PSİKİYATRİST

Eş Sisteminin Gelişimi Yaşam Dönemleri

DR. SEVİLAY ZORLU

Yaşam dönemindeki ihtiyaçlar, beklentiler, yaşanılan toplumun kültürüyle bağlantılı olarak, eşlerin bireysel isteklerine göre değişiklikler gösterir. Çocuk sahibi olma veya olmama kararı gibi

Yaşam dönemlerine eklenen olaylar; iş kaybı, eşlerden birinin veya her ikisinin hastalığı, çocukların veya ebeveynlerin erken ölümü, göçe karar verme veya zorlanma gibi eşlerin uyum sağlamada zorlanacağı durumlardır.

1-Tanışma ve flört

2-Evlilik veya uzun süreli birliktelik kararı

3-Çocuk sahibi olma ve çocuk büyütme

4-Ergenleri yetiştirme

5-Çocukların bağımsızlığını kazanıp evden ayrılması

6-Daha ileri yaşta, eş ilişkilerinin yeniden yapılanması

GÜÇ VE BAĞLILIK

GÜÇ, KONTROL, HİYERARŞİ
BAĞLILIK, YAKINLIK, BİRLİKTELİK, BERABERLİK, İLGİ, BİRLEŞME

Eş yapılanmalarında önemlidir. Genellikle eş problemleri, güç dengesi ve yakınlık derecesi konularıyla uğraşmanın sonucu ortaya çıkar.

Nesiller arası yaklaşımlar aile ve eşler arasındaki güç dengesi ve hiyerarşinin önemini vurgulamışlardır.

EŞ İLİŞKİSİNDE ALT SİSTEMLER

EŞ SİSTEMİ
ANNE-BABA OLMA (EBEVEYNLİK) SİSTEMİ

Ailede özgün işlevleri, davranışları ve etkileşimleri olan alt sistemler arasında hiyerarşik bir düzen vardır.

Alt sistemler sistemin işleyişinde etkindirler ve genellikle konuşulmadan var olduğu bilinen, kültürel kurallara dayalı sınırlar vardır.

Eşler çocukların veya akrabaların yanında seks gibi eş subsisteminin özelindeki konulardan söz etmezler.

Ebeveynlik – eşlik sistemleri arasındaki sınırların düzenlemesi pek çok evli çiftin hayatında güçlükler yaratabilir.

Eşlerden birine doğal gelen diğerince onaylanmayabilir. Cinsel ilişki öncesinde yatak odası kapısının kilitlenmesi gibi

Yakınlık derece ilgili, esnek olamama ve beklentiler eşlerin birbirleriyle ilişkisinde sorunlara neden olabilir. Kaçan- Kovalayan çiftinde olduğu gibi.

Çatışmadan kaçınma sonucunda ortaya çıkan, olmayan bir uyumu var saymak, anlaşamadığı halde anlaşılıyor gibi çiftler vardır.

Pseudoharmony denilen yalancı beraberlik duygusal yakınlığı sürdürme çabaları arasındadır. Bu çiftler uzun yıllar evli kalabilirler.

NİRENGİ (TRİANGULATİON)

Eşlerin yakınlıkla ilgili anksiyetelerini azaltma ve sınırlamaya yönelik diğer bir süreç Nirengide üçüncü bir katılımcıyla eşler arasındaki çatışma yeniden düzenlenir.

Çocuk, ebeveyn, arkadaş, ilaç, aktiviteler veya terapist gibi

Üçüncü katılımcı eşlerden birini destekleyerek koalisyon oluşturur ya da ilişkide aracı rolü üstlenir.

Subsistemler arasındaki sınırların kaybolması ve aşırı bağlılık yanında, duygusal uzaklık da sorun yaratır.

Eşler bireysel olma ihtiyacıyla, birlikte olma ihtiyacı arasında bir denge kurarlar. Her birinin büyüdükleri aile yapılanmaları, geleneksel kuralları, beklentileri bu dengenin sağlanmasında etkilidir.

Eşlerin kendi büyüdükleri ailelerden ayrışma dereceleri eş ilişkilerini belirler.

Feminist aile terapistlerine göre; Kadınlar ve erkeklere yönelik uygun olan ve olmayan davranışlar hakkındaki inanç ve beklentiler bir çiftin ilişkisinde azımsanmayacak düzeyde etkilidir. Bu inançlar eş ilişkisinin yapılanmasını, güç ve bağlılıkla ilgili problemleri büyük ölçüde belirler.

Sosyal yapılanma terapistleri; Tek bir objektif gerçek yoktur, ancak çok yönlü gerçekler vardır.

Sistemik Çift Terapisinde Değişim İçin Genel İlkeler