotos) “Tarihin Babası” demişler.. Peki Tarih Nedir? Heredot’tan bu yana bir çok dilde HISTORIA olarak tanımlanmış. Antik yunan dilinde ‘Historien’ diye bir fiil var. “Öğrenmek, araştırmak, incelemek, soruşturmak, bilgilenmek ve sonunda öğrendiklerini anlamak, yorumlamak” biçiminde tanımlanabilir. “Araştırmayla edinilen bilgilerin yaşanan çağa ışık tutması” anlamına gelen, ‘Historia’ sözcüğü binlerce yıllık gelişme sonucu bir bilim dalının da adı olmuş.

Geleceğe tarih düşmenin ülkemizdeki en yakın ve en çarpıcı örneği, Atatürk’ün “Söylev”idir. K.Atatürk, 19 Mayıs 1919’dan başlayarak Cumhuriyetin ilanına kadar geçen süreci, belgeleri ve tanıklarıyla birlikte; çok titiz bir çalışmayla geleceğe aktarmıştır.

Söylev’in yazımı Atatürk tarafından belgelere dayanan bilgiler ışığında 3 ay sürer. Okunuşu ise; 15 Ekim 1927 Cuma günü Cumhuriyet Halk Partisi’nin 2. Büyük Kongresi’nde başlar ve 20 Ekim Çarşamba gününe kadar, toplam 36 saat 33 dakika sürer. Gazi’nin bu sunumu, sadece Türkiye’de değil, tüm dünyada büyük yankılar uyandırır.

Bu yapıt aynı zamanda; düşüncelerinde biçimlendirdiği ulusu adına yaptıklarının; aynı süreçte içte ve dışta karşılaştığı güçlükler, engeller ve ihanetler karşısında, kurtuluş ve ulusal bağımsızlık adına almak zorunda kaldığı kararların olayları ve sonuçlarıyla hesabının verilişidir. Kurtuluş ile birlikte bir ulusal kimlik kazanma çabasının, dünya ulusları arasında saygın bir yere oturma gerekliliğinin adım adım nasıl gerçekleştirildiğinin bir diyenidir!..

Atatürk’ün 1. dünya savaşı sırasında kafasında oluşturduğu Türkiye Cumhuriyeti ülküsünün ancak çağdaş düşünceye sahip insanlardan oluşan bir ulusal kimlik altında gerçekleşeceği düşüncesinin, nasıl uygulandığının tarihsel bir sırayla anlatımıdır. Geçmişten geleceğe ışık tutan bir tarihtir.

Savaştan yenik çıkmış bir imparatorluğun külleri arasında, yedi düvele direnme gücünü bulabilen ve bunu tüm topluma da aşılayarak, sömürge uluslara da örnek olabilecek bir ulusal birlik yaratan insanın, ulusa adanmış yaşamından bir kesittir. Söylev’in bir tarihi belge olmasının ötesinde, her yurttaş için bir başucu kitabı olduğu unutulmamalı.

Söylev’in kitaplıkların raflarını süsleyen konumdan çıkarılması, bir kez değil, birkaç kez, dikkatle okunması gerektiğine inanıyorum. Bu içinde bulunduğumuz günlerde daha da sık yapılmalı. Geçmişte yaşananları birinci ağızdan belgeleriyle öğrenip, geleceğe tuttuğu ışığı görüp, sıkıntıları aşarken kullanacağımız yol ve yöntemleri oluşturabiliriz. Dikkatle okumalıyız ve gelecek için ödevler çıkarmalıyız.

K.Atatürk’ün arkadaşları ve dostlarının dışında tüm dünya liderleriyle yazışmaları ve meclis konuşmaları ile Söylev’inin de tarihsel sıra ile yer aldığı; şimdilerde 24 cildi bulmuş olan ATATÜRK’ÜN BÜTÜN ESERLERİ adlı ansiklopedik yayın, Kaynak Yayınları tarafından sürdürülüyor. Baştan sona incelenmeye ve okunmaya değer bir derleme. Her evde hatta her okulda, bulunması gereken bir kaynak…

Fazla söze gerek yok sanırım… Atalarımızın, dedelerimizin kanları ve canları pahasına kazandığımız bağımsızlığımızın, demokratik kazanımlarımızın, laik cumhuriyetimizin, salt bu gün için değil, çocuklarımızın ve torunlarımızın geleceği için de gerekli olduğunu unutmayalım!..

İçinde yaşadığımız dönemde; umutsuzluğun, suskunluğun sırası değil..

Atatürk’çe bir davranış gerekli!..