Eleştirel İç Sesinizi Tanıyor Musunuz?

Hayatımız, düşüncelerimiz onu ne yaparsa odur…
                                                                                Marcus Aurelius 
“Hayalinizdeki iyi hayatı yaşıyor musunuz?”
“Yaşadığınız hayat gerçekten kimin ki?”
“Gerçekten kendi belirlediğiniz şekilde mi yaşıyorsunuz yoksa ebeveynlerinizin hayatını mı tekrarlıyorsunuz?”
Herkes için bu soruların üzerinde ciddi bir şekilde düşünmek önemlidir. Bütün insanlar gibi sizin de bölünmüş olduğunuzu, bir anlamda içsel düşman tarafından sürekli saldırı altında olduğunuzu fark etmek, acı verici olması anlaşılabilir olmakla beraber yararlıdır. Bu tür bir farkındalık sizi özgür kılabilir ve değişim sürecini başlatabilir.
        Bilinçli yaşamımızın neredeyse her anında kendi içimizde konuşuruz, kendi kendimize söylediklerimiz olur. Buna, İÇSEL DÜŞÜNME DİLİ adı verilir. Dünyayı tanımladığımız, yorumladığımız ve anlamlandırdığımız cümleler vardır. Kendi kendimize yaptığımız konuşmalar gerçekçi ise iyi bir işlevsellik gösteririz. Bu konuşmalar gerçekçi ya da akılcı değilse, birtakım duygusal rahatsızlıklar yaşarız.
     Sözgelimi kişinin ‘’Yalnızlığa dayanamam’’ demesi, işlevsel olmayan, kendi içinde konuşmaya iyi bir örnektir. Beden sağlığı yerinde olan hiç kimse yalnızca tek başına kalmaktan ölmemiştir. Yalnız kalmak, istendik bir durum olamayabilir, kişiyi üzebilir ve rahatsız edebilir ancak insanlar böyle de yaşayabilirler ve bunu başarabilirler.
   ‘’Sevgisiz yapamam’’ konuşması duygusal sıkıntıları da birlikte getirir. Oysa daha gerçekçi olanı ‘’Sevilmeyi çok isterim ama sevgisiz yapamam diye de bir şey yok, sevgisiz kalsam da ayakta kalabilirim ve oldukça mutlu olabilirim’’ demektir.
   ‘’Dışlanmak korkunç bir şey’’ demek yoğun kaygı uyandıran bir durumdur, oysa ‘’Dışlanmak hiç hoşuma gitmedi ve kendimi bir an için çok kötü hissettim, dışlandığımda üzülüyorum’’ diyebilmek ruh sağlığı açısından daha doğru olur. 
   ‘’Bir araya gelmelerimizde insanlar beni önemsemiyor ve yok sayıyor.Ben onların gözünde çok sıkıcı bir insan olmalıyım ya da onlara hiç çekici gelmiyor olmalıyım.Bu, ne korkunç bir durum!’’
Özetle, başımıza gelen olaylarla, yaşadığımız duygular arasında, akılcı ya da akılcı olmayan, kendi içimizde yaptığımız konuşmalar vardır. Kendi kendimizin yarattığı ve denetleyebildiğimiz bu düşüncelerin bir sonucu olarak kaygı, çökkünlük, öfke, suçluluk duyma ve değersizlik, depresyon duyguları gibi birtakım duygular yaşanır. Kendi kendine olumsuz konuşma fizyolojik uyarılma ile bedensel tepkilerimize de yol açar
Sizi mutsuz ve huzursuz eden özel birtakım akılcı düşünceleri açığa kavuşturabilirsiniz. Testi kendi kendinize uygulayabilir ve en yüksek değeri aldığınız bölümleri görebilirsiniz. Her bir madde üzerinde çok düşünmeniz gerekmez. Yanıtınızı hemen verin ve bir sonraki deyişe geçin. Yanıtlarken, nasıl düşünmeniz gerektiğini değil, gerçekten nasıl düşündüğünüzü göz önünde bulundurarak yanıtlayın.

YERLEŞİK  DÜŞÜNCELER DÖKÜMÜ

    Evet   Hayır               Yerleşik Düşünce
*   …..    .….       1.Başkalarının beni oyalaması benim için önemlidir.
*   …..    ......       2.Herhangi bir konuda başarısızlık göstermekten nefret ederim
*   …..    ......       3.Yanlış yapan insanlar, başlarına gelenleri hak ederler.
* ......    …..         4.Genellikle ne olursa kabul ederim.
* …..    …..         5.İnsan istedikten sonra her koşulda mutlu olabilir.
*  …..     …..       6.Beni sıklıkla rahatsız eden birtakım şeylerden korku duyuyorum.                                             
* …..      …..       7.Önemli kararlarımı genellikle ertelerim.
* …..   .….          8.Herkes, öğüt ve yardım almak için birine gereksinir.
* …..   …..          9.‘’Zebra üzerindeki çizgileri değiştiremez.’’
* …..   …..        10.Her şeyin ötesinde, boş zamanlarımda dinginliği yeğlerim.
* …..   …          11.Başkalarından saygı görmek isterim, ancak saygı göstermek zorunda
                         değiller
* …..   …..        12. İyi yapmadığım şeylerden kaçarım.
* …..   …..        13.Birçok kötü insan hak ettiği cezayı görmüyor.
* …..   …..        14.Engellenmek beni üzmez.
* …..   …..        15.İnsanlar olaylardan değil, olaylara bakış açılarından etkilenirler.   
*…..   …..         16.Beklenmedik tehlikeler ya da gelecekte olabilecek olaylar ilgili olarak çok           
                           az kaygı duyarım.
*….. …..           17.Usandırıcı birtakım işlerle karşılaşınca bunların üzerine                                     
                          gitmek ve bunları arkamda bırakmak isterim.
* …..   …..        18. Önemli birtakım kararları almak için üstümdeki bir insana
                           danışmaya çalışırım.
* …..   …..        19.Geçmişin etkilerinden kurtulmak neredeyse olanaksızdır.
* …..   …..        20.Kırk tarakta bezim olsun isterim.
* …..   …..        21.Herkesin beni sevmesini isterim.
* …..   …..        22.Başkaların benden daha iyi olduğu etkinliklerde yarışmaya
                          girmenin bir sakıncası yoktur.
* …..   …..        23.Yanlış yapanlar suçlanmayı hak ederler.
* …..   …..        24.Birtakım olaylar, olduklarından daha değişik olmalıdırlar.
* …..   …..        25.Ne hissettiğim kendime bağlı.
* …..   …..        26. Çoğu zaman, bir ölçüde kaygılanmaktan kendimi
                           alıkoyamam.
* …..   …..        27. Sorunlarımla yüzleşmekten kaçarım.
* …..   …..        28. İnsanlar, kendi dışlarında da birtakım güç kaynaklarına
                           gereksinirler.
* …..   …..        29. Zamanında bir olayın sizi çok etkilemiş olması, bu olayın
                          gelecekte de sizi etkilemesini gerektirmez.
*  …..   …..       30.Yapacak çok şeyim olduğunda kendimi çok doyum içinde
                           hissediyorum.
*  …..   …..       31.Birçok insan beni sevmese de, ben kendimi sevebilirim.
* …..   …..        32.Bir şeyi başarmak isterim, ancak başarmak zorundaymışım
                          gibi gelmez.
* …..   …..        33.Ahlaksızlık ağır bir biçimde cezalandırılmalı.
* …..   …..        34.Hoşuma gitmeyen durumlarda çoğu zaman altüst olurum.
* …..   …..        35.Mutsuz insanlar genellikle kendilerini mutsuz eden insanlardır.
* …..   …..        36.Bir şeyin olmasının önüne geçemiyorsam bunun için üzülmem.
* …..   …..        37.Genellikle, olabildiğince hızlı karar veririm.
* …..   …..        38.Büyük ölçüde bel bağladığım birtakım insanlar vardır.
* …..   …..        39.İnsanlar, geçmişin etkilerini gözlerinde büyütüyorlar.
* …..   …..        40.En çok, yaratıcı bir tasarı içindeyken mutlu oluyorum.
* …..   …..        41.Başkaları beni sevmiyorsa, bu onların sorunu, benim değil.
* …..   …..        42.Giriştiğim her işte başarılı olmak benim için çok önemli.
* …..   …..        43.Yaptıkları yanlışlardan ötürü seyrek olarak insanlar suçlarım.
* …..   …..         44.Hoşuma gitmese de, olayları genellikle olduğu gibi kabul ederim.
* …..   …..         45.İnsan, kendisi istemedikçe, uzun bir süre üzüntülü ya da öfkeli kalamaz.
* …..   …..         46.Denemeyi göze alamam.
* …..   …..         47.Yaşam, insanın hoşuna gitmeyen işleri yapmak üzer harcamayacak denli 
                            kısa.   
* …..   …..         48.Kendi ayaklarımın üzerinde durmak isterim.
* …..   …..         49.Değişik yaşantılarım ve deneyimlerim olmuş olsaydı, daha olmak
                           istediğim biri gibi olurdum.
* …..   …..         50.Emekliye ayrılmak ve çalışmayı tümüyle bırakmak istiyorum.
* …..   …..         51.Başkalarının düşüncelerine karşı çıkmakta zorlanırım.
* …..   …..         52.Yaptığım etkinliklerden yalnızca yaptığım için zevk alırım,
                            ne denli iyi yaptığım için değil.
* …..   …..         53.Cezalandırılma korkusu, insanların iyi olmalarına yardımcı
                            olur.
* …..   …..         54.Beni kızdıran olayları görmezden gelirim.
* …..   …..         55.Bir insanın ne denli çok sorunu varsa, o denli mutsuz olur.
* …..   …..         56.Gelecekle ilgili seyrek olarak kaygılanırım.
* …..   …..         57.Seyrek olarak işlerimi ertelerim(sürüncemede bırakırım).
* …..   …..         58.Sorunlarımı anlayabilecek ve bunlarla yüzleşebilecek tek
                           kişi, ben kendimim.
* …..   …..         59.Geçmiş yaşantılarımın bugün için beni etkilediğini seyrek
                           olarak düşünürüm.
* …..   …..         60.İnsanın çok boş zamanının olması sıkıcı olur.
* …..   …..         61.Onaylamak isterim ancak bu benim için gerçek bir
                           gereksinme değil.
* …..   …..        62.Belirli bir konuda başkalarının benden daha iyi olması beni
                           rahatsız eder.
* …..   …..        63.Herkes temelde iyidir.
* …..   …..        64.İstediğimi elde etmek için ne yapabileceksem yaparım ve
                           bundan ötürü bir üzüntü duymam.
* …..   …..        65.Hiçbir olay kendi başına üzücü değildir, yalnızca nasıl
                          yorumladığına bağlıdır.
* …..   …..        66.Gelecekle ilgili belirli birtakım şeyler için çok üzülürüm.
* …..   …..        67.Hoşuma gitmeyen ufak gündelik işleri yapmak benim için çok güç olur.
* …..   …..        68.Başkalarının benim adıma karar almasından hoşlanmam.
* …..   …..        69.Biz hepimiz, yaşamöykülerimizin birer kölesiyiz.
* …..   …..        70. Kimi zaman, bir yere gidebilmeyi ve her şeyi sonsuza dek
                           kolayca alabilmeyi dilediğim olur.
* …..   …..        71.Çoğu zaman, insanların beni ne denli onayladığını ve kabul
                          ettiğini düşününce üzülürüm.
* …..   …..        72.Yanlış yapmak beni üzer ve altüst eder.
* …..   …..        73.‘’Yağmur hem haklının, hem de haksızın üzerine yağıyor’’
                          olması haksızlıktır.
* …..   …..        74.Yaşamı oldukça kolayından alan biriyimdir.
* …..   …..        75.Daha çok insan yaşamın hoş olmayan yanlarıyla karşı karşıy kalmalıdır.
* …..   …..        76.Kimi zaman duyduğum korkuları zihnimden atamıyorum.
* …..   …..        77.Kolay bir yaşam çok seyrek olarak ödüllendirici olur.
* …..   …..        78.Başkalarından öğüt almakta zorlanmam.
* …..   …..        79.Bir olay, bir kez yaşamınızı çok etkilemişse, her zaman etkileyecek
                           demektir.
* …..   …..        80.Aylaklık (tembellik) etmekten hoşlanırım.
* …..   …..        81.İnsanların benimle ilgili olarak ne hissettiklerini düşünerek çok
                          kaygı duyarım.
* …..   …..        82.Sıklıkla küçük şeyler için kızdığım olur.
* …..   …..        83.Bana yanlış yapan birine genellikle ikinci bir şans daha tanırım.
* …..   …..        84.İnsanlar, baş edecek olayları ve çözecek sorunları olduğu zaman daha
                          mutlu olurlar.
* …..   …..        85.Çok uzun bir süre üzüntü duymanın hiçbir zaman bir anlamı yoktur.
* …..   …..        86.Ölüm ya da nükleer savaş gibi olayları düşündüğüm neredeyse hiç
                          olmaz.
* …..   …..        87.Sorumluluk almaktan hoşlanmam.
* …..   …..        88.Başkalarına bağlı olmaktan, onlara bel bağlamaktan hoşlanmam.
* …..   …..        89. İnsanlar  temelde hiç değişmezler.
* …..   …..        90.Çoğu insan çok çalışıyor ve yeterince dinlenmiyor.
* …..   …..        91.Eleştirilmek kızdırabilir ancak altüst etmemesi gerekir.
* …..   …..        92.İyi yapamadığım şeyleri yapmaktan korkmam.
* …..   …..        93.Davranışları kötü olsa bile hiç kimse kötü değildir.
* …..   …..        94.Başkalarının yaptığı yanlışlara seyrek olarak üzülürüm.
* …..   …..        95.Herkes, kendi cehennemini, kendi içinde yaratır.
* …..   …..        96.Sık sık kendimi, değişik birtakım tehlikeli durumlarda ne yapacağımı
                          düşünürken ( ne yapabileceğimi taslaklarken) bulurum.
* …..   …..        97.Bir şey yapmak gerekiyorsa, hoşuma gitmese de yaparım.
* …..   …..        98.Bir başkasının benim iyiliğimi düşüneceğini beklememeyi öğrendim.
* …..   …..        99.Geçmişe  bir pişmanlık duyarak bakmıyorum.
* …..   …..      100.Dinlenmiş ve hiçbir şey yapmıyor olmadıkça tam  olarak mutlu olamam.

           DEĞERLENDİRME
 1, 11, 21, 31, 41, 51, 61, 71, 81 ve 91’inci maddelerden aldığınız değerleri toplayın.
Aldığınız değer ne denli yüksekse, ‘’Bir erişkinin, yaşıtlarından, ailesinden ve arkadaşlarından sevgi onay görmesi saltık (mutlak) gerekliliktir’’ ONAY ALMA İHTİYACI akılcı olmayan düşüncesine o denli katılıyorsunuz demektir.
 2, 12, 22, 32, 42, 52, 62, 72, 82 ve 92’nci maddelerden aldığımız değerleri toplayın.
Aldığınız değer ne denli yüksekse ,’’Her konuda tam olarak  yeterli ve üstlendiğiniz her işte  kesinlikle başarılı olmanız gerektiği’’ MÜKEMMELLİYETÇİLİK akılcı olmayan düşüncesine o denli katılıyorsunuz demektir.
 3, 13, 23, 33, 43, 53, 73, 83 ve 93’üncü maddelerden aldığınız değerleri toplayın.
Aldığınız değer ne denli yüksekse, ‘’Belirli birtakım insanların çok kötü olduğu ve hiç kuşkusuz cezalandırılmaları gerektiği’’ akılcı olmayan düşüncesine o denli katılıyorsunuz demektir
 4, 14, 24, 34, 44, 54, 64, 74, 84 ve 94’üncü maddelerden aldığınız değerleri toplayın.
Aldığınız değer ne denli yüksekse,’’Olaylar, sizin istediğiniz gibi gerçekleşmezse bunun korkunç olacağı (katlanılabilir olmayacağı)’’ FELAKETLEŞTİRME akılcı olmayan düşüncesine o denli katılıyorsunuz demektir.
 5, 15, 25, 35, 45, 55, 65, 75, 85 ve 95’inci maddelerden aldığınız değerleri toplayın.
Aldığınız değer ne denli yüksekse,’’İnsanları mutsuz eden başlarına gelen olaylardır ve insanlar yaşadıkları olaylara göre duygusal tepkiler verirler’’ akılcı olmayan düşüncesine o denli katılıyorsunuz demektir.
 6, 16, 26, 36, 46, 56, 66, 76, 86 ve 96’ncı maddelerden aldığınız değerleri toplayın.
Aldığınız değer ne denli yüksekse,’’Bilinmeyen, belirsizlikler taşıyan ya da olumsuz sonuçlanabilecek herhangi bir olay için korkulması ve kaygı duyulması gerekir’’ BELİRSİZLİĞE KATLANAMAMAK  akılcı olamayan düşüncesine o denli katılıyorsunuz demektir.
 7, 17, 27, 37, 47, 57, 67, 77, 87 ve 97’nci maddelerden aldığınız değerleri toplayın.
Aldığınız değer ne denli yüksekse,’’Yaşamın güçlükleriyle ve sorumluluklarla karşılaşmaktansa bunlardan kaçmak daha kolaydır’’ akılcı olmayan düşüncesine o denli katılıyorsunuz demektir.
 8, 18, 28, 38, 48, 58, 68, 78, 88 ve 98’inci maddelerden aldığınız değerleri toplayın.
Aldığınız değer ne denli yüksekse,’’İnsanlar, bel bağlayabilecekleri, kendilerinden daha büyük bir güce gereksinirler’’ akılcı olmayan düşüncesine o denli katılıyorsunuz demektir.  
 9, 19, 29, 39, 49, 59, 69, 79, 89 ve 99’uncu maddelerden aldığınız değerleri toplayın.
Aldığınız değer ne denli yüksekse,’’Geçmişin bugünü önemli ölçüde belirlediği’’ akılcı olmayan düşüncesine o denli katılıyorsunuz demektir.
 10, 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80, 90 ve100’üncü maddelerden aldığınız değerleri toplayın.
Aldığınız değer ne denli yüksekse,’’Ancak eylemsiz kalınarak, edilgin davranarak ve çokça boş zaman olursa mutlu olunabilir’’ akılcı olmayan düşüncesine o denli katılıyorsunuz demektir.
 
Uzm.Dr. Sevilay ZORLU
Psikiyatrist &  Psikoterapist
www.antalyaterapipsikiyatri.com
www.antalyacinselterapi.com
Şirinyalı Mh. İsmet Gökşen Cad.
1528 S. Şahbaz Apt. K:2 D:5
Tel: 0 (242) 316 98 99