PSİKİYATRİST

Kekemelik

DR. SEVİLAY ZORLU

3-6 Yaş döneminde çocuklar konuşurken,kelimeleri yada cümleleri tekrarlayabilir, konuşmanın normal akışı kesintiye uğrayabilir.Gelişimin bu aşamasında tekrarlar ve kesintiler normaldir.

Konuşmanın ritminin, akışının kesintiye uğraması, tekrarlar, uzatmalar, duraklamalarla bozulması alışkanlık haline geldiğinde ritim bozukluğu ortaya çıkar.

Kekemeliğin başlangıç döneminde, konuşmada görülen belirtiler konuşmanın yalnızca sesine ilişkindir ve çocuk bu durumun farkında değildir.Ancak dinleyen pek çok kişi tarafından,çoğu zaman “ ne konuşulduğu “ değil “nasıl konuşulduğu” dikkati çeker.Bu durum, çocuğun durumu fark etmesine neden olur.Böylece Çocuktaki konuşma güçlüğüne, korku ve endişe de eşlik eder; konuşma, çocuğu zorlayan bir savaşa dönüşür.

Artık bu dönemde konuşmanın akışının kesintiye uğraması yanında, konuşma sırasında yüz, el, kol ve vücut hareketleri de ortaya çıkar.

Kekemeliğin nedenleri konusunda günümüzde ileri sürülen görüşler çeşitlidir.

Bazı uzmanlar yapısal bir bozukluk olduğunu düşünürken, bazıları öğrenilmiş bir davranış olduğunu, bazıları ise kişilik bozukluğu olduğunu savunmaktadır.

En yaygın olarak, kekemeliğin tek bir nedene bağlı olmadığı görüşü ön plandadır.

Kekemeliğin ortaya çıkışına; korkular, kardeş kıskançlığı, bir yakının kaybı, baskı ve şiddete maruz kalma, anne -baba geçimsizliği veya ayrılığı, deprem vb. gibi travmatik yaşantılar neden olabilir.

Bireysel terapi yöntemleri, başarılı sonuçlar verebilmekte, ancak yaşamın belli dönemlerinde kekemeliğin tekrarlaması söz konusu olabilmektedir.

ARTİKÜLASYON

(SESLETİM /FONOLOJİK )BOZUKLUĞU

Artikülasyon; Konuşma sesi birimlerinin, konuşmada yer alan organlar aracılığıyla şekillendirilmesidir.

Konuşmaya başlamak bir çocuğun hayatının en önemli adımlarından biridir. Yapılan araştırmalar belli sesleri doğru söyleyişin, belli yaşlarda ortaya çıktığını göstermiştir:

30–36 ay p,b,m
36 – 54 ay n,y,t,d,k,g
54 – 66 ay f,v,y,ı
66 – 78 aydan sonra r,s,z,ç,c,ş,j

İşitme bozukluğu, konuşma organlarındaki bozukluklar (ör. yarık damak), nörolojik durumlar, zeka engeli ya da psikolojik sorunlar, artikülasyon bozukluğuna eşlik edebilir.

6-7 yaşta % 2-3 oranında görülürken, 17 yaşın üzerinde % 0.5 oranında ve erkeklerde daha sık görülmektedir. Eğer;

Çocuk seslere tepki vermiyorsa,

Ailenin öyküsünde, bir dil ve konuşma gecikmesi varsa,

Aile üyeleri ve çevredekiler tarafından çocuğun ne söylediği anlaşılmıyorsa,

Çocuğun dil gelişimi ve konuşması, aynı yaştaki çocuklara göre belirgin olarak geride olduğu ise , uzman yardımı gereklidir.

KEKEME ÇOCUKLARIN ÖĞRETMENLERİNE ÖNERİLER

Çocuğun güç ve hatalı konuşması hiçbir zaman söz konusu edilmemelidir.

Kekeleyen öğrenciye kızmak,” Bir daha kekeleme ! “ demek, baskı yapmak çok büyük hatadır.

Sınıftaki diğer öğrencilerle, kekeme öğrencinin olmadığı bir zaman konuşularak; gülme, alay etme vb. gibi olumsuz yaklaşımların önüne geçilmelidir.

Basit sorumluluklar verilmeli, güven kazandırılmalıdır.

Sözlü yoklamalar yerine, yazılı yoklamalar yapılmalıdır.

Kekeme öğrenci konuşurken, konuşması bitene kadar sabırla dinlenmeli, onun yerine cümlesi tamamlanmamalıdır.

Öğrenci konuşurken, dudak hareketlerine yoğunlaşılmamalı, onunla göz kontağı kurularak, “nasıl söylendiğine” değil “ne söylendiğine” odaklanılmalı ve diğer öğrencilerin de bu konuya dikkat etmeleri sağlanmalıdır.

Öğrenci uzun cümleler kurmaya, hızlı konuşmaya zorlanmamalıdır.

Kısa cümleli yazılar ve şiirler okutulmalı, okuldaki koro çalışmalarına katılması sağlanmalıdır.

Kekeme öğrencinin söyleyemediği kelime yada harf üzerinde ısrar edilmemeli ; örneğin, öğrenci “d” harfinde tutuluyorsa “doktor” yerine “hekim” kelimesini söylemesi teşvik edilmelidir.

Çok sevdiği, ilgisini çeken konularda sözel paylaşımda bulunmasına destek olunmalıdır.