Sofra podyumlarının nazlı gelini ‘’Çay’’

   Dünyada yaklaşık 1500 çeşit çay var. Bunların hepsi "Camellia Sinensis" denen tek bir bitkiden elde ediliyor. En çok tüketilen çay türü siyah, yeşil ve az da olsa beyaz çaydır.  

   Dünyanın en pahalı çayı (ne yalan söyleyeyim bir az el ve cep yakıyor) beyaz çay, neredeyse bilinmiyor. Fermente edilmemiş olup, açık renkli, tadı kavun kokusunu andırıyor. Türkiye de 2002 yılından itibaren eczanelerde ve aktarlarda satılıyor.
 
   Beyaz çay geleneksel olarak çinin Fujian (çinin güneydoğu sahilinde bir eyalettir) bölgesinde yetiştiriliyor. Hindistan ve Seylan da da üretiliyor.
   Beyaz çay, hafif yemeklerden sonra içilirse tadına varılır, benden söylemesi… İdeal dem rengi solgun sarıdır.

   Çayı sağlık için içmek istiyorsanız, mutlaka beyaz çayla tanışın. Çay çeşitlerine göre beyaz çayda daha az kafein vardır. Siyah çayda bir fincanda bu 40mg, yeşil çayda 20mg, beyaz çayda 15mg'dır. Bazı bilimsel çalışmalar sonucunda beyaz çayın kanser mücadelesinde yeşil çaydan ( beyaz  çay  yüksek  miktarda antioksidan  içerir ) daha fazla etkili olduğu kanıtlanmıştır.

                               DÖRT MEVSİM BEŞ   ÇAYI

 Beş çayı hatırlatır bana yosun kokan yazları
 Yolcu eder buruk geçen son baharı
 Beş çayı evimize getirir kışın sıcaklığını
 Kalbimize misafir eder aşkı, ilkbaharı

                                                                 Şiiri yazan  Melek Halil

   Yıllar önce bir televizyon kanalında “5 çayı” isimli bir program sunmuştum. Bu kültürü o yıllarda araştırmıştım ve sizlerle paylaşmak istedim

                                      
                                    5 çayı kültürü nereden geliyor?

   İngilizler çay ile tanışmadan önce, günde iki öğün yemek yerlermiş. Ancak yedinci Bedford Düşesi Anna 1840’lı yılarda 5 çayı geleneğini başlatmış. Rivayete göre bu geleneğin sebebi, duşes  Annanın  ikindi vaktinde bitkin düşmesiymiş. Şahsen ben bu rivayete inanıyorum (hekimler kan şekerinin en çok akşam üzeri 4 ile 5 saatleri arasında düştüğünü söylüyorlar).
   Sonraları Kral Edward  hoş sohbet ortamları yaratmak için  küçük çay ziyafetleri  düzenlemeye başlamış. Bu da çayı üst düzey toplantılara özgü bir şölen, prenslere ve asillere ayrılmış bir hediye olarak görmelerini sağlamış. Sonuç olarak gelenek haline gelen “5 çayı”,İngiltere’den tüm dünyaya yayılmış. (mesela ingilizler, her ne kadar tutumlu olsalar da, restoranlarda, garsonlara hesapla beraber bahşiş bırakmayı akıl etmişler. Hayret verici değil mi? Galiba onları yanlış tanımışız)  

    İngilizler çayı keyif kültürünün önemli parçası olarak görüyorlar.  Davetlerde Çin ve Hint çayı tercih edilir, kremalı, limonlu  ya da sütlü sunulur. Çayın yanında ise değişik kurabiyeler, evde yaptıkları kuru veya yaş pasta tercih edilir. Bugün İngiltere de, bir eve misafir geldiğinde, konukseverliğin işareti olarak bir fincan çay sunulur. Bu arada İngiltere kraliçesi çayının suyunu, bütün gezilerinde yanında taşıyormuş.
   Biz Türkler de, günümüze kadar gelen bu sıcak kültürün hakkını verdiğimizi, en güzel ve doğru şekilde yaşattığımızı düşünüyorum.
                               Çayı nasıl saklamalıyız?

  * Ambalajını açtıktan sonra hava almayan kavanozda, kuru ortamda, et, sebze, baharat gibi gıda maddelerinden ve ilaç, boya gibi kimyevi maddelerden tamamen ayrı bir yerde saklamalıyız.
  * Nemli ortamlardan uzak tutmalıyız.
    Çayı muhafaza etme konusunda dikkatli olmalıyız, çünkü yediğimiz, içtiğimiz her şey bize kötü veya iyi sağlık olarak geri dönüyor.

                            Çayı nasıl demlemeliyiz?

  * İyi bir çay hazırlamak için en önemli faktör suyun seçimidir.
  * Mümkünse porselen demlik ve yumuşak kaynak suyu kullanın.
  * Çay suyunu kısa sürede ve kısık ateşte kaynatın.
  * Çayı uzun süre demlediğiniz zaman acı olur ve çaydaki kafein miktarı yükselir..
  * Her fincan için bir tatlı kaşığı çay koyabilirsiniz.
  * Çayın aromasını ve tadını almak için: Türk çaylarında  20-25 dakika, yabancı çaylarda 10-15 dakika demleyin..
  * Çayın demini kaynatmayın, aksi takdirde suyun oksijeni kaybolur ve lezzeti azalır
  * Çayı demledikten sonra yarım saat içinde tüketin.

    Çayı dozunda kullanırsak, sağlıklı muhafaza etme ve doğru demleme  koşullarına uyarsak, ne o bizi, ne de biz onu terk ederiz…

                                 Gerilsin vücudun yay gibi
                                 Kanın kırmızı olsun çay gibi
                                 Önce kokla, sonra tadımla
                                 Yavaş-yavaş onu yudumla
                                 Her gün iki-üç bardak içsene
                                 Usta, bir demli çay versene…