Beyazın “Akı”, Damlasında Saklı…

Dünyaya gözümüzü açar açmaz en kıymetli varlıklarımız annelerimiz, vücutlarının her hücresini saran, büyük anne sevgisiyle tanrının onlara bahşettiği hazineleri olan sıcacık, tertemiz, mukaddes sütlerini bizlere sunarlar. Küçücük dudaklarımızla damla damla içerek ısıtırız bedenimizin bütün derinliklerini. Böylece bembeyaz, doyumsuz ve ilk gıdamız olan bu lezzetli sıvı ile daha dünyayı keşfetmeden, anlamadan tanışma serüvenimiz başlar.

Hani emeklemeye başlarız ya, kendimize yeni arkadaşlar ediniriz. Sütün diğer küçük kardeşleri ile de tanışırız. Yoğurdu, peyniri, tereyağı gelir oturur mide koltuğumuzun başköşesine.

Yürümeye, konuşmaya başlarız, anne babamız tutuşturuverirler kocaman bir bardaktaki sütü minik ve daha ürkek olan parmaklarımızın arasına.

Yetişkin oluruz ve aile fertlerinin yardımı olmadan, sütü kendimiz içmeye başlarız, çünkü her gün radyo ve televizyonlarda doktor amcaların, beslenme uzmanlarının sütün maharetleri hakkında söylediklerini duyarız. İşte o zaman anlarız sütün hayatımızda ve sağlıklı yaşamımızda olan büyük değerini.

Uzun lafın kısası, doğar doğmaz sütle tanışırız ve ölene kadar da bu mukaddes sıvıyı boynumuzda çok değerli bir “künye” varmış gibi taşırız.

Süt hayatımızın her karesinde başrol oyuncumuz ve büyük “Aktrist” olur…

Sütün Tarihçesi

İnsanların ilk hayvan sütüyle içecek olarak tanışması M.Ö. 8000’ li yıllara dayanıyor. Sümer Uygarlığı’ nın Ur kentinde, insanoğlunun ilk defa 5000 bin yıl önce süt içtiğini kanıtlayan bir takım kalıntılar bulunmuş.

Başta Türkler olmak üzere süt ürününü dünyaya tanıtan Pers ve Moğol göçebe kavimleri olmuştur.

İlk evcilleştirilen hayvan keçi olduğuna göre ilk tükettiğimiz hayvansal süt keçi sütü ola bilir mi acaba?

En Çok Tüketilen Süt çeşitleri

İnek sütü (dünyada en çok tüketilen süt)

Manda sütü

Koyun sütü

Keçi sütü (besin değeri açısından anne sütüne en yakın süt)

Deve sütü

At sütü

Türkiye’ de yıllık yaklaşık olarak 12 milyon ton süt üretiliyor

Önlem alınmazsa eğer, bu rakam gün geçtikçe azala bilir ve hatta sıfırlana bilir.

Süt de artık ne yazık ki, bazı gıda ürünleri gibi “ithal babanın” kapısını çalmaya başladı. Yüksek yem fiyatları, üreticiden alınan çiğ süt fiyatlarının düşmesi, hayvan yetiştiricilerinin her geçen gün belini bükmeye devam ediyor ve binlerce ineği kesmek zorunda kalıyorlar. Sütümüz de elimizden alınırsa vay halimize, yandık ki ne yandık.

Sütün faydalarını ve sütten yapılan bütün ürün yelpazesini düşünsenize? Tereyağı, peynir, yoğurt, krema, dondurma, tatlı.

Güllaç, ya güllacımıza ne olacak? “Mübarek Ramazan” ayında milli sofralarımızda ithal süt veya süttozlarından yapılan süt diye yutturulan, sütlerden mi “güllaç” yapacağız?

Önce sığır etleri, sonra sığırların kendileri, şimdi de ithal süt ve onların süttozu kardeşleri sofralarımıza teşrif edecek ve sonsuza kadar bizi yalnız bırakmayacaklar. Çok sevinçliyim, sevincimden ağlamak istiyorum sayın okurlar. Lütfen kusuruma bakmayınız???...

Allah sonumuzu hayretsin…

Sütün Faydaları

Sütün içeriğinde kaliteli protein, aminoasit, yağ asidi, mineraller, vitaminler günlük vücut için gerekli 100 temel besin elementi bulunuyor. Uzmanlar bu özellikte başka bir gıda ürününün olmadığını, ayrıca sütün içeriğinde bulunan D vitamini ve kalsiyumdan dolayı günde 2 bardak süt içen birinin bağırsak ve akciğer kanserine yakalanma riskinin çok az olduğunu söylüyorlar.

Farkında mısınız, son yıllarda Avrupa ülkeleri vatandaşları keçi sütü içiyor diye ülkemizde de büyük şehirlerde bir keçi sütü içme modası başladı. Helal olsun keçi sütünü de dünya moda trentlerine uydurdular ya…

Yahu bu keçi ve keçicikler binyıllardır varolan bir hayvan. Bu hayvancığazların sütünü, peynirini, etini dedelerimiz, ninelerimiz binyıllardır tüketmiyor mu zaten?

Bu gün Türkiye’ nin hangi köyüne gitseniz mutlaka sofranızda keçi sütü, peyniri bulursunuz. Ayrıca, Türkiye dünyada en çok keçi sütü üreten ülkelerden biri. İnsan sağlığına yararlı olan bu sütün içilmesinin illaki moda mı olması gerekiyor?

Bizler neden akıllanmıyoruz?

Sütü, peyniri, yoğurdu dünyaya Türkler tanıttı. O zaman neden Avrupa ülkelerinde aslı bize ait olan ürünleri gördüğümüz zaman gözlerimiz fal taşı gibi açılıyor?

Biz de elimizdeki değerlerin kıymetini bilirsek, yeterince tanır ve tanıtırsak, üretimi arttırmak için doğru yatırımlar yaparsak, bir zamanlar yüzüne bakmadığınız gıda ürünleri yine masamızda ve ticari getirisi ile para olarak cebimizde yerini almış olur.

Bin yıllardır tükettiğimiz keçi sütünün öneminden daha son zamanlarda bahsetmeye başladık. Geç kalmadık mı?, Hipokrat baba bunu M.Ö. keşfetmiş.

Sorular çok, cevaplar yok…

Keçiler Hakkında Genel Bilgi

Keçiler memeliler ve boynuzlular (bovidae) familyasına ait olup sütünden, etinden, kılından, derisinden yararlanılan otobur, sağlam, temiz ve her şeyi yemeyen sevimli hayvanlardır. Bir yılda 1000 kg doğal gübre yapabilirler. Keçiler yaklaşık 15 yıl yaşarlar.

Oğlak: 6 aya kadar olan dişi ve erkek keçi yavrusudur

Çebiç (Anadolu’ da Çepiş de denir): 6- 12 aylık yaşa kadar olan dişi ve erkek keçi yavrusudur

Keçi: Ergin dişidir

Teke: Ergin erkektir

Hepsine Davar denir

Kahveyi Keçilerin Bulduğunu Biliyor Musunuz?

Tarihi kaynaklara göre Etiyopya’ da (Habeşistan) çobanların güttükleri keçi sürüleri bir ağacın meyvelerini yedikten sonra fazla canlanıyorlarmış. Çobanlar bu durumu Şazilli isminde ünlü bir dervişe anlatmışlar. Derviş kahve ağacının meyvelerini kaynatarak içmiş ve kendisi de canlandığını hissetmiş. İşte o günden bu güne kadar gelen kahve, keçilerin ve dervişin sayesinde önemli bir içeceğimiz oluvermiş.

Vay keçicikler vay…

Dünya’ da En Çok Süt Veren Keçi Irklarından Bazıları

Saanen Keçisi (Anavatanı İsviçre’ dir- Saanen Vadisi)

Halep Keçisi (Şam Keçisi, Damaskus, Baladi veya Aleppo olarak da bilinir. Anavatanı Suriye’ dir, en çok Süriye, Lübnan, Türkiye, Kıbrıs ve Arap Ülkelerinde yetiştiriliyor)

Kilis Keçisi (Melez Keçiler- En çok Geneydoğu Anadolu ve batı Akdeniz bölgesinde yetiştiriliyor)

Saanen Keçisi (Zanen olarak da bilinir- Sütçü Keçi Irkı- Süt Kraliçesi)

Saanen İsviçre’ nin ünlü bir keçi ırkıdır (Türkiye’ de Saanen olarak bilinen keçilerin çoğu Kıl ve Maltız keçilerinin melezidir, yani bir nevi sahte Saanen keçileridir). Beyaz, kirli beyaz, pembemsi, gri, benekli veya kahve renginde, kısa kıllı, ince derili, kısa ve düz boynuzlu veya boynuzsuz sağlam bir yapıya sahip, kültür ırkı süt keçisi olup kapalı ağıllarda veya meralarda sütü için beslenilen, 50- 60 kg ağırlığında, yavru verimi yüksek olan bir hayvandır. Genellikle % 90’ ı ikiz veya çoğuz doğurur, gebelik süresi 5 aydır.

İyi bakım ve beslenme ile yılda 10 ay, günlük yaklaşık 2- 4 litre arasında süt verebiliyor. Sütünden peynir, yoğurt, tereyağı, etinden çok lezzetli sucuklar ve derisinden de vurmalı çalgılar yapılıyor.

Saanen keçisi Türkiye’ de iklim koşulları uygun olan özel çiftliklerde başarıyla yetiştiriliyor.

Keçi Sütünün Faydaları

Keçi sütünün insan sağlığı için çok önemli olduğunu ve yararını ilk olarak M.Ö. 400’ lü yıllarda tıbbın babası sayılan Hipokrat vurgulamış.

Hatırlarsınız yağlarla ilgili yazdığım makalemde keçi sütünün önemini belirtmiştim.

Anne sütü besin değerine en yakın süt, keçi sütüdür. Bu da şu anlama geliyor, keçi sütü yeni doğan ve anne sütü alamayan, özellikle de inek sütüne alerjisi olan bebekler için önemli bir besin kaynağıdır. Keçi sütünün sindirimi diğer sütlere göre daha kolaydır.

Ayrıca sindirim sistemi rahatsızlıklarına, peptik ve gastrik ülsere, astım, cilt (egzema, sedef), varis hastalıklarına, iltihaplanmaları önlemeye karşı çok faydalıdır.

Türkiye’ de her yıl yaklaşık 70 bin ton keçi sütü üretiliyor

Keçi Sütünün Besin Değeri

Keçi sütünde protein (kazein- yüksek kaliteli protein), mineraller, vitaminler (C vitamini dışında diğer vitaminler mevcuttur, özellikle A vitamini, anne sütünde bulunan miktardan daha fazladır), laktoz (süt şekeri), yağ, su ve kuru madde bulunur.

Keçi sütü vitamin D, B12, folik asit, demir (Fe), bakır bakımından eksiktir.

100 ml keçi sütünde 60- 70 kalori var

100 gram keçi sütünde 134 mg kalsiyum var (bu oran anne sütünde 32 mg, inek sütünde 119 mg’ dır)

Keçi sütünde yağ oranı % 2. 5- 4

7- 9 lt keçi sütünden 1 kg peynir yapılır

Keçiler arası Dünya Süt Verme rekorunu, 1930 yılında İngiltere’de 365 günde 3. 783 litre süt vererek Melpas Mella isimli keçi elinde tutuyor.

                                    Dondurmalı Susamlı Pepino Pastası

                                                      (4 porsiyon)

                           (Bu pastanın tarifi, yapılışı, fotoğrafı bana aittir)

Malzemeler

2 adet yer orta boy kabuğu soyulmuş, ince dilimler şeklinde doğranmış pepino meyvesi (ağaç kavunu)

100 gr arzu ettiğiniz çeşit ezilmiş bisküvi

3 yemek kaşığı susam

Dondurma Malzemeleri

1.5 su bardağı toz krem şanti

1.5 su bardağı pudra şekeri (az şekerli tercih ediyorsanız 1 su bardağı pudra şekeri yeterli olur)

1 çay bardağı salep tozu

3 su bardağı keçi sütü (keçi sütü ile yapılan dondurmalar çok lezzetli ve faydalıdır)

1 tatlı kaşığı vanilya yağı, yoksa eğer 1 paket vanilya

Not: Hazır dondurma da kullanabilirsiniz.

Pepino meyvesi yerine başka meyveler de tercih edebilirsiniz.

Yapılışı: Derin cam kabın içine susamı dökün, bir kat dondurma karışımını susamın üzerine yayın.

Daha sonra ezilmiş bisküvileri dondurma karışımının üzerine dökün.

Yine bir kat dondurma karışımını yayın ve pepino meyvesini üzerine dizin.

Sonuncu katın üzerine de dondurma karışımını yayarak kalan susamı dökün.

Üzerini steç filmle kapatıp derin dondurucuda 3 saat bekletin ve sonra dilimler şeklinde keserek servis yapın.

Şimdiden afiyet olsun!

Pepino Meyvesi

Pepino tropikal bir meyvedir, ana vatanı Peru’ dur (Güney Amerika). Son yıllarda ülkemizde de Akdeniz, Ege ve Doğu Karadeniz bölgesinde başarıyla yetiştiriliyor.

100 gr Pepino Meyvesinde Bulunan Besin Değeri

Suda çözünebilen kuru madde 5. 6 gr

Suda çözülebilir şeker 5. 7 gr

Protein 0,1- 0,4 gr

Yağ 0,1

Hemiselilöz % 0,5

Sitrik Asit % 0,04- 0,10

Vitamin C 112 mg

Potasyum 111 mg

Kalsiyum 13 mg

Fosfor 13 mg

Sodyum 2. 6 mg

Magnezyum 3. 1 mg

Klor 1. 1 mg

Pepino Meyvesinin Faydaları

Uzmanlar pepino meyvesinin şeker, anemi, hemofili, gen, cilt ve mide hastalıklarına, bağırsak kanserine, dalak yetmezliğine, kemik erimesine, iltihaplara karşı faydalı olduğunu söylüyorlar. Ayrıca yüksek kolesterolün düşmesinde, çocuklarda kemik gelişimine ve kilolu kişilerin kilo vermesinde önemli bir fayda sağlıyor.

***

                       Çamur Halin

Her zaman boğucu karanlıktır, rengi siyahın

Zanneder ki, aydınlık saklıdır renginde beyazın

Belki de kalbin ak olsun diye giyersin beyazı, nasılsa bedenin yatkın

Sevinirsin vay be tamamdır, örümcek ağının temizlenmesi yakın

Bir de hava atarsın “Bakın Beyaz Giydim” temizlendim, suçlamayın beni sakın

Karaysa gönlünün gözü, beynin, kalbin, düşüncelerin

Beyaza boyasan da siyaha fayda etmez, değişmez ahvalin

Kirlenmiştir, paslanmıştır kokuşmuş hücrelerin

Beyaz der ki, kardeş kusura bakma, bu pisliği kapatamam

Ne yazık ki, bu senin her zamanki “Çamur Halin”…

                                 Melek Halil

Bazı kişiler siyahın renginde olan düşüncelerini, beyaz renge boyamadan önce, kalp odalarını temiz tutarlarsa boya masrafından kurtulmuş olurlar…

Benden söylemesi…