Bir Anı Bir Facia

İndependenta Faciası

15.kasım.1979

Yer; İstanbul Boğazı-Haydarpaşa açıkları

Kadıköy-Erenköy'de kaldığım evde, Sabaha karşı inanılmaz bir patlama ile fırladık. Ne olduğunu kimse anlayamadı. Binaların camları kırıldı.

Libya'dan aldığı 96 bin ton ham petrolü Köstence limanına götürmekte olan İNDEPENDENTA Tankeri ile Boğaz çıkışı yapmakta olan Yunan kosteri, "Evriali" sabaha karşı 05.30 suları çarpışmıştı.

Bakırköy'den Pendik'e kadar hissedilen, çok büyük bir patlama olmuş ve İNDEPENDENTA tankeri alev alarak yanmaya başlamıştı.

İstanbul'da alevler ile gece, gündüze dönmüştü.

Sahile vuran zifte bulanmış cesetler, yüzlerce kuş ve diğer canlılar.

Gemi personelinden 43 kişi can verdi.

Deniz yanıyordu, simsiyah dumanlar bütün gökyüzünü kaplamıştı.

Kıyıya yaklaşmak mümkün değildi, rüzgârın etkisiyle zifte bulanabilirsiniz.

Denize yayılan ham petrol inanılmaz bir çevre kirliliği oluşturmuştu.

Üç futbol sahası büyüklüğündeki tanker, Boğazda yanmaya devam etti. 27 günde söndürülebildi.

­­***

Tonlarca ham petrol Boğaza yayılmıştı…

Yayılan ham petrol nedeniyle deniz dibindeki bütün canlılar yok olmuştu.

Yayılan kimyasal gazlar, binlerce uçan canlıyı da yok etmişti.

Havayı kirleten kimyasal gazlar nedeniyle, İnsanlar sağlık açısından sıkıntılar yaşamışlardı.

Bu faciadan sonra birkaç yıl deniz ürünleri yenilemedi.

Tankerin enkazı parçalanarak, 8 yılda Tuzla'ya çekilebildi.

***

Boğazlar tarihinde, üç büyük tanker faciası atlatmıştır.

Facianın ayrıntısını girmiyorum.

İstanbullular günlerce büyük bir kâbus yaşadılar.

Günümüzde de her gün yaklaşık 3 milyon varil taşıyan 25 gemi bu su yolunu kullanmaktadır.

Türk boğazları Karadeniz sahildarı 5 diğer ülkenin hayat damarıdır.

Karadeniz geçmişte Türk gölü olması nedeniyle Boğazlar, Türklerin egemenliği ve yönetiminde bulunuyordu.

Bugün Karadeniz böyle değildir, bu iyi bilinmeli.

Ancak Marmara Denizini nereye koyacağız?

Marmara Denizi bir iç deniz konumundadır.

Marmara Denizine sınırı olan bir başka ülke de yoktur.

Marmara Denizi ve boğazların her iki tarafı ülkemiz sınırları içerisindedir.

Bu su yolunun bütün hizmetlerini ülkemiz vermektedir.

Bu su yolunun bütün risklerini ülkemiz taşımaktadır.

Bu su yolunun güvenli trafik hizmetlerini ülkemiz sağlamaktadır.

Bu hizmetlerin ve risklerin karşılığı olarak aldığı ücret belki de işletme giderlerini karşılamıyor.

Benzer Boğazlara sahip ülkeler, bu hizmet ve risklere karşı ne kadar ücret alıyorlar bakmak lazım.

Süveyş yıllık 2 milyar dolar

Panama yıllık 5 milyar dolar

Türkiye yıllık. 143 milyon dolar (2019 yılı)

Gelir elde etmektedir.

Boğazlar geçiş ücreti 35 yıldır güncelleme bekliyor.

Montrö uygulansaydı geçen yıl, Boğazların yıllık geliri 3.3 milyar dolar olacaktı.

Bu konular müzakere edilebilir.

Gündemdeki boğazlar tartışması, geçmişte şahit olduğum ve yaşadığım Boğaz faciasını hatırlattı.

Genç kuşaklar bu faciadan haberdar olmayabilir, 42 yıl önce yaşamış bir faciadır.

Her faciadan sonra, Allah korudu diyerek ötelendi.

Bu tür kazalara müdahale edebilecek, bilgi ve donanımda ekipler, çalıştırılmasına özen gösterilmelidir.

Son söz; Boğazların emniyet ve güvenliği Türkiye'nin onurudur.