Antkart’tan önce ulaşım sorunu

Antkart’la ilgili eleştiriler, Antalya’nın ulaşım sorunuyla ilgili dikkatlerimizi yanlış yöne çekiyor. Talip Küner’in, MHP İl Başkanı Aydın Yeşilyurt’un yolsuzluk iddialarının bilgi ve belge eksikliğinden kaynaklandığına yönelik açıklaması, Antkart olayında neyin eleştiri konusu yapılması gerektiği konusunda uyarıcı olmalı. Küner’in açıklaması gazetelerde yer alan haberlerin ayaklarının havada kaldığını gösterdi.

Antkart konusunda Talip Küner’in şirketini günah keçisi ilan etmekle işin içinden çıkılacağını sanmak yanılgıdır. Antkart Büyükşehir Belediyesi’nin projesidir; Belediye kart olayını ihale etmiştir; ihaleyi Talip Küner’in ortağı olduğu firma almıştır; bu işe girerken de kâr etmek için girmiştir. İhaleyi “Albayrak” soyadlı birinin ortağı olduğu firma da alabilirdi; alması ihtimal dahilindeydi.

Kartlı sistem, artılar ve eksiler

Antkart’la ilgili eleştirilmesi gereken noktalar bizce şunlar olmalıydı: Toplu taşıma işi ihaleyle verilmiş özel şahıslara ait araçlara kart uygulamasının mecbur bırakılmış olması; herkese, önce 10 sonra 5 liradan kart satılmış olması; kart ve bilet fiyatlarının bir artırılıp bir indirilmesi; kartla yapılan yolculukların bilet ya da parayla yapılan yolculuklara göre avantajlı olmaması; kart ihalesini alan firmaya %9+KDV ödenirken Belediye’ye %2+KDV alınması; Belediyenin bu işi kendinin yapması yerine özel bir firmaya ihale etmesi, araç sahiplerini üzmeyecek orandaki bir komisyonla bu işin yapılmaması, vb.

Başka illerde kartla yolculuk yapanlar belli süre içinde (örneğin 45 dakika içinde) ikinci kez üçüncü kez ücret ödemeden yolculuk yapabilmekte. Haftalık, aylık, vb. sürelerde geçerli olabilecek kartların belli ücretler karşılığında alınabilmesi mümkün olmakta.

Son Nokta dergisi için yaptığım söyleşide Küner’e bu avantajların Antkart alanlara neden sağlanmadığını, kartı olanların ödüllendirilmesi gerekirken cezalandırıldığını, bunun neden böyle olduğunu sordum. Verdiği cevap ilginçti: “Biz bütün bunlara olur diyoruz; bunların daha fazlasını yapmak istiyoruz. Ancak uygulamanın kurallarını Belediye koyuyor.”

Gözden kaçan bir başka gerçek de şu: Taşıma ücreti aslında 1.75 liraya çıkarılmış durumda. Kart kullananlar indirimli gidebiliyor. Belediye yaptığı yüzde 75’lik zammı gizlemiş oluyor. Bunlar Antkartın “rantkart” dediğimiz yanı. Antkart’ın “rantkart” yanı kent içi ulaşımın asıl problemlerini unutturuyor. Ulaşımın asıl sorunlarını yaratan etkenlerden biri tramvay projesiyle, köprülü kavşakların kent içi trafiğin rahatlamasına değil, tıkanmasına yol açmasından kaynaklanıyor. Bu konuda da çok şey söylendi.

Asıl sorun ulaşım

İkinci sorun, belli bir saatten sonra Antalya merkeze çevre mahallelerden, çevre mahallelere Antalya merkezden araç kaldırılmayışı. Bazı mahallelere saat 20.00’den, bazı mahallelere saat 2 1.00’den, bazı mahallelere saat 22.00’den sonra otobüs ya da minibüs gitmiyor.

Saat 20.00’den sonra Antalya ölü şehir haline geliyor. Antalya ulaşım açısından tam anlamıyla kocaman bir köy.

Bu sorun sadece akşam saatleri için değil, pik saatlerin dışında, benzer biçimde gündüz saatleri için de geçerli. Pik saatlerde 20 dakikada bir her hatta kalkan araçlar, ölü saatlerde yarım saatte, 45 dakikada bir kalkıyor.

Antkart’ın kart okuyucu cihazları hangi otobüsün ya da minibüsün hangi saatte hangi durak önünden kaç kez geçtiğini tespit edecek donanıma sahip. Antkart firmasının bu ve benzeri konulardaki raporları Büyükşehir Belediyesi yetkililerine gün be gün gitmesine rağmen, toplu taşıma araçlarının keyfi saat uygulamasına ses çıkarılmamakta.

Araç sahiplerini dinlediğinizde gerekçenin çok da haksız olmadığını görürsünüz:

“Yolcu var da taşımadık mı?”

Madem öyle bu tramvay da neyin nesi? Tuvalete kadillakla gitme lüksü anlamına gelmiyor mu bu durumda tramvay?

Dünyanın en liberal yönetimleri bile ulaşım benzeri hizmetlerde sübvansiyonu savunur, bu hizmetleri sübvanse ederler.

Antkart’ın “rantkart” boyutu, ulaşımın bu asıl problemini unutmamıza yol açmamalı.