Çanakkale Zaferi ve Çanakkale Türküsü

Yüzyılın en kanlı savaşının yaşandığı; Türk tarihi açısından önemli bir yeri olan 18 Mart Çanakkale Zaferi ve Şehitleri Anma Gününün 107. Yılı 2022.

Çanakkale Savaşı’nın konu edildiği; çok sayıda şiir ile türkü yer almaktadır yazın ve müzik dünyamızda. Ancak her zaman dinlediğimiz bir türkü var ki; Çanakkale Türküsü dediğimizde, aklımıza ilk o gelir:

                                                               Çanakkale içinde vurdular beni

                                                               Ölmeden mezara koydular beni, off, gençliğim eyvah!

                                                               Çanakkale içinde aynalı çarşı

                                                                Ana ben gidiyom düşmana karşı, off, gençliğim eyvah!

                                                                Çanakkale içinde bir uzun selvi

                                                                Kimimiz nişanlı kimimiz evli, off, gençliğim eyvah!

                                                                Çanakkale üstünü duman bürüdü

                                                                On üçüncü fırka harbe yürüdü, off, gençliğim eyvah!

                                                                Çanakkale içinde toplar kuruldu

                                                                Vay bizim uşaklar orda vuruldu, off, gençliğim eyvah!

                                                                Çanakkale içinde bir dolu testi

                                                                Analar babalar ümidi kesti, off, gençliğim eyvah!

Kastamonu yöresine ait bu türkünün kaynak kişisi İhsan Ozanoğlu, notaya alan ise Muzaffer Sarısözen’dir.

Ülkesini seven, bağımsızlığı için canı uğruna savaşan kahramanlarımızın anlatıldığı; yürekleri yakan Çanakkale Türküsü ile ilgili öykü şöyledir.

Emrullah Nutku’nun; ‘’Çanakkale Şanlı Tarihine Bir Bakış’’ adlı kitabında yer alan bir mektup Çanakkale Türküsü’ne kaynaklık eder. Nutku’nun kardeşi Seyfullah; Çanakkale Sultanisi (lise) 1. Sınıf öğrencisidir. 29 Eylül 1914 tarihli mektupta annesine seslenmektedir.

‘’Sevgili Anneciğim,

Okulumuz hastane olacağı için bizi İstanbul’daki okullara göndereceklermiş. Öğretmenlerimizin büyük bir kısmı da askere gidiyor, üst dönemdeki ağabeylerimiz ise gönüllü olarak askere gideceklermiş. Türkçe öğretmenimiz bugün sınıfa geldi ancak çok durmadı, o da bize veda etti. Giderken bize vakit geldiğinde vatana yapılan hizmetin okulda verilen hizmetten daha kutsal olduğunu söyledi.

Kısa zaman önce sokaklardan askerler geçmeye başladı. ’Çanakkale içinde Aynalı Çarşı Anne ben gidiyom düşmana karşı’ türküsünü söyleyerek yürüyorlar. Kimileri at sırtında kimileri develerle yol alıyorlar. Top arabaları ve mekkareler de onlara eşlik ediyor. Savaş çıkacağını söylediler. İngiliz ve Fransız gemilerinin boğazda dolaştığını duyduk.Gemiler buraları vuracaklarmış…..Oğlunuz Seyfullah’’, diyerek anlatır; yaşanan o günleri.

Savaş hazırlıklarından söz eden mektubun yazılışından beş buçuk ay geçmiştir ki…

18 Mart 1915 tarihinde;  Müstahkem Mevki Komutanı Cevat (Çobanlı) Paşa; Çanakkale’yi denizden geçişe izin vermez. Deniz Zaferiyle, Çanakkale Geçilmez kılınmıştır.

25 Nisan 1915 tarihinde; Gelibolu Yarımadası’na çıkan İngiliz-Fransız Müttefik orduları Çanakkale’yi karadan geçmeyi denerler.

Kara savaşlarında; önce Arıburnu Kuvvetler Komutanı, sonra da Anafartalar Grup Komutanı Mustafa Kemal Atatürk’tür.

Aylar süren kanlı kara savaşlarında; yüz binlerce yitik veren Müttefikler, Çanakkale’yi geçemeyeceklerini bir kez daha anlar ve geri çekilirler.

Çanakkale Savaşlarında; Deniz Zaferi, Cevat Paşa; Kara Zaferi ise Mustafa Kemal Atatürk komutasıyla başarılır.    

Çanakkale Zaferi; her türlü yokluğun, açlığın hiçe sayıldığı; subayı, onbaşısı, eriyle, binlerce şehidin, gazinin başarısı; bir dirilişin destanıdır.

Çanakkale Zaferi; Türk ulusunun emperyalizme karşı bir başarısıdır. Daha sonra aynı emperyalist güçler; bağımsızlık uğruna verilen Kurtuluş Savaşı’nda da yenilecektir.   

Çanakkale Zaferi; İtilaf Devletlerinin; Çanakkale Boğazını geçişini ve İstanbul’u işgal etmelerini engeller.

Çanakkale Savaşı kahramanı Mustafa Kemal Atatürk; Conkbayırı, Anafartalar ve Arıburnu’ndaki; komuta yeteneği, askeri dehasıyla, Anafartalar Kahramanı olarak adını tarihe altın harflerle yazdırır.

Atatürk’ün; ’’Ben size taarruzu emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçecek zaman zarfında, yerimize başka kuvvetler ve komutanlar gelebilir’’ emrini verdiği 57. Alay tümüyle şehit olur. Arıburnu Muharebelerinin yaşandığı bu tepeye de ‘’Kemalyeri adı verilir.

Çanakkale kahramanı Atatürk’ün adı; bu başarılarından sonra, tüm ülkede duyulur, adından övgü ve saygıyla söz edilir.

1919’da, Milli Mücadeleyi başlatmak için Anadolu’ya geçtiğinde; ‘’Anafartalar Kahramanı’’ diyerek karşılanır.  

Atatürk; Çanakkale’deki ‘’Vatanı Kurtaran’’ başarıları nedeniyle;

30 Nisan 1915’te; ‘’ Gümüş İmtiyaz Madalyası’’ ile ‘’Altın ve Gümüş Liyakat Madalyaları’’,

Arıburnu muharebelerindeki başarıları nedeniyle, padişah adına;

17 Mayıs 1915’te; ‘’Muharebe Altın Liyakat Madalyası’’,

23 Mayıs 1915’te; başarıları nedeniyle; Alman İmparator tarafından ‘’Demir Haç’’ nişanı,

15 Temmuz 1915’te; ‘’Takfon Harp Madalyası’’,

Gelibolu’ da gösterdiği üstün başarıları nedeniyle;

1 Eylül 1915’te; ‘’Gümüş Liyakat Madalyası’’ gibi madalyalarla ödüllendirilmiştir.

Çanakkale Kahramanı Mustafa Kemal için ödüllerin hepsi bunlar değildir elbet.

Çanakkale Zaferi ve Atatürk ile ilgili söylenen unutulmaz sözler de tarihteki yerini almıştır. Örnek mi?

Orduları ağır yenilgiye uğramış bir İngiliz General; ‘’Bir Tümen Komutanı’nın üç ayrı yerde tek başına giriştiği hareketlerle bir savaşın, hatta bir ulusun kaderini değiştirecek yücelikte bir zafer kazandığı tarihte pek nadirdir.’’ Aspinal Oglander

‘’Türkler, Çanakkale’yi zorlayan çağının en ileri tekniğine sahip güçler karşısında adeta bir kale gibi dikilmişlerdir.’’ Winston Churchill

Çanakkale Zaferi’ni anlatan belki de en güzel söz, savaşı yitiren Denizcilik Bakanı’ndan;

‘’Şu anda mağlubiyeti damarlarımda hissetmekteyim. Çok üzgünüm! Oldukça mutluydum, umutluydum. Daha düne kadar ’Çanakkale bizimdir’ diyordum. Çünkü bu savaşı kazanmak için; askeri, parayı, cephaneyi her şeyi hesaplamıştım. Hepsinde çok üstündük. Yalnızca bir şeyi hesaba katmamışız. MUSTAFA KEMAL’i. Bağrımda İngiliz gururu olmasa, TÜRKLERİ alnından öpmek, onları alkışlamak isterdim.’’Winston Churchill

Çanakkale Zaferinin 107. yıl dönümünde; Mustafa Kemal Atatürk ile birlikte Esat Paşa, Vehip Paşa, Cevat Paşa, Selahaddin Adil Bey, Mehmet Çavuş, Seyit Onbaşı ve isimsiz Mehmetçiklerimizin, Çanakkale Savaşı ve Kurtuluş Savaşındaki tüm şehit ve gazilerimizin kahramanlıklarının anısına; minnetle, saygıyla...