PSİKİYATRİST

Davranım Bozukluğu

DR. SEVİLAY ZORLU

Son on iki ay içinde, en az üç belirti ile kendini gösteren, başkalarının temel haklarının ya da yaşına uygun başlıca toplumsal değerlerin, kuralların hiçe sayıldığı, yineleyici ve sürekli bir davranış örüntüsüdür.

Toplumsal, okul ya da işle ilgili işlevsellikte klinik olarak belirgin bir bozulmaya neden olur. Çocukluk ya da ergenlikte başlayabilir.

Pişmanlık ya da suçluluk duymazlar

Yanlış bir şey yaptığında kendini kötü hissetmez ya da suçluluk duymaz. Yalnızca yakalandığında ya da cezalandırılacak olduğunda pişmanlık duyduğunu söylemesini kapsamaz.

Kişi, eylemlerinin olumsuz sonuçlarıyla ilgili olarak genelde kaygı duymaz. Örneğin kişi birini yaraladıktan sonra pişmanlık duymaz ya da kuralları çiğnemenin sonuçlarına aldırmaz.

Duygusuzluk- Eşduyum Yoksunluğu

Başkalarının duygularını umursamaz ve başkalarının duygularına aldırmaz. Kişi soğuk ve aldırmazdır. Kişi, eylemleriyle, başkalarına önemli ölçüde kötülüğü dokunsa da, eylemlerinin başkaları üzerindeki etkilerinden çok, kendi üzerindeki etkileriyle ilgileniyor gibi görünür.

Yapabilirlik kaygısı taşımama

Okulda, işyerinde ya da önemli diğer etkinliklerde iyi bir iş çıkaramaz. Kendisinden beklentiler çok açık olmasına karşın, kişi, daha iyi yapmak için bir çaba göstermez ve kötü iş çıkarmasından ötürü başkalarını suçlar.

Sığ ya da yetersiz duygulanım

Sığ, içtenlikten yoksun ya da yüzeysel olmak dışında, başkalarına duygularını göstermez. Duygularla çelişen eylemler; duyguları hızla değişir ya da bunları çıkarı için gösterir. Başkalarıyla oynamak ya da başkalarının gözünü korkutmak için gösterilen duygulardır.

HAFİF : Yalan söyleme, okuldan kaçma, hava karardıktan sonra izinsiz dışarıda kalma, başka birtakım kuralları çiğneme

ORTA : Davranım sorunlarının sayısı ve başkaları üzerindeki etkisi orta düzeydedir. Kişinin gözü önünde çalma, acımasızca davranma.

AĞIR: Davranım sorunlarının başkalarına çok kötülüğü dokunur. Cinsel ilişkiye zorlama, acımasız davranışlarda bulunma, görünmeden çalma, kırarak içeri girme.

İNSANLARA VE HAYVANLARA KARŞI SALDIRGANLIK

Sık sık başkalarına kabadayılık eder, gözdağı verir ya da başkalarının gözünü korkutur.
Sık sık kavga, dövüş başlatır.
Başkalarını ağır yaralayabilecek bir gereç (örn. sopa, taş, kırık şişe, bıçak, ateşli silâh) kullanmıştır.
İnsanlara karşı acımasız davranmıştır.
Hayvanlara karşı acımasız davranmıştır.
Kişinin gözü önünde çalmıştır (örn. saldırıp soyma, kapkaççılık, zorla para alma, silâhlı soygun).
Birini cinsel etkinlikte bulunmaya zorlamıştır.

EŞYALARI KIRIP DÖKME

Ağır zarar vermek amacıyla, bile bile yangın çıkarmıştır.
Başkalarının eşyalarına bile bile zarar vermiştir (yangın çıkararak yakmanın dışında).

DOLANDIRICILIK, HIRSIZLIK

10. Başkasının evine, yapısına ya da arabasına zorla girmiştir.

11. Elde etmek, çıkar sağlamak ya da yükümlülüklerinden kaçmak için sıklıkla yalan söyler (başkalarını “kazıklar").

12. Başkaları görmeden, sıradan olmayan nesneleri çalmıştır (örn. mağazalardan aşırma; düzmecilik).

KURALLARI BÜYÜK ÖLÇÜDE ÇİĞNEME

13. Anababasının yasaklarına karşın, on üç yaşından önce başlayarak, sık sık geceyi dışarıda geçirme.

14. Anababasının ya da onların yerini tutan kişilerin evinde yaşarken, en az iki kez gece evden kaçmıştır ya da aradan uzun bir süre geçmeden dönmediği bir kez evden kaçışı olmuştur.

15. On üç yaşından önce başlayarak, sık sık okuldan kaçmaları olur.