Politik psikoloji ve politik olmak!

Bu yazımda, ilgi alanımda olan ve halen lisans üstü eğitimini aldığım psikoloji bilimi ve psikolojinin 56 alt dalından birisi olan politik psikoloji ile birlikte mart ayı sonunda yapılacak yerel yönetim seçimleriyle birlikte en sık dile gelen ve kavram karmaşına neden olabi “politika” “siyaset” ve “politik psikoloji” ve “neden politik olmalıyız?” konusunu özetle ele aldım.

Arapça kökenli “siyaset” ile İtalyanca kökenli “politika” (politica) birbirine oldukça yakın anlamı olan iki kavram. TDK, “politika” ve “siyaset” kavramlarını eş anlamlı olrak kabul eder.

Ancak yinede “nüans” ve “fark” kavramları arasındaki farkı akla getirerek “politika” ve “siyaset” kavramlarını gözden geçirebiliriz.

Politika ve siyaset farkı.

Politika genel olarak bir ülkenin yönetimini şekillendiren prensipleri ve ideolojileri kapsarken, siyaset bu prensiplerin uygulanması ve yönetimdeki kararların alınması sürecini ifade eder. Bu nedenle politika genel bir kavram iken, siyaset daha spesifik ve uygulamaya yöneliktir.

Psikoloji

Psikoloji davranışın ve zihinsel sürecin bilimsel incelenmesidir. Davranış genel anlamda gözlemlenebilen ve ölçümlenebilen bir nitelik taşımaktadır. Zihinsel süreç ise genel olarak düşünme, algılama, hissetme, yorumlama, karar verme, rüya, unutma bellek hatırlama, hayal etme, güdüleme, vb birçok süreci içerir. Bu süreçler esasen insan davranışının altında yatan ana unsurları oluşturmaktadır. Günümüzde tıp alanında özellikle beyin görüntüleme yöntemlerinde meydana gelen gelişmelere bağlı olarak zihinsel süreçlerin gözlemlenebilir nitelikte ele alınabilmesinin giderek daha mümkün olabileceği düşünülmektedir. Ör: gerek rüya anının, gerekse uyanık halden maruz kalınan uyarımlar karşısında değişen beyin dalgaları izlenebilmekte ve zihinsel süreçler analiz edilebilmektedir. Özet tanımla “psikoloji, zihinsel süreçler bilimidir.” de diyebiliriz.

Politik Psikoloji

Politik psikoloji, bireylerin politik düşünce, tutum ve davranışlarını inceleyen disiplinlerarası bir alandır. Psikoloji ve siyaset bilimi başta olmak üzere sosyoloji, antropoloji, iletişim bilimleri gibi çeşitli disiplinlerden beslenir. Politik psikoloji, bireylerin politik karar alma süreçleri, ideolojik eğilimleri, politik liderlere ve politik olaylara tepkileri, gruplar arası çatışma ve iş birliği gibi konuları ele alır. Aynı zamanda, politik propaganda, medyanın politik algılar üzerindeki etkisi ve seçmen davranışları gibi konuları da kapsar.

Politik psikoloji, seçmenlerin, adayları nasıl değerlendirdiğini, hangi faktörlerin oy verme davranışını etkilediğini, etnik, dini veya cinsiyet kimliklerinin politik tercihler üzerindeki etkisini, ayrıca bireylerin politik değişimlere karşı dirençli veya açık olma durumlarını araştırabilir.

Politik psikoloji, teorik çerçeveleri ve metodolojik yaklaşımları ile bireylerin politik düşünce ve davranışlarını daha iyi anlamamıza yardımcı olurken, aynı zamanda politik iletişim stratejileri, çatışma çözümü, barış inşası ve demokratik katılım gibi alanlarda uygulamalı çözümler sunar.

Özetlersek politik psikoloji, yurttaşların ve grupların siyasal duygu, inanç ve davranışlarını psikolojik açıdan inceleyen bir psikoloji alt dalıdır.

Neden politik olmak durumundayız?

Antik Yunan filozof Aristoteles’in “İnsan politik bir hayvandır” sözünün yanında Fransız asker ve politikacı Caharles De Gaulle’in “politika politikacılara bırakılmayacak kadar önemlidir” sözünü de hatırlatarak ifade edebiliriz ki, hayatımızın her alanını derinden etkileyen siyasetin bir parçası olmak zorundayız.

Politika ve siyasetle ile ilgilenmek için bir partili olmak ya da bir politikacı olmak, kişisel bir tercihtir. Ancak demokrasinin olmazsa olmazı katılımcı olmak, izlenen politika ve uyuglamaları içeren siyasetle ile ilgili tepki vermek, görüş bildirmek, harekete geçmek, duyarlı ve bilinçli olmak, yurt ve dünya güncelini takip etmek, kendimizi yetirştirmek oldukça önemlidir bence bir zorunluluktur.

Bu anlamda meslek örgütleri, sivil toplum kuruluşları içinde olmak, yazmak, okumak, araştırmak ve özellikle politik bilincimizi arttırmak zorundayız. Aksi durumda izlenen siyasetin sonuçlarından şikayet etmeye hiç hakkımız yoktur.

Ve son olarak aklı hür, vicdanı hür ve bilimi rehber edinmiş kişiler olarak bir siyasi partinin üyesi olsakda, olmasakda öncelikle kendimizin sözcüsü olmak ve fikri hür, vicdanı hür, irfanı hür olmak durumundayız.

Ve önemli bir soru!

Gazi Mustafa Kemal Atatürk erken yaşlarından itibaren harçlığının önemli bir kısmını kitaba yatırmasaydı, binlerce kitap okumasaydı poliitkayla iilgilenmeseydi ve kendisini yetiştirmeseydi sizce sonuç ne olabilirdi?

Kendinizi hiç hafife almayın; daha çok okuyun, araştırın tüm bildiklerinizi sorgulayın; yurt ve dünya güncelini takip edin ve tıpkı bir Atatürk gibi kalkın ayağa…. Hakkı Güleç