“Hayatta en hakiki mürşit ilimdir, fendir…” K. ATATÜRK

Yakın Dünya tarihinin bir eşini daha çıkaramayacağını tüm dünyanın kabul ettiği, çağdaşlığın ve bilimin savunucusu Atatürk’ün sayısız yol gösterici sözünü bir kez daha anımsamanın zamanı sanırım. “Hayatta en hakiki mürşit ilimdir, fendir…”

Bilime verilmesi gereken ‘önemin’ en özlü ve anlamlı diyeni bu söz bence Ama “anlayabilene” belki de doğrudan bir deyişle “anlamak isteyene”!..

Öte yandan Bilim Teknoloji Yüksek Kurulu (BTYK) ve Ulusal Bilim Teknoloji Politikası’nın oluşturulması katkıda bulunmak kurulmuş olan TÜBİTAK üzerinde yaşananlara baktığımızda gelmekte olan tehlikeyi daha net görebiliyoruz.

Konu, 42 yıldır düzenli yayımlanan TÜBİTAK’ın yayın organı “Bilim ve Teknik” dergisinin Mart 2009 sayısının bir hafta gecikmesi ve aylar öncesinden derginin bu sayısının; “Darwin ve Evrim Teorisi”ne ayrıldığı duyurulmuş olmasına karşın,  yerine “Küresel İklim Değişikliği” konusunun yayınlanacağının açıklanmasıydı.

Öte yandan AKP Hükümeti tarafından yönetimde yapılmış değişikliklerin ardından derginin içeriğinin farklı bir yöne çekilmeye çalışıldığı basına yansıyan ikinci haberdi. Ardından konunun değiştiği ve açıklandı. Darwin’in neden çıkarıldığına ilişkin tek satır bile yer almadı.

Aslında TÜBİTAK’ta değişim Ekim 2003’te başlar. İlki Başbakan’a, TÜBİTAK Başkanı’nı ve boşalan bilim kurulu üyeliklerini seçme yetkisinin tanınmasıdır.  Cumhurbaşkanı Sezer tarafından veto edilen bu düzenleme, Aralık 2003’te Meclis’ten aynen geçirilerek, yürürlüğe girer. Atamalarda Başbakan’ın etkili olması, “kuruma siyaset gireceği” endişesini de artırır.

CHP düzenlemenin iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvururken, Başbakan 6 bilim kurulu üyeliğine atama yapmıştır bile.

Anayasa Mahkemesi yasanın yürürlüğünü durdururken, Sezer de mahkemenin bu kararını gerekçe göstererek, atama kararnamesini Başbakanlığa iade eder. Ancak yüksek mahkemenin kararı geriye işlemediği için hükümet tarafından atanan altı üye görevinde kalır. Böylece bilim kurulundaki AKP yanlı değişim gerçekleşmiş olur.

Oysa Atatürk’ün, Cumhuriyet’in kuruluşu aşamasında geleceğe dönük olarak planladığı kimi kurumlardaki özerkliğin temel koşulu, kendi organlarının kendi iradeleriyle oluşturmasıdır. Eğer bir kurum kendi organlarını kendi iradesiyle seçemiyorsa ve siyasi iradenin doğrudan atamasıyla, yanlı yönetim biçimleri oluşturuluyorsa, siz ne kadar adının yanında “özerk” derseniz deyin, o kurumun özerk olabilmesi olanaksızdır.

Bu bağlamda; TÜBİTAK ve BTYK’nın ulusal teknoloji konusunda ülkemiz için öncelikli saptamasını anımsamakta yarar var. “Bir ülkenin savunma gücü silahlı kuvvetleriyle, bu kuvveti destekleyen güçlü bir savunma sanayiinin varlığına ihtiyacı vardır, savunma sanayiinin gücü ise ülkelerin sahip olduğu teknolojik yeteneğin düzeyine bağlıdır. Dolayısıyla devlet yönetiminde amaç; ülkelerin teknolojik düzeyinin yükseltilmesi olmalıdır.”

Sonuçta,  bilim kurumlarında ve ülke yönetiminde gerçekleştirilen ve çağdışı görüşleri öne çıkaran yönetim anlayışlarının; Türkiye’nin sanayileşmesi, dolayısıyla ekonomik olarak kalkınması yolunda, büyük emek ve zaman kaybına yol açacağını unutmayalım.

Çünkü Türkiye gibi kalabalık bir nüfusa sahip, büyük bir ülkede yurtiçi üretim çok önemlidir, ancak bu üretimde temel anlayış Türkiye’nin teknolojik yetenek düzeyinin yükseltilmesi hedefinde olmalıdır. Özgün teknolojiye dayanan sanayi altyapısının daha çok istihdam, daha çok ulusal üretim ve katma değer yaratacağı da bilimsel bir gerçektir.

Bu açıdan baktığımızda önümüzdeki yerel seçimlerin ve seçmenin seçmedeki özeninin ne kadar önemli olduğu da bir başka gerçek olarak önümüzde duruyor.

Atatürk’ün ünlü sözüne belki “düşünmeyi” eklemek gerekecek. Ulusal düşünmek… Çağdaş düşünmek… Geleceği düşünmek ve görmeye çalışmak… Haydi, kolay gelsin…