Türkiye’de Petrol Arar Gibi Yapmak? Petrol Olmadığı Doğru mu?

PETROL
 
"Petrolü kontrol ettiğinizde  devletleri kontrol edersiniz. Gıdayı konrol ettiğinizde  halkları denetim altına alırsınız.
 Henry Kssinger
 ABD Eski Dışişleri Bakanı"
 
Konuyla ilgili önemli bir kişinin,İran Devleti Petrol Danışmanı Prof.Dr. Övgün Ahmet Ercan'ın yazısını bilgilerinize sunuyorum.
Prof. Dr. Övgün Ahmet ERCAN İRAN DEVLETİ Petrol Danışmanı (ahmetercan@ahmetercan.net)

Bulmak İçin Ne Yaptık ?

1945 yılından beri Türkiye’de 194 yabancı ile 26 yerli işletmece yapılan petrol arama çalışmaları ile 24 tane petrol bulundurabilecek yer belirlenmiştir. 1954 yılından beri Türkiye’de 1945 den beri açılan kuyu sayısı yaklaşık 3100 tanedir. ABD yalnızca Meksika Körfezinde yılda 45 bin kuyu deliyor.Türkiye’nin elindeki toplam delici sayısı 20 tane olup bunlardan yalnızca 6 tanesi 6.2 km’ye dek kuyu açabilmektedir. Türkiye’de açılan kuyular ortalama derinliği 2 km olup en çok 3.8 km ye dek üretim yapılmaktadır. Toplam üretim yapılan kuyu sayısı 820 dir. Yıllık üretim 3.5 milyon tondur. Türkiye’de 3.7 km altında petrol değil gaz bulunmuştur. Karadeniz’de 3.5 km’ye hedefleyen, Kasım ortasında işini bitirecek kuyunun çıkışı 120 milyon dolar olacaktır. Buradan beklenen petrol ise günde 150 bin varil dolayındadır. Karada delmenin metresi 1 , denizde delmenin ise 3 ile 5 bin dolardır. Deliciyi üstünde barındıran deniz platformu için ise günde 500 bin dolar ödenmektedir. Koskoca Türkiye’nin, ABD’den getirttiği, zaman zaman küçücük Romanya’dan tuttuğu bir deniz platformu bile yoktur.

Türk denizlerinde verilen arama izni genişliği 16 milyon hektardır.

Petrol Aramalarında Gelişmiş Jeofizik Teknolojisi

Türkiye’de ne 1 ne 2 nede 3 boyutlu sismik yapabilecek özel jeofizik kuruluşu yoktur. Bunun başlıca nedeni, TPAO’nun bu tür hizmetleri sürekli yurt dışından alma alışkanlığı nedeniyle iç teknolojinin gelişememesidir. Jeofizik aramaların çıkışları ise, km 2 başına 1 boyutlu sismik 10 bin dolar, 2 boyutlu 700 bin dolar, 3 boyutlu 1.3 milyon dolar dolayındadır. Gravite ile manyetik ölçüler, durak başı 150 ile 250 dolar, yapay uçlaşma, elektromanyetik ölçüler ise km2 si 4 ile 6 bin dolar dolayındadır.

Türkiye’de petrol genellikle Kretase yaşlı kireçtaşlarında sağılmakta, gaz ise kumtaşlarından gelmektedir. Yılda yaklaşık 35 kuyu delinmekte yalnızca 5 ile 10 jeofizik( sismik+ gravite) ekibi çalışabilmektedir. Türkiye’nin elindeki biricik petrol arama gemisi MTA-Sismik 1 gemisi 10 villa parası olan 30 milyon dolar verip yenilemediğinden kızağa çekilmiştir. Koskoca Türkiye 1975 yıllarının teknolojik bakımından gerisine düşmüştür. Teknolojik aramalarda yeni yerli işletmeler yaratacağına, %85 yabancı jeofizik aramacıların eline düşmüştür. Ege’de Akdeniz’de Yunan ile AB ortak girişimlerinin jeofizik gemileri bayrak dalgalandırırken, MTA sismik I çekildiği İstinye tersanesinde mışıl mışıl uyumaktadır. Bu durum böyle iken Türkiye yabancılara bir günlük jeofizik gemi kirası için 1 milyon dolar ödemektedir.

Karadenizde toplam 23 900 km2 taranmış olup bunun 22 600 km2 si 2 boyutlu, 1300 km2 si 3 boyutlu sismiktir. Bu jeofizik araştırmalar için yabancılara ödenen 35.5 milyon dolardır.

Delgiler

Türkiye’de bu güne dek toplam 3100 kuyu delinmiştir. Bunların 1160’ı arama, 1321’i üretim kuyusudur. Ortalama delme boyu 2300 metredir. Türkiye’de yapılan delgilerin %78’i Güney Doğu Anadoluda, %14’ü Trakyada,%8’i diğer bölgelerdedir.TPAO’nun 2004 yılında üretim yaptığı kuyu sayısı yalnızca 718 tanedir.Türkiye’nin 1982 yılından bu güne dek toplam açılan derinliği 4.8 km üstünde, en çok 6.1 km olan, kuyu sayısı yalnızca 9 tanedir. Bunlarında çoğu kurudur. Türkiye denizlerinde 33 tane TPAO’ca, 146 tanede yabancılarca delgi yapılmıştır. Bunların 13’ü Marmara’da, 12’si Akdeniz’de, 9’u Karadeniz’de yapılmış olup, koskoca Türkiye’nin Ege’de deldiği bir kuyusu bile yoktur. Oysa küçücük Romanya’da yılda 7 bin, ABD’de 45 bin delgi yapılmaktadır. Türkiyenin son 50 yılda kazdığı kuyuyu Romanya her 5 ayda kazmaktadır. Kısacası Türkiye petrol arar gibi alıştırma yapmaktadır.

Petrol Bulma Oranı

Türkiye’de petrol bulma uğuru, kazılan 9 kuyuda 1 ‘dir. Kısacası kabaca 30 milyon dolar yatırıp bir petrol kuyusu elde edilebilmektedir. 1 milyon arkıtlık birikimi olan bir yatak bulma olasılığı %5 dir. Ortalama her alanda 27 kuyu delinmektedir. Bu güne dek bulunan petrol alanı sayısı 110 tane olup bunun 75’ini TPAO, 35’ini yabancılar bulmuştur. Bu yataklardan bu güne dek üretilen petrol 121 milyon tondur. Kalan petrol ise 40 milyon tondur. Türkiye’de yıllık üretim hızı 3.5 milyon ton, tüketim ise 27 milyon tondur.

Ne Ürettik? Kısıtlı Üretim

Türkiye’de üretim yapılan alan sayısı yaklaşık 76’dır. Bunun 45’i TPAO, 31’i yabancılarındır. Her alanda çalışan ortalama üretim kuyusu sayısı 13 olup, ortalama üretim derinliği 1750 ile 2300 metredir. Bir alandan ortalama üretilen petrol kuyu başına 56 varildir.Türkiye üretiminin %68 ini TPAO, gerisini yabancılar yapmaktadır. Ancak yapılan yerli üretim toplam tüketimin yalnızca %8 ini karşılamaktadır. Yapılan üretimin %60’ı Batman,%39’u Adıyaman Bölgesinden, yalnızca %1’i Paşaeli (Trakya) yarımadasından sağlanmaktadır. Türkiye yalnızca Batman ile Adıyaman bölgelerinden günde 30 bin arkıt üretirken, Kürdistan olayıyla bu da elinden alınmak için 7 düşman yeniden Sevri diritmeğe çalışmakta bu konuda yerli işbirlikçilerle el ele çalışmaktadır.

Türkiye’deki üretimin %75’i 1 ile 2 km derinlikleri arasından yapılmaktadır.

Bulunan petrolün tümü sağılamamaktadır. Sağılma oranı TPAO’ kuyularında %15, Shell kuyularında %25’dir.
***

Türkiye’nin 3 boyutlu araştırmalar yapacak ilk sismik gemisinin yapımına başlandı.

25 Temmuz 2011, AHDER- Savunma Sanayi Müsteşarlığı ve Başbakanlığın alımını onayladığı gemi, denizlerdeki deprem araştırmalarının yanı sıra Karadeniz’deki petrol aramalarında ve KKTC-Türkiye arasında yapılacak su borusu hattının güzergâhının belirlenmesinde de kullanılacak.
Yapımı 2 yıl içinde tamamlanacak gemi, derinde 3 boyutlu sismik araştırma yapıp numune alabilecek. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, “Türkiye’nin 783 bin kilometrekare yüzölçümü var etrafımızda da 288 bin kilometre karelik deniz var. Bu geminin yapımı deniz sahalarının da değerlendirilebilmesi için çok önemli” dedi.
100 milyon Euro’ya mal olacak gemi 90 metre uzunluğunda, 18-20 metre genişliğinde olacak. Gemi, Karadeniz, Akdeniz, Ege Denizi ve diğer açık denizlerde “Deprem risklerinin belirlenmesi, maden, petrol ve doğalgaz aramaları, deniz kirliliği ve deniz tabanından geçen boru hatlarının rutin bakımları için taramalar.” konularında araştırma yapacak.
Bakanlık yetkilileri, Türkiye’nin derin sismik araştırmalar yapabilecek bir araştırma gemisine sahip olmasının stratejik boyutunun da bulunduğuna dikkat çektiler. Enerji Bakanlığı’nın üst düzeyde bir yetkilisi şu değerlendirmeyi yaptı: “Ege ve Akdeniz’de ‘kıta sahanlığı’, ‘münhasır ekonomik bölge’ ve ‘karasuları’ alanlarındaki hali hazırda çözüme kavuşmayan sorunların varlığı da, anılan bölgelerde deniz yetki alanlarının sınırlandırılması konusunda araştırmalar yapılmasını ve bu amaçla acilen bir ulusal sismik araştırma gemisinin tedarik edilerek bölgede bilimsel araştırmalara sevk edilmesini zorunlu hale getirmektedir”