Çanakkale Yazısı

Çanakkale her yıl 18 martlarda sloganlaşmış laflarla kutlanılırken, gerçeklerin daha bütüncül anlaşılması adına en gerekli olan 25 nisanlar pek de anılmaz!  Çoğunlukla es geçilir.

Çanakkale Zaferi Neden Önemlidir?

Dünyanın en güçlü ülkelerinin Çanakkale  deniz muharebelerinde yenilmesi karşısında hırslanan İngiliz General Hamilton askerlerine hitaben, "Türkleri yalnız İstanbul'dan değil, Anadolu'dan söküp atacaksınız" diye haykırıyordu. Çünkü çok güçlü birleşik filoya rağmen Çanakkale Boğazı'ndan geçememiş ve çok kayıp vermişlerdi.

"Hasta adam" denilen bir imparatorluğun son iki yüz yıldır hep yenilen ordusu, son iki yüz yıl hiç yenilmeyen dünyanın en güçlü ordusunu yenmişti. Ve kimyası bozulan İngiltere Savaş Bakanı Lord Kitchener "Türkleri yok edinceye kadar savaşacağız" der.

Özellikle İngilizler, Türkler karşısında savaşı kaybederlerse egemenlikleri altındaki 300 milyona yakın Müslümanı cesaretlendirmesinden çok çekiniyorlardı.

Nitekim İngiltere korkmakta haklıdır çünkü Çanakkale ve Milli Mücadele'nin kazanılmasıyla sömürge imparatorluklarının dağılma sürecinin hızlanmasında önemli bir faktör olur.

İngilizler Açısından Neden Çanakkale?

1.Dünya Savaşı'nın en kritik hedefi Osmanlının kalbi İstanbul’un ele geçirilmesiydi. İstanbul'u ele geçirilmesiyle Osmanlı saf dışı kalacaktır.

Boğazlar kapandığından dolayı nefes yolları kapanan bu yüzden zor durumda olan Çarlık Rusya'sına yardım edilecekti. Ve üçüncü olarak da  Almanya'yı  kuşatan çember doğudan tamamlanarak Almanya’yı teslime zorlayacaklardı. Ve son olarak 1.Dünya savaşının bir an önce ve en az bedelle galip çıkmak istiyorlardı.

Türk Savaş Planlarına Uymayan Alman Savaş Planı

Deniz muharebelerinden sonra kurulan 5.Kolordu Komutanlığına atanan Alman Komutan Liman Von Sanders’in kara savaş planları bölgede görevli Osmanlı Kurmay subaylarını rahatsız eder.

İşin özeti Nedir?

Türk Subaylarının ortak görüşüne göre belirlenmiş çıkarma noktalarına esas kuvvetleri yerleştirerek İşgalcilerin karaya çıkmalarını engellemek, en az az zayiatla, en kısa zamanda galip gelerek savaşı bitirmek.

Nitekim Mustafa Kemal anılarında “planlarımız değiştirilmeseydi kıyıya asker çıkartmalarına izin vermeyecektik” diyor.

Alman komutan ise Türk subaylarının ortak planının tam tersine düşman kuvvetleri karaya çıktıktan sonra savaşarak onları denize püskürtmek olarak özetlemişti.

İşin temelinde yatan ise Alman Genel Kurmayının Çanakkale ile ilgili hedeflerine yönelik çalışmalarında mümkün olduğunca çok sayıda işgalci askerin en uzun süreli Çanakkale’de meşgul edilmesine çalıştıkları anlaşılır.

Mustafa Kemal, Osmanlı Bahriye Nazırı Enver Paşaya yazdığı resmi olmayan mektupta Alman planı ve sonuçlarının ne olabileceğini, çözüm olarak nasıl hareket edilmesi gerektiği ile ilgili düşüncelerini  ve endişelerini belirtir. Ancak Enver Paşa cevaben Alman Komutan Liman Von Sanders’e uyulmasını ifade eder.

Osmanlı Bahriye Nazırı Enver Paşa Mustafa Kemal gibi düşündüğü halde Çanakkale’de Alman komutana itaat edilmesini neden ister?

Bu sorunun cevabı Genel Kurmay, Kara Kuvvetleri ve Çanakkale 5. Ordu Komutanlığını Almanlara teslim eden bir Osmanlı var. Osmanlı subaylarının maaşını ödeyen, silah mühimmat ve eğitim desteği vererek emir komutayı ele alan güçlü bir Almanya gerçeği var.

 Bahriye Nazırının dik durabilmesi söz geçirebilmesi mümkün olsaydı emir komutayı teslim etmezdi.

Nitekim benzer şekilde Almanlar Sarıkamış harekatına Enver Paşayı “ikna” ederler. Ruslarla savaşan Almanların elinin rahatlaması pahasına tam hazırlanamadan Sarıkamış savaşına girmemizin bedelini çok ağır ödedik.

Savaş öncesi dönemlerde Almanların Osmanlı ordusuna yaptıkları yenileşme yatırımlarının Çanakkale Zaferi ve sonrası Türkiye üzerine ne gibi etkileri olmuştur?

     Osmanlı ordusunun modernleşmesi adına Almanların Askeri okullarda yenileşme yatırımları olur. Ve tümü de en az bir yabancı dil bilen, sürekli yurt dışı askeri tatbikatlara gönderilerek nitelikli kurmay subay kadroları yetişir.

Mustafa Kemal, Enver Paşa, İsmet İnönü, Cevat Çobanlı, Fevzi Çakmak, Kazım Karabekir, Esad Paşa, Fahrettin Altaylı, Refet Bele, Kazım İnanç ve yüzlerce subay bu okullardan aldıkları üstün eğitim ile son 200 yıldır sürekli yenilen köhne bir ordudan, en zor şartlarda dahi çoğunlukla galip gelen bir ordu yetişir. 

Bahriye Nazırı olan Enver Paşa birçoğu okuma yazma bile bilmeyen Alaylı paşaların hepsini ordudan tasfiye ederken, yerlerini mektepli liyakat sahibi genç ve yetenekli komutanlar alır.  Bu kadrolar yeniden dirilişin öyküsünü yazacaklardır.

Balkan savaşlarında çok da güçlü olmayan Bulgar orduları karşısında büyük bir hezimete uğrayan Osmanlı ordusunun tamamen yenileştirilmesi ve artan savaş gücünü hesap edemeyenlerin yenilgileri tüm dünya dengelerini değiştirir.

Çanakkale Zaferi İle Geçilmez Kılınan Boğazlar Sonrası 1. Dünya Savaşında yenik çıkmamızdan dolayı imzaladığımız Mondros Mütarekesi ile tekrar işgal edilir! Bunca Ödediğimiz Bedel Boşuna mı gitmiştir?

Son 200 yıldır yenilmeyen bir ordunun tarih yazmasının yarattığı ruhsal, duygusal ve zihinsel olumlu değişim sayesinde yetişenler milli mücadeleyi kazanacaklar ve sonrasında TC yi kuracak, cumhuriyet devrimlerini hayata geçireceklerdir. Bunun içindir ki Çanakkale Türkiye Cumhuriyetinin ön sözüdür. Son sözü bugün kesintiye uğrasa da devam edecek devrimlerdir

Çanakkale sonradan işgal de edilse zaferler sayesinde kadroların tanınmasını o subayların ateşten geçerek çelikleşmesi yetişmesi sonraki hamlelerinin alt yapısıdır.

Çanakkale ruhu sayesinde başlatılan Kutsal Anadolu İsyanı ile bir milletin doğuşu sağlanır.

Çanakkale’de yenilmiş olsaydık milli mücadeleyi başlatacak kadroların Anadolu’da güven, sempati ve heyecan yaratmaları zorlaşacaktı.

 Osmanlının İmzaladığı Sevr’i bile arayacak şartlara maruz kalabilecektik. Ve İstanbul hiçbir zaman Türkiye’nin olamayacaktı.

Çünkü bedel ödeyerek kazananlar karşılığında İstanbul’a el koyacaklardı. Çanakkale’de kaybedenler sonradan işgal ettikleri İstanbul dahil tüm Türkiye’den çekilmişlerdir.

Notlar

*25 Nisan 1915 saat 10:30 da 57. Piyade Alayına hitaben savaşın kaderini değiştirecek sözü “Ben size taarruzu değil[İTG1] [İTG1], ölmeyi emrediyorum” aynı zamanda Edward J son kitabının adı “Size Ölmeyi Emrediyorum” Bu kitap ABD harp okullarında kaynak ders kitabı olarak okutulur.

*2. Dünya savaşının seyrini değiştiren 6 Haziran 1944 Normandiya çıkarmasını yapanlar anılarında Çanakkale’de hava ve kara destekli, deniz muharebelerinde edinilen tecrübelerin katkısının çok büyük olduğundan bahsederler.  Hakkı Güleç