İnsani turizm

Ben kavramı türettim. Turizm ve Kültür Bakanlığı, Sektör Profesyonelleri,Sivil Toplum Kuruluşları altını doldursun. Turizmde rakiplerimizin bir adım önüne geçelim.

Yıllar önce bir arkadaşım İsveç’e bir gezi yapmış ve oradaki gözlemlerini benimle paylaşmıştı. Yaşam alanlarında engellilerin çokluğu dikkatini çekmiş.

Yorumu da ilginçti;

Nüfusa orantılandığında İsveç’te engelli sayısı daha çokmuş. Güldüm.

Yanıldığını söyledim. Tam tersine,bizde daha çoktu. İsveç’te engelliler utanmadan,ezilmeden sosyal hayatın her aşamasında yer alıyordu, ama Türkiye’de biz engellileri eve gelen konuklarımızdan bile saklamayı marifet biliyorduk.

Hayat ile engelliler arasında, önce ailelerinin utancı,sokakların uygunsuz fiziki yapısı, toplumun bir bütün olarak ilgisizliği ve nihayet engellilerin çaresizliği vardı.

Onlar, ulaşım araçları,oteller,restoranlar,alışveriş merkezleri,dinlence yerleri,kaldırımlar ve eğitim kurumlarında hareket kabiliyetlerini kısıtlayan bariyerlere takılıyorlar.

Çoğu işletmeci ve yatırımcı tarafından potansiyel sorun olarak görüldüklerinden ,kendilerine yeterince bilgi ve olanak sunulmuyor.

ABD’de sayısız STK arasında en önde gelenlerinden bir tanesi SATH ( Engelliler için Seyahati Geliştirme Derneği ) periyodik konferanslarla toplumu sarsmakta ve destek iradelerini provoke etmektedir.

1999 yılında düzenlediği Dünya Engelliler Konferansında, ABD’de engellilerin toplam nüfusunun 50 Milyon civarında olduğu ve bu kesimin alım gücünün yıllık  175 Milyar USD’ye ulaştığı saptanmıştır.

Avrupa’da ise, yükselen bir insani değer olması nedeniyle, sosyal sorumluluk boyutu öne çıkmakta olan ‘ Engellilik ‘ olgusu hayatın her alanına damgasını vuruyor.

Sosyal sorumluluk boyutu nedeniyle engelliler, ve bir bütün olarak özel gereksinim sahibi bireyler ,tatil ve eğlencenin sadece bir nesnesi değil,Turizmin gittikçe büyüyen bir ekonomik değeridir.

Almanya’da 2003 yılında 4000 engelli arasında  yapılan bir araştırmaya göre, 40%ı ,uygun mimari düzenlemeler ve hizmet bileşenleri olmadığından tatile çıkmamayı tercih ediyor. 50% si ise engellilere uygunluk standartlarının olması halinde hemen tatile çıkabileceğini belirtiyor.

İngiltere’de engellilere açık olan ve Birleşik Krallık Turizm Örgütlerine kayıtlı olan bütün tesis ve işletmeleri içeren bir Uluslar arası Engellilere Uyumluluk Programı oluşturulmuştur.

Bu programa göre bütün işletmeler denetlenmekte ve uyum oranında kategorilere ayrılarak sınıflandırılmaktadır. Bu sınıfların sembolleri bütün turizm broşür ve kataloglarında yayımlanmaktadır.

Şu durumda, çalışmaların merkezileştirilmesi adına Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın öncülüğünde, bütün turizm örgütlerimiz ile koordinasyon içinde çalışacak merkezi bir yapının oluşturulması öncelikli adımdır. Bu yapı uluslar arası alanda işbirliğini geliştirmeli,Engelli örgütlerle anlaşmalar yaparak Türkiye’yi bir engelli destinasyonu olarak listelerine aldırmalıdır.

Gelelim Türkiye turizmini engelliler için uygun hale getirecek, uluslar arası denetim kuruluşları nezdinde akredite oranını yükseltecek bazı düzenlemelere;

1- Bütün pazarlarda ve bütün tanıtım mecralarında engellilerin yararlanabilecekleri hizmet ve imkanlar sembollerle belirtilmelidir.

