Turist gönderen ülkelerde yoksullaşma!..

2008 yılı yaz sezonunun ülkelerarası yolcu ve turist trafiğinin zirve yaptığı bu günlerde, dünya para ve finans piyasalarından elimize çok değişik ekonomik veriler ve yorumlar ulaşıyor. Üstelik tablolar çok da iyi görünmüyor…

Buna göre artık ülkelerin, toplumların ve toplumu oluşturan grupların ve bireyin ekonomik yapılarını çok iyi bilmek ve takip etmek mecburiyetinde olduğumuzu bir defa daha görüyoruz. Özellikle otel satış-pazarlama birimlerinin ve yöneticilerinin doğru ürünü, doğru müşteri segmentlerine, doğru fiyata, doğru yerde, doğru zamanda ve doğru dille pazarlamaları, çok çetin geçeceğini şimdiden hissettiren gelecek yıllarda, tesislerimizin başarısını daha artıracak ve sağlamlaştıracaktır.

Artık fiyatlandırma yaparken tek tip müşteri profili olmadığı, yine tek tip Alman, Rus veya Avrupa'lı da olmadığını yazımın devamında okuyacaksınız.

Bundan sonra her toplumun çok daha aşırı farkta çok ve az kazananları olduğunu ve bunların ülke içinde dağılımları, eyalet/yerel belde adresleri ve tatil alışkanlıkları,özlemleri,talepleri, tercihleri ve tatile çıkış tarihlerinin önemini iyice öğrenmek, hatta ezberlemek durumunda kalacağız. Müşterilerin ayni toplumdan olmalarına rağmen sosyal ve ekonomik yapılarının birbirinden çok daha farklı olabildiğine, hatta birbirleri arasında kutup oluşturduklarına hep birlikte şahit olacağız.

Otel pazarlamacılarının artık iyi birer ekonomist ve toplum bilimcisi olmaları, bu meslek için şart gibi görünüyor.

Şimdi şu ara Avrupa'da gündeme oturan son ekonomik gelişmelere bir turizmci gözüyle bakalım:

Bize gelen bilgiler; ekonominin yıllık genel değerlendirmelerinden ve sezonel kriz sinyallerinden daha ziyade, global ekonomide yapısal problemlerin artık toplumların belirli bölümünü iyice fakirlik sınırına ittiğini gösteren korku verici ikazlardan oluşuyor...

Hatta bazı dünya çapında isim yapmış ekonomistlere göre "kapitalist sistem" bir anlamda kendini bile kanibalize etmeye baslamış durumda. Bu ürkütücü tespite sebep olarak da küresel alış-veriş içerisinde ekonomik yapılarda ciddi bir erozyon, bir toprak kayması gösteriliyor. Para ve istihdam arayışları yapay, rekabet gücü olmayan  ve para kazandırmayan kısır döngü içersinde kilitlenmiş kalmış üretim çabaları, hatta mecburiyeti, küreselleşmeye ayak uydurma girişimlerini kültürel değerleri ve bireysel ekonomik yenilginin kısmen milli gururları da yok etmesi artik kafalari iyice karistiriyor. Toplumsal mutsuzluğun tsunami dalgaları ekonomik inişte olan bireylerin ruhlarındaki kıyılara sertçe vuruyor. Toplum bilimciler, sosyologlar ve psikologlar bu gelişmeleri bir sismolog gibi ileride olabilecek bir "küresel sosyal deprem" icin kayda aliyor , biriktiriyor.

Kapitalizm iflas mı ediyor?

Kapitalizm fikrine darbe, ortada ne ihtilal, ne komünist kuşatması olmamasına rağmen tüm dünyada sallanıyor, kendi ayakları üzerinde eskisi gibi sağlam ve gelecek vaad eder bir sekilde duramıyor.

Emeğe dayalı ve kısmen atıl teknoloji ile üretimin büyük bölümünün Avrupa'dan Asya'ya kayması 2. dünya savaşı sonrası sanayileşmiş Avrupa Kıtasındaki yüzmilyonlarca işçiyi hizmet sektörüne kaydırıyor. Küresel sisteme bağlı günlük global hareket çalışan kesimin kariyerlerinde ve banka ve kredi kartı hesaplarında iniş-çıkışları oluşturuyor. Bu da netice itibariyle piyasalara yön veriyor.

Dünya'nın birçok yerinde ve hatta Avrupa'nın bile tam göbeğinde: "Firmalar ne yazık ki çalışanlarına karşı sosyal sorumluluklarını kabul etmiyor, bunu yerine getirmiyorlar. Sadece kazanç peşindeler ve durum böyle olunca insanlar işlerini kaybediyor, işsizlik parası bazı yerlerde hiç bilinmemekte, yıllardır uygulanan yerlerde ise iyice kısaltılmakta hatta kaldırılmaktadır.

İnsanların hayatlarını baş aşağı eden bu döngü, heryerde herkesin başına çok hızlı ve beklenmedik biçimde gelebiliyor.

İnanması zor ama, yüksek medeniyet, güçlü sosyal devlet, ileri demokrasi ülkelerinde bile yoksulluk ve yolsuzluk diz boyu...

İnanılması daha da zor olan ise; 'Küresel Kapitalist Sistem"in dümenini elinde tutanlar bile bu düzenden rahatsız.

Dünyamızda bir çok ülkede aşırı üretime rağmen yüksek işsizlik yaşanırken, diğer tarafta yerel seviyede kazananlar aşırı pahalı küresel ürünlerin fiyatları altında eziliyor.

Küresel süzgecin ucunda birbirleri ile yarışmak mecburiyetinde olan birçok toplumun yerel parası rekabet piyasalarinda değersiz kalıp, para etmezken, diğer toplumların yerel değer ve birikimleri de bu küresel dünyada hiç ama hiç para etmiyor.

Toplumlardaki ekonomik dengeler acımasızca hızla bozuluyor…

Serveti her geçen gün katlanarak artan, yeni "ilahi küresellik başarısı" ile kutsanmış seçkinlerin günlük yatırım, finans ve borsa savaşlarının tam karşısında bu gelişmelere yaptırım gücü olmayan ancak bir seyirci olarak bakakalan milyarlarca insanin tek uğraşı "ayağını yorganına göre uzatma sporu"ndan oluşuyor...

Buna karşılık milyonlarca insan bu zamana kadar hiç görülmemiş çılgınlık ve gösteriş içinde tatil yapıyor, Lüks tüketimde bas döndürücü artışlar gözleniyor. 2-5 kişilik gruplar Pasifik'te, Hint Okyanusu'nda bazi adaları birkac haftalığına tümü ile yüzbinlerce dolara kiralayanlarla dolup taşıyor. Şampanya tüketimi bazı tesislerde su tüketimi ile yarışıyor. Devasa kruvaziyer gemilerinin üst katındaki suitlerde  her defasında bir servet ödeyerek müşteri olarak aylarca rahatca kalabilen '50 yaş üstü ikinci baharcılar' milyonları geçen bir sayida  'zengin, varlıklı ve çok kazanan  tatil şövalyeleri' ordusunu oluşturuyorlar…

Dünya çılgınca dönüyor, dünya bazıları için devamlı çakır keyif…

Milyonlarca varlıklı herşeyi alıyor, tüketiyor, yiyor, içiyor, geziyor ve ellerinde daha tomarlarla paraları kalıyor. Tatil dönüsü evlerine vardiklarinda  servetleri daha da katlandigini görüyorlar.

Digerlerinin ise bu ortamda yorganı daha da küçülüyor…

Hayatlarini evlerinde ve tatilde "premium de Luxe- all exclusive' tarzında bu dünyanın 'Cennet'inde yaşayan milyonların hemen karsinda, bu yaşlı Avrupa'nın tam göbeğinde bazı insanların yorganı, bu durumda o kadar küçülüyor ki; artık ayağını değil, ancak "parmağının ucunu yorganına göre uzatabiliyor, borç alarak taksit ile tek başına veya ailesi ile zar-zor tatile çıkabiliyor...

Avrupa böyle iken; dünya da bazı turistik gezilen kıtalarda eline hayatında hiç para bile deymemiş tertemiz, taptaze insanlar bile şimdiden kendi ailelerinin geleceğini 1-2 nesil kapsayan uzun bir zaman süreci için acımasız bir şekilde borçlandırılmış duruma düşüyor...batıyor, boğuluyorlar..

Dünya bir çok insana adil değil...

Sertleşen kapitalist sisteme eleştiriler o kadar yoğunlaşıyor ki: bazı küresel büyük bankaların Ceo'ları bile artık kameraların önünde 'utanıyorum' diyebiliyor…

Küresel alemde zengin daha zengin, fakirse daha fakir hale geliyor..

Artık fakir veya zengin değil: çok kazanan ve az kazanan turist kavramı ile sektörümüz  karşı karşıya bırakılıyor..

Orta direk turist ortalardan her geçen gün iyice kayboluyor.

Malaga'dan Hamburg'a kadar ciddi gazeteler Avrupa'da da orta tabakayı yok olma tehlikesiyle karşı karşıya geldiği alarmı veriyor....

Sadece turizmde değil, genel tüketimde alışkanlıkların ve fiyatlandırmaların ihtilalinden bahsediliyor. Avrupadaki seyahat acentalarının vitrinlerinde ve yazılı medyadaki reklamlarda "bunu kim ödeyebilir?" dedirtecek kadar yüksek fiyat ve pahalı ürünlerle,birkaç yüz avroya çocuklar da dahil, 'all inclusive' iki hafta'lik paket tur ürünlerini hemen  yanyana görebiliyorsunuz. Çok ilginctir ki: Sadece Rusya'da değil Avrupa'dada bazı noktalarda pahalı ürünler çok daha fazla ilgi görebiliyor. Parası olan biraz daha yüksek fiyat ödeyebiliyor. Parası az olan veya hiç olmayan ise tatil icin 10 avro'nun bile hesabını yapıyor, yapmak mecburiyetinde bırakılıyor..

Ya Almanya ne durumda…

Şimdi tam zamanı gelmişken, isterseniz ülkemize en çok turist gönderen ülke olan Almanya'ya bir bakalım:

82 Milyon Alman'ın takriben 30 milyonu çok rahat ve ferah bir hayat yasarken buna karşılık fakirleşen Almanların sayısı da hergün artıyor. Bu 30 milyonun 10 milyonu herşeye sahip, onlarda para denizde kum gibi ve hergün de artıyor.

Ama arta kalan Alman'lara baktığımızda:

Nürnberg Üniversitesi'nden yoksulluk konusundaki araştırmaları ile tanınan Prof. Gerhardt Trabert, Almanya'da; ister iyi bir eğitime sahip olsun, isterse bir firmada uzun yıllar çalışılmış olsun, hiç kimsenin geleceğinin garantide olmadığını söylüyor…

Almanya'da orta tabakanın giderek yok olduğunu söyleyen Prof. Trabert, bu durumun aileleri olumsuz etkilediğini söylüyor. Almanya'da çocuğunu yalnız yetiştirmek zorunda kalan her üç kadından birinin yoksul olduğuna dikkat çeken uzman, üç ya da dört çocuklu ailelerin de yoksulluktan nasibini aldığını, Almanya genelinde iki milyondan fazla çocuğun yoksul olduğunu belirtiyor.

Yoksulluğun insanlarda hastalıklara da yol açtığına dikkat çeken Prof. Trabert bunu şöyle açıklıyor:

"Almanya'da sağlık reformuyla yürürlüğe giren muayene için ek ödemeler özellikle ekonomik ve sosyal açıdan durumu kötü olanlarla yaşlıların doktora daha nadir gitmesine yol açtı. Ağır hasta olduklarında bile doktora gitmiyorlar çünkü tedavi masraflarını karşılayamıyorlar.

Robert Koch Vakfı'nın yaptığı bir araştırmada en zengin semtlerde yaşayanlar, en fakir semtlerde yaşayanlarla karşılaştırılıyor. Sonuçta zengin semtte yaşayan erkekler yoksul semtte yaşayanlardan 12, kadınlar ise 8 yıl daha fazla yaşıyor. Yoksul insanlar daha fazla hasta oluyor ve erken ölüyorlar."

Sadece Almanya''da değil tüm Avrupa'da yeterince mali kaynak olduğunu, ancak sorunun paranın dağılımında olduğunu söylemleri gazetelerde manşet oluyor.

Prof. Trabert yoksul ailelerin çocuklarının da yoksulluğa mahkûm olduğunu söyleyerek, bazı belediyelerin bu durumun farkına vardığını ve örneğin okula giden çocukların gereksinimlerinin finanse edilmesi için harekete geçtiğini söylerken, ülkenin belki de görünmeyen yüzünü en iyi biçimde resmediyor…

Ayırımcılık azalacağına artıyor.

Ne acıdır ki durum böyle iken, toplumlararası önyargıları kaldıracak sosyo-kültürel paslaşma çoğu zaman fakir-zengin ülkeler arası vize problemine, iletişim ve samimi, dürüst yaklaşım eksikliğine takılıyor. Ekonomik paylaşımı sağlayacak çalışmalar dünyamızda hala kurumsal olarak başlatılmıyor. Rekabet ve yıllık bütçeleri tutturma zorunluluğu ülkeler ve toplumlar arası aşırı çıkarcılığı maalesef önleyemiyor. Bazı Batı Avrupa toplumlarında fakirleşen kesimlere karşı denge ayari olarak  üstünlük kompleksi  tam gaz pompalanmaya devam ediliyor. 

 Avrupa'da ürün tanıtımı için yapılan reklamlarda bile ülkeler ve kültürler arası önyargıya zaman zaman, ster-istemez izliyoruz.

Yoksullara üstünlük kompleksi pompalanıyor..

Yoksa, halen ayağında 5 avroluk terliği ile Türkiye'ye tatile gelen bir Alman veya bir Avrupalı, sırtında 500 avroluk gömleği ile yemeğe inen bir Rus'a "bu ne arıyor burada?" diye sorabilmesini nasıl açıklayabiliriz.

Ben şahsen tüm yasamımda Sağ'ın en sol kösesinde veya Sol'un en sağ koşesinde; bu iki fikrin uçlarının tam birbiri ile mantık noktasında buluştuğu, birbiri ile temas ettiği, kesiştiği, kenetlendiği, gerçekci,vizyoner, üretken, paylaşımcı, cevreci ve adil noktasında oldum, dikildim.

Simdi görüyorum ki, Avrupa başta üzere olmak gelir paylasımındaki sosyal erozyona ve ekonomideki dengesiz hareketliliğe karşı yeni siyaset modelleri araniyor, yeni birliktelikler söz konusu: Hem yaratacı, hem innovatif, geliştirici, yatırımcı , hem çevreci, barışcıl, sosyal ve adil bir yeni siyasi düzen sözkonusu:

Buda Klasik Muhafazakar, Liberal Sağ ve Demokrat Sol'un sentezi ile yakalanmaya çalışılıyor...

İlk örnek Hamburg eyelatinde birbirlerine yıllardır çok zıt gibi görünen, benimde mensubu olduğum CDU ve Yeşiller Partisi arasında yaşanıyor: Aralarında koalisyon kuruyorlar. Avrupa siyasetinde ileride Türkiye'yide etkileyecek bence çok iyi bir gelişme ye şahit olduğumuza inanıyorum.

Küresel zorluklar ve tehlike ve toplumsal huzursuzluk, memnuniyetsizlik karşısında uç kutuplardaki siyasi mantık birbiri ile kenetleniyor, iç içe geçiyor.

Yeni siyasi arayışlar dünyamızı rahatlatacak mı?

Paradigma değişikliği, yeni anlayışlar ve birliktelikler yaşlı dünyamızın ürküten buğulu geleceğine çare olarak siyasi arenalarında  aranmaya devam ediliyor...

Bu zor yuzyıl yeni düşünceleri, yüksek medeni cesareti, insanlar arasi sade ve gösterişsiz, gerçek merhameti, şart koşuyor..

Bunu da değer kaybettiren değil-  doğaya ve insana  kalıcı artı değer yaratan, kazandıran 'innovatif çalışkanlığı'  düsünce olarak ekleniyor..

Bu arada tüm iniş cıkışlara-kendi içindeki adaletsizliğe, kısmen çevre ve bazi noktalarda ahlak kirliliğine rağmen ileri bir sektör olarak kabul gören Turizm sektörü birleştici ve gerçek bir 'istihdam yaratan motor gücü' yapısı ile küresel siyaset ve global ekonomide sektör olarak bir adım daha ön plana çıkıyor, çok daha önemseniyor, kaynak arayışı içinde olan hükümetler ve yerel otoriteler tarafından eskiye nazaran çok daha farklı bir şekilde ciddiye alınıyor.

Evet, biz dünya turizmcileri dünya ekonomisinin zor dönen çarklarının devamlı hareketini sağlayan büyük bir gücüz. Bu gerçek genel olarak tartışmasız bir şekilde tüm dünyada kabul görüyor: Sadece bazı ülkelerin siyasileri bu konuda hale gercçeklerin tam farkına varamadan, geleceği geçmış düzenlerde ararmaya devam ediyorlar..

Oysa çoktandır, Küresel Turizmi 'Yerel Halk Sanayisi'ne dönüştürerek birey, şirket ve kurum bazında ülkesel kalkınmaya en çok katkı veren mesleğin sahipleri durumundayız. Halk sanayisine başarı ile dönüstürülmüş paylaşımcı, sürdürebilir ve insani "Dünya Turizm Hareketi" günlük bireysel ekonominin en önemli katığı, katkısı ve garantisi olduğu gibi toplumsal barışında çimentosu olmuştur, olacaktır, olmalıdır

Daha çok, ama çok calışmalıyız. Diğer sektörlere örnek olduk ve olmaya devam etmeliyiz.

Dünyamızın geleceğinden meslek itibari ile birinci derece sorumluyuz

Avrupa Türkiye Turizm İş Konseyi Başkanı
Hüseyin Baraner

Turizm Araştirma ve Strateji Merkezi
Güzeloba Mah., Ahi Evran Sitesi
Aydin 2 Sokak No: 152, E Blok, D. 2
Antalya/Türkiye
+90 0242 352 02 81 / +90 532 5570459 /+49 177 8387972
hbaraner@gmail.com baraner@baraner.com
www.tourexpi.com www.baraner.com