Aristo'dan Günümüze Düşünce’nin Evrimi

ARİSTO,

M. Ö. 384 -M.Ö. 322: Yunan Filozoflarının sonuncusudur,

Eflatun'un Akademisinde okudu.  Babası saray doktoru idi.

Doğa incelemeleri ve doğa tarihi konusunda akademinin yıldızı idi.

Matematiği pek sevmezdi .Gezdi, Tabiatı inceledi.

Hocası Eflatun'un idealizmine karşı çıktı.

"Eflatun'u severim amma, gerçeği daha çok severim" dedi.

Biyoloji konusunda araştırmalar yaptı.

M.Ö.335'de Atina'da kendi okulunu kurdu.

Büyük İskender'in hocalığını yaptı.

İskender Nil'den İndüs'e kadar savaştı, Mısırlıları, Persleri Yunanlılaştırdı.

İskender M.Ö.323 de öldü.

Ölümünden sonra , Atina'lılar Makedonya'ya başkaldırdılar.

Bugün bile Mekodon ve Yunan düşmanlığı devam eder.

Aristo İskender'in öğretmeni olduğundan, O'nu dinsizlikle suçladılar.

Sokrat gibi baldıran zehri içmek istemedi. Atina'dan kaçtı 2 yıl sonra öldü. 

Milâdı sıfıra gelindiğinde,

İSA'nın öğretileri yayılmaya başladı, ekonomik sıkıntı içinde olan Roma'ya ,

Tüm dinler ve ideolojiler ekonomik sıkıntıdan neşet eder.

İSA Çarmıha gerilerek öldürüldü, öğretileri yer altına indi yayıldı.

M.S. 395 'te Roma imparatorluk nüfusunun yarısı Hıristiyanlığı kabul etti.

Hristiyanlar Doğu Roma (Bizans) olarak varlığını sürdürdü.

Batı Roma'da "Papan" inançlarına bir müddet daha devam edildi.

395 'te Eflatun'un İskenderiye'de kurduğu  Felsefe okulu yakıldı.

İnsanlık Rönesans'a kadar karanlığa ve Tanrının iradesine bırakıldı.

Akıl durdu.

İlk çağ Filozofları, düşünürleri unutturuldu.Unutmayanlar öldürüldü.

Hristiyanlık devlet baskısıyla kurumlaştı.

İmparator Kostantin M.S. 324 'de

Hristiyanlara İznik'te Kilise kurmalarına izin verdi.

İmparator Thcodisius Kilise önünde günah çıkarttı.( MS. 395)

Bu olaydan sonra Hristiyanlık hızlı gelişti. Din gelişirken Roma çürüdü eridi.

451'de Tanrının Kırbacı Atilla,  Roma surları önünde görüldü.

Atilla'ya;  Papa I. Leu;  Bol hediyeler  ve  Kral kızı Honerida'yı  hediye etti.

( Bu olayın yağlı boya ile tasviri romada, Papanın arkasındadır.)

Atilla dönüp gitti Macaristan'a. Papayı sorun bıraktı ROMA'ya

M.S. 800'de Papa III. Leu  imparatora Taç giydirdi.

Kutsal Roma imparatorluğunun temeli atıldı.

Volter(1694-1778)  Daha sonraları

"Kutsal Roma imparatorluğu

Ne kutsaldı,

Ne Romaydı

Nede imparatorluktu" dedi.

Kilise+ Saray işbirliği ile halka zulüm başladı, Din  adına.

Bilim + Sanat Felsefe konuşmak  günah sayıldı.

 Aguinas Thomos :(1225-1274) Aristo'nun görüşlerini Hristiyan teolojisine kazandırdı.

İbn-i Rüşt'ten etkilendi. Hristiyanlıkta çığır açtı.

Kendisinden hemen sonra Roger Bacon (1214-94)

Occam'lı William (1290-49) gibi düşünürler geldi.

Reform ve Rönesansla binlerce  düşünür ve Filozof yetişti.

Müslüman  Endülüste  İbn-i Rüst kafir ilan edilip sürgün edildi.

İslam alemi hala yaşadığı karanlığa itildi.

Avrupa aydınlığını İbn-i Rüst 'ten etkilenen aydınlar başlattı. 

Bilgi, siyaset,  ruhun ölümsüzlüğünü yorumladı.

1226 yılında Endülüs'te  Kurtuba'da doğan

İbn-i Rüşt;

Aristo'cu felsefenin parlak yorumcusu oldu.

Gazeli Taasubunun hışmına uğradı.

Kurtuba'da  Kadılar Kadısı iken, yobazlar dinsiz diye şikayet ettiler.

Hükümdarın topladığı alimler meclisi,İbn-i Rüst'ü suçlu buldu.

Serveti elinden alındı.

1198 'de bir Aristo'cu aydın İbn-i Rüst yokluk içinde öldü.

Thomostan Rönesans çıktı.

Biz bin yıldır Rönesans'ımızı beklerken İslam aleminden

Kaderimize"İŞİD" çıktı.

Aristo'dan, Eflatun'dan, Pisagor'dan,Öklid'den  tek Tanrılı din sonrası, 

Haberdar olanlar, doğulu düşünürlerdi.

Bu düşünürler Aristo'yu yorumlayarak , aklı öne çıkardılar.

Aristo'nun fikirlerinden bazıları şöyle:

İnsan hayatı boyunca varamayacağı bir ideal peşinde koşmaz.

Bireyler, devleti arzularına göre değiştiremez.

Bireyleri devlet oluşturur.

Aile, mülkiyet, kölelik tabiatın gerçeğidir.Köleliği tabi saydı.(Hz.Muhammed'inde köleleri vardı)

Egemenlik, bilgili bir prensin elinde olduğu takdirde,Monarşi en iyi hükümet şeklidir.

Monarşi istibdat haline gelirse iğrenç olur.

Devletin selameti devleti meydana getiren kuvvetlerin dengesindedir.

Duyarlılık algısı bakımından hayvanla insan aynıdır.

Herşeyin arkasında ;

Kendisi hareket etmeden, hareket ettiren bir güç vardır.

Yani; Tanrı'yı Var sayar.

Fakat Dinsizlikle suçlandı.

İnsan,  aklıyla Tanrı'ya benzer

Zihinden yoksun olan canlı ahlaki varlık değildir.

Hayvan ahlaki varlık değildir, çünkü zihinden yoksundur.

Tanrı saf düşüncedir.

İnsan için en yüksek iyi, Zihinle hayvani unsur arasındaki dengedir.

Bu denge insanın mutluluğudur, bu denge erdemdir.

Zihinle idare arasındaki ahenk etik erdemdir.

Erdem kusurun zıttı değil, erdem iki zıt arasındaki ortadır.

Ruh maddenin zorunlu desteğidir.

Gerçekten var olan ne ruhtur,Ne maddedir , Ne de harekettir.

Var olan bunların hepsidir.

Her olgunun dört nedeni vardır.

Madde, fikir, kuvvet, son gaye

Örneğin insanı ele alalım.

1-Embiryonun gelişimi temel cevher ------Madde

2-Embiryonun kendi kendine vermek istediği şekil kız-oğlan --------Fikir

3-Maddenin hareketi doğurucu fiil ------ Kuvvet

4-Varoluş -----Songaye

Olgu, bir cevher değildir, Olgu daima bireyin ve tabiatın içindedir.

Her olgu, yani oluş  hareket halinde bir sebebe dayanır.

Okumuş adam diğer okumuş adamı örnek alır.

Olguyu hareket ettiren neden daima somut bir varlıktır.

Bir hareket başka bir hareketle meydana gelir.

Madde ve ruh beraberdir. Zıtlar arasında bir ilişki olmaz

Hiçden bir  "ŞEY" doğmaz

Madde olmadan birşey olmaz

Madde ile fikir birbirinden ayrılmaz

Herşey aynı zamanda hem biri hem ötekisidir.

Güç fiildir harekettir. Madde Form'dur.

En yüksek varlık, mutlak mükemmelliktir yani, Saf fikir, Saf Form, Saf Fiil ....

Evrenin gayesi en yüksek iyidir. En yüksek "İYİ" Tanrıdır.

Tanrı aynı zamanda eşyanın içinde,ve eşyanın ötesindedir.

Ezeli ve ebedi bir tek evren vardır, Evrendeki hakim birlik Tanrı'nın birliğidir. (1)

Aristo;

Sağlığında bir yığın eser bıraktı.

Öğrencilerine yürüyerek ders verdi.

Bilgiyi sistemledi. Kilise alimlerinden saygı gördü,

Fikirleri Hristiyanlığa adapte edildi.

İNCİL  akılcı temellere oturtulmaya çalışıldı.

 Bu düşünce İslamı'da etkiledi-İslam da,

İslam, Rönesans'ının  kıvılcımları çaktı.

Olayları akıl ile yorumlayan bilginler yetişti.

İbn-i Tufeyl,-İmam Cabir,İbn-iSina,Farabi İbn-i Rüst gibi

Gazeli karanlığı, selefi yobazlığı İbn Teymiye ile Kurumlaştı.

Mutezilenin akılcı anlayışı ezildi.

İslam alemi karanlığa itildi.

Gazali;

"Felsefe ile uğraşmak kafirliktir" dedi.

Felsefe'nin tutarsızlığı hakkında bir Kitap yazdı.

Hep sahte peygamberler yobaz davranışlarla

"İşid" coğrafyası oldu  İslam coğrafyası.

Aristo;

Rönesansla daha akılcı filozoflar çıkınca ,

Fikirleri  tartışıldı, yorumlandı, aşağılandı.

Yeni bir çağ başlıyordu.Rönesansla ,Aristo doğmatizmi yıkıldı.

Fransız devrimini yaratan dinamik düşünceler gelişti.

Düşünce gelişince Birey gelişti.

Gelişen birey sanayi devrimini yarattı.

Yaratılan devrimle ticaret yolları değişti.

Buharlı gemilerle Ümid burnu aşıldı,Okyanuslara dalındı.

İpek yolu çöktü.

Doğu tam fakirliğe, Karanlığa gömüldü.

Tüm doğu karanlığının aydınlığını, Anadolu Türk'ü başardı.

Cumhuriyeti Kurdu.

Cumhuriyet; Akılcı tedbirleri geliştirirsek devam eder.

İbn-i Haldun "Bir devletin ömrü üç nesildir" diyor.

"Akılcı tedbirler alınmazsa devlet çöker" diyor.

Cumhuriyet akıl arıyor,

BU

ZAMANDA.

EY AKIL

DERDESİN?

                                                                                              KAYNAK:

                                                                                                              1- Alfered Weber

                                                                                                                   Felsefe Tarihi

                                                                                                                   Ccviri: H.Vehbi Eralp

                                                                                                                   Sosyal yayınlar 5.nci basım