2-  Mekanlarda,engelliler için uygun hizmetler listelendirilmeli, engelliler için gereken ama mekanda verilemeyen hizmet ve sağlanamayan olanaklar hakkında bilgi verilmelidir.

3- Otellerin işletim sistemi dahilinde,rezervasyon sistemlerinin , engelli rezervasyonlarını en uygun biçimde ve en kısa zamanda departmanlara ileteceği  yazılımlar sağlanmalıdır. Bu bilgi eksiksiz olmalıdır.

4- Otel ve tur operatörlerinde çalışan bütün personel engellilerin yaşam hakları konusunda hem teorik hem de pratik eğitimden geçmeli, bu eğitimin ahlaki ve vicdani boyutu mutlaka işlenmelidir. Bütün personel, tekerlekli iskemle ile hareket edenler, görme ve işitme engelliler,yaşlılar dahil olmak üzere,bütün engellilere dört dörtlük hizmet verecek vicdani seviyeye ve teknik becerilere kavuşturulmalıdır.

5- Güvenlik ve sağlık görevlilerinde, acil durumlarda müdahele etmek üzere engelli konuklara ait odaların listesi ve engellerinin tanımlandığı bilgi olmalıdır.

6- Engellilerin araçları için özel donanımlı park yerleri olmalıdır. Bu park yerleri mekanların giriş çıkış kapılarına en yakın noktada,onların gidiş gelişlerini kolaylaştırıcı düzenlemelere sahip olmalıdır.

7- Engellilerin check in yapacakları banko özel işaretle belirtilmeli, bu banko görevlisi, engelliye, mekana giriş sırasında, gereksinim duyabileceği bütün bilgiyi verebilmelidir.

8 – Asansörler, tekerlekli iskemle kullananlar için geniş alanlara sahip olmalıdır. Görme ve işitme engelliler için sesli kullanım panoları, Braille alfabesi ile katlara çıkış panosu monte edilmelidir. Bu alfabe ile görme engelli kaldığı kata zorlanmadan çıkabilir.

9- Genel telefonlar, tekerlekli iskemle kullananlar için geniş ve alçak pozisyonlu konumlandırılmalı, duyma zorluğu olanlar için de ses yükseltici cihazlar devreye sokulabilmelidir.

10- Genel tuvaletlerin bulunduğu mekanlarda mutlaka engelliler için özel bir tuvalet olmalıdır. Bu tuvaletlerin tasarımı her türlü engeli aşacak kolaylıklar sunmalıdır.

11- Restoran ,bar gibi eğlence mekanlarında,görme engelliler için kabartma harf ile hazırlanmış menüler, duyma ve konuşma engelliler için onların iletişim dilini bilen ve uygulayan uzman garson/barmen olmalıdır.

12- Bu ve benzeri hizmetlerin sunulması ekstra masraf gerektirse de,bu masraf engellilerin faturalarına fiyat farkı olarak yansıtılmamalıdır.

Aslında  ‘ bu pilav daha çok su kaldırır’.

Yani yapacak çok şey var.

Bir sonraki yazımızda açık hava aktivitelerinde,ulaşım araçlarında,ören yerlerinde,müzelerde yaşanan sıkıntılardan hareketle engelliler için neler yapılmalı sorusunun cevaplarını vereceğiz.

Uygarlık, engellilerin ,yaşamın bütün alanlarına uyumlarının sağlanması ile doğrudan bağlantılı bir süreçtir. Bu uyumun sağlanması toplumun sosyal,kültürel,ekonomik gelişmişlik düzeyi ile ilişkilidir.

Ülkemiz adına konuşursak,sekiz milyonu aşkın engellimiz hayattan dışlanırken biz engelsizler en küçük bir vicdani rahatsızlık duymadan yürüyor,yüzüyor,eğleniyor,seyahat ediyor isek, VATANDAŞ kavramı içi boş bir harf kümesinden başka bir şey değildir.

Yaşam kalitesi baz alındığında , Ülke olarak,amatör kümede misiniz,birinci ligde misiniz ?

Bu uyumun sağlanmış olması düzeyine  bakarak karar verebilirsiniz…