Sıradışı Otel Hayali

Önemli not: Sevgili Dostlar geçen bir kaç yazıda Otellerde yeni nesil insan kaynakları ile ilgili görüşlerimi paylaştım. Yakın zamanda elime aşağıdaki yazım geçti. Uzun yıllar önce yazmışım. Ama sanki otelcilik yavaş yavaş bu yazıda hayalini tasvir ettiğim yerlere gidiyor gibi. Bilgilerinize

Bir otel düşünün.

Resmi bir organizasyon şeması kullanmaz. Bir lideri yaratan, sadece yönetilenlerin saygısıdır. Otelin bir bölümünün yapısı mutlaka resmedilmek istendiğinde, bu daima kurşun kalemle yapılır ve olabildiğince çabuk silinir.

Birileri işe alınır ya da terfi ettirilirken, o birimde çalışan diğer insanlar, karar verilmeden önce, adaylarla görüşme ve onları değerlendirme fırsatına sahiptir. Görüşleri mutlaka belirleyici olur.

Esnek çalışma saatlerine sahiptir.

Bu saatlerin belirlenmesi ve kaydının tutulmasının sorumluluğu her çalışanın kendisine aittir. İnsanlar farklı hızda çalışırlar ve performansları gün içindeki saatlere bağlı olarak farklılık gösterir. Otel, her çalışanının arzu ve ihtiyaçlarına kendini uydurmak için elinden geleni yapar. Bu uygulamaya bir dizi bedenin biyolojik saatleri araştırmasından sonra karar verilmiştir.

Tüm çalışanlar, çalışma alanlarını hoşlarına gittiği gibi değiştirmek ve uyarlamakta özgürdür. Duvarları ya da ekipmanı boyamak, çiçekler koymak, çevredeki alanı süslemek onlara kalmıştır. Otelin bu konuda hiçbir kuralı yoktur ve olmasını da istemez. Etraftaki alanlar çalışanların beğeni ve arzularına göre değiştirilebilir. Örneğin makine dairesinin duvarlarına grafiti, teknik servis depolarının duvarlarına absürd resimler çizilebilir. Soğutma grubu, makyaj ile bir denizaltıya benzetilebilir.

Sendikalar, işçilerin kendilerini savunmalarının önemli bir aracıdır. Sıradışı Otelde, işçiler sendikalaşmakta özgürdür ve bağlantılı olanlara baskı yapılması kesinlikle yasaktır. Sendikalar ve Otel her zaman hemfikir değildir, hatta iyi geçinemezler, ama daima karşılıklı saygı ve diyalog olmasında iki taraf da kararlı bir çaba gösterir.

Buraya kadar okuduklarına tepkisi ‘ Ohooo, bu ne yahu? ‘ olan, Müslüman mahallesine salyangoz sokmamaya yeminli sınır bekçileri ve eski köye yeni adet gelmesine muhalif tutucular isterlerse okumayı bırakabilirler.

Otelin felsefesi katılma ve karışma üzerine inşa edilmiştir.

Çalışanların kabuğuna çekilmesi fikri kabul görmez. Görüşlerini belirtmesi, fırsatlar ve gelişmeler araması, düşündüklerini daima söylemesi istenir. Şirkette sıradan biri olarak kalmaları hoş görülmez. Görüşleri, kimse bir şey sormamış olsa bile, daima ilginç bulunur. Otel komiteleri ile ilişkiye geçip seçimlere katılmaları talep edilir. Komitelerin yaygınlaşması sevinçle karşılanır.

Otelde, astlara ve personele, yılda iki kez amirleri hakkında ne düşündüklerini ifade etmelerine olanak sağlayan anket formları verilir. Sadece formu doldururken değil, formdaki görüşlerin değerlendirilmesi aşamasında da çok açık ve dürüst olmaları beklenir. Değerlendirme aşamasından sonra, hiç kimse, kafasında soramadığı sorularla ayrılmaz.

Sıradışı Otelde, çalışanların temsil edilmeleri, her iş biriminin Otel Komitesi aracılığı ile güvence altına alınmıştır. Her çalışan tüzüğü okur, komiteye katılır ve onun, çıkarlarını etkin bir biçimde savunmasını sağlar. Bu çıkarlar çoğu kez Otelin çıkarları ile çakışmasa bile Otel bu çatışmayı sağlıklı ve gerekli görür.

Astlara baskı mı dediniz?

Sıradışı Oteldeki her pozisyon beraberinde hiyerarşik yetkiyi de taşır. Ama astlara baskı uygulamak, onların korku ve güvensizlik içinde çalışmalarına neden olacak yöntemler uygulamak, herhangi bir tipte saygısızlık içeren iletişim içinde olmak yetkinin kabul edilemez biçimde kullanılması olarak değerlendirilir.

En az üç yıldır Sıradışı Otelde çalışan ya da elli yaşına ulaşmış herkes özel korunma hakkına sahiptir. Ancak uzun bir onay dizisinden sonra işten çıkarılabilir. Bu Otelin bir işten çıkarmama politikasına sahip olduğu anlamına gelmez, ama çalışanların iş güvencesini arttırmada yardımcı olmaktadır.

Sıradışı Otel zaman zaman büyük değişikliklerin yaşandığı bir yerdir. Bunlardan kaygı duyulmaz. Otel bu değişimleri sağlıklı ve olumlu görür. Değişimler korku duymadan izlenir. Bunlar, Otelin karakteristik özellikleridir. Bir bakarsınız Genel Müdür masasını Lobby’e kurmuş, orada çalışmalarını sürdürüyor.

Konuklara yemek, servis, temizlik, karşılama ve uğurlama gibi hizmetler veren ve bu nedenle özel bir kıyafet giymeleri gerekenler dışında, kıyafet ve görünüm Sıradışı Otel için herhangi bir önem arzetmez. Bir kişinin kıyafet ve görünümü, işe alma ya da terfide bir etmen değildir. Herkes, neyi giymekten hoşlandığını ya da neyi giymesi gerektiğini bilir. Çalışanların sağduyusuna güvenilir.

Otelin kurumsal kimliğini temsil eden özel kıyafetler giymesi gerekli olan personelin üniformalarının biçimine, rengine ve tarzına Genel Müdür, Housekeeper ve Departman Müdürü değil, o kıyafetleri giyecek olanlar karar verir. Onların da sağduyusuna ve zevkine güvenilir.

Sıradışı Otelde herkes kendi özel yaşamına sahiptir.

Bir kişinin özel sorunları kutsal görülür. Çalışmaya engel olmadığı sürece, insanların işten çıktıktan sonra yaptıklarına karışmak bir hak olarak görülmez. İnsan kaynakları da ihtiyaç duyacakları her türlü yardım ve destek için hazırdır.

Sıradışı Otel, beklenmeyen durumlarla karşılaşan işçilerine borç para verir. Haliyle bir ev, bir araba satın almak ya da öngörülebilir harcamalar için borç vermek bu politikaya dahil değildir. Ancak, Otel güç ve beklenmedik durumlarda bir parasal sorunla karşılaştıkları gün, çalışanlarının yanında olacağının bilinmesini ister.

İşyeri ile gurur duymak

Sıradışı Otel, sadece, gurur duyulabilecek bir yerde çalışmaya değer olduğuna inanır. Çalışanların, yaptıkları her şeyin ve her hizmetin, kaliteli olmasını sağlayarak konuklara sunmaları gerektiğinin bilincinde olduklarını kabul eder. En yüksek standartlara ulaşmamış bir hizmet veya ürünün konuklarla buluşmasına izin verilmez. Çalışanlar tamamı ile dürüst olmayan bir not ya da mektup yazmaz. Sıradışı Otelde, onur düzeyinin düşmesine izin verilmez.

Sıradışı Otel ve çalışanları, açıklık ve dürüstlükle iletişim kurmak için çabalarlar. Birlikte çalıştıkları insanların kendilerine söylediklerine inanmak durumundadırlar. Şüphede olduklarında bu şeffaflığı talep ederler.

İşgününün sonunda bir evlilik yıldönümü partisi, doğum günü kutlaması düzenlemek, davet edilmediği toplantılara paldır küldür dalmak, lakaplar kullanmak, bunların hepsi Sıradışı Otel kültürünün bir parçasıdır. Çalışanların çekingen olmaları, formalitelere takılıp kalmaları benimsenmez.

Sıradışı Otelde, öneriler için ödüllendirme politikası yoktur. Düşüncelerin açıkca söylenmesi istenir, tüm görüşler dikkate alınır. Buna karşın önerilerin ödüllendirilmesinin sağlıklı olduğuna inanılmaz.

Türkiye’de kadınlar, erkeklere kıyasla, daha az iş, terfi ve finans olanaklarına sahiptirler. Sıradışı Oteldeki kadınların ise bu ayrımcılığı azaltmanın yollarını arayan, kendileri tarafından yürütülen programları vardır. Onlar, Sıradışı Otel Kadınları olarak bilinir. Sıradışı Otel erkekleri de bu çabayı saygı ile karşılar, asla kendilerini tehdit altında hissetmezler, anlamaya çalışırlar.

Sıradışı Otel, yeri doldurulamayacak insanların olduğuna inanmaz.

Herkes yıllık tatilini kullanmalıdır. Bu, çalışanların sağlığı ve Otelin iyiliği açısından yaşamsal öneme sahiptir. Hiçbir gerekçe, tatil günlerini, ‘sonra ‘ kullanmak üzere geciktirmeyi haklı gösterecek derinliğe sahip değildir.

Babacanlık Sıradışı Otel terminolojisinde olmayan bir sözcüktür. