Duygu Psikolojisi-2-

Duygular, hayatımızın en güçlü ve yönlendirici unsurlarıdır. Mutluluk, üzüntü, korku ya da öfke. Bu hisler sadece anlık deneyimler değil, aynı zamanda yaşamımızın temel taşlarıdır. Ancak duygulara yüzeysel bir bakış açısıyla yaklaşmak çoğu zaman yetersiz kalır. Zira her duygu, hem biyolojik hem de toplumsal bir kökene sahiptir ve bizi şekillendirir.

Duygularımız ve Beynimiz

Biyolojik düzlemde duygularımız, beynimizin farklı bölgelerinde kendine yer bulur. Örneğin, mutluluk beynimizin ödül merkezlerini uyarırken, korku bizi tehlikeye karşı koruyan bir alarm sistemi gibi çalışır. Yani, her bir duygunun kendine özgü bir işlevi vardır ve hayatta kalmamız, bu duyguların doğru zamanda ortaya çıkmasına bağlıdır.

Duygularımız ve Kültürümüz

Ancak duygularımız sadece nörobilimsel bir mesele değildir. Toplumsal ve kültürel boyutları da en az biyolojik yönleri kadar önemlidir. Kültürümüz, duygularımızı nasıl ifade etmemiz gerektiğini bize öğretir. Bazı toplumlar öfkeyi bastırmamız gerektiğini söylerken, bazıları ise bu duygunun açıkça ifade edilmesini normal karşılar. Bu durum, bireylerin duygusal yaşantılarını ve ilişkilerini derinden etkiler.

Duygusal Zeka (EQ)

Günümüz dünyasında duygusal zeka kavramı büyük bir önem kazandı. Duygusal zekası yüksek olan bireyler, hem kendi duygularını hem de başkalarının duygularını tanıma, anlama ve yönetme konusunda başarılıdır. Bu da onların hem iş hayatlarında hem de kişisel ilişkilerinde daha mutlu ve uyumlu olmalarını sağlar. Duygusal zeka, insanları daha empatik ve sosyal kılarken, duygusal farkındalık ise zorluklarla başa çıkabilme yeteneğimizi artırır.

Duygularımız Bizi Bizimle Tanıştıran Rehberimizdir

 Duygusal Kalıplarımızın Farkına Vardıkça Kendimizi ve Diğer İnsanları Daha İyi Tanırız.

Sonuç olarak, duygular, yalnızca bireysel bir içsel deneyim değil, aynı zamanda toplumsal yaşamın da önemli bir parçasıdır. Duygusal farkındalık ve yönetim becerileri, daha sağlıklı bireyler ve toplumlar yaratmanın anahtarıdır. Duygularımızla barış içinde olmak, yaşamın her alanında bize rehberlik eden bir yol haritasıdır. Hem bireysel gelişimimiz hem de toplumsal bağlarımız, duygularımızı ne kadar iyi anladığımıza ve yönettiğimize bağlıdır.

Duygu Sınıflaması

En son 2001 Yılı Duygu sınıflandırmasında Les Parrott altı temel duygu dışında toplam 146 duyguyu ikincil ve üçüncül olarak gruplandırmış ve insan duygularını üçlü yapı üzerinde sınıflandırmıştır.

Birincil duygular sevgi, neşe, şaşkınlık, öfke, üzüntü ve korkudur. İkincil duygular birincil duygulara sahiptir. Sonuç olarak üçüncül duygular ikincil duyguları özelleştirir.

Tüm kültürlerde aynı biçimde tepkilerden  ve  aynı otomatik mimiklerden anlaşılan altı temel duygu, Sevgi/Aşk, Neşe; Şaşkınlık, Öfke, Üzüntü, Korku duyguları  birincil duygulardır. Birincil duygulara ait ikincil ve üçüncül duygular olmak üzere toplam 146 farklı duygudan bahsedebiliriz.

Parrott’un Duygu Sınıflaması

Birincil Duygu: Sevgi/Aşk

Sevgi/Aşk İkincil Duygu: Düşkünlük  Üçüncül Duygular: Aşırı Sevgi, Aşk-Sevgi, Şefkat,  Çekicilik, Bakım Verme, Duyarlılık, Merhamet, Duygusallık

Sevgi/Aşk İkincil Duygu: Arzulama/Şehvet  Üçüncül Duygular: Uyarılma, Arzu Etme, Aşırı Cinsel Arzu, Tutku, Sevdalanma/Kara Sevda

Sevgi/Aşk İkincil Duygu: ÖzlemÜçüncül Duygu: Özlem

Birincil Duygu: Neşe

Neşe İkincil Duygu: Neşelilik Üçüncül Duygular: Eğlenme, Saadet, Neşelilik, Neşe, Şenlik, Coşku, Coşma, Hoşnut, Hoşnutluk, Mutluluk, Mutluluktan Uçma, Cümbüş, Sevinmek, Bayram Etme, Beğenme, Doyum, Kendinden Geçme,

Neşe İkincil Duygu: Keyif Üçüncül Duygular: Coşku, Şevk, Heyecan, Büyük Heyecan, Canlılık

Neşe İkincil Duygu: Memnuniyet Üçüncül Duygular: Memnuniyet, Haz

Neşeİkincil Duygu: Gurur Üçüncül Duygular: Gururlanmak, Zafer Kazanmak

Neşe İkincil Duygu: İyimserlik Üçüncül Duygular: Can Atmak, Umut etmek, İyimserlik

Neşe İkincil Duygu: Büyülenme Üçüncül Duygular: Büyülenme Mest Olma

Neşe İkincil Duygu: Rahatlama Üçüncül Duygu: Rahatlama

Birincil Duygu: Şaşkınlık

Şaşkınlık İkincil Duygu: Şaşkınlık  Üçüncül Duygu: Hayret Etme, Dona Kalma, Şaşkınlık

Birincil Duygu: Öfke

Öfke İkincil Duygu: İritasyon Üçüncül Duygular: Kızdırma İrritasyon, Kışkırtma, Rahatsızlık Huysuzluk, suratsızlık

Öfke İkincil Duygu: Çileden Çıkma Üçüncül Duygular:  Çileden Çıkma, Engellenme

Öfke İkincil Duygu: Hiddet Üçüncül Duygular: Büyük Öfke, Öfke Hiddet, Hakaret, Gazap, Düşmanlık, Vahşet, Sertlik, Nefret, İğrenme, Küçümseme, Kin Gütme, İntikam, Hoşlanmama, Dargınlık

Öfke İkincil Duygu: Tiksinme Üçüncül Duygular: Tiksinme, Bıkkınlık, Aşağılama

Öfke İkincil Duygu: Haset Üçüncül Duygular: Haset, Kıskançlık

Öfke İkincil Duygu: Eziyet Üçüncül Duygu: Eziyet

Birincil Duygu: Üzüntü

Üzüntü İkincil Duygu: Acı Çekmek  Üçüncül Duygular: Izdırap Acı Çekmek, İncinmek, Keder

Üzüntü İkincil Duygu: Üzüntü  Üçüncül Duygular: Depresyon, Ümitsizlik, Çaresizlik, Hüzün, Kasvet, Üzüntü, Mutsuzluk, Yas, tasa, Gam, Bedbahtlık, Melankoli

Üzüntü İkincil Duygu: Hayal Kırıklığı Üçüncül Duygular: Bunalım, Hayal Kırıklığı, Hoşnutsuzluk,

Üzüntü İkincil Duygu: Utanç Üçüncül Duygular: Suçluluk, Utanç, Pişmanlık, Vicdan Azabı

Üzüntü İkincil Duygu: İhmal  üçüncül Duygular: Yabancılaşma, Dışlanma, İhmal, Reddetme, Sıla Hasreti, Yenilgi, Keyifsizlik, Güvensizlik, Mahcubiyet, Küçük Görme, Hor Görme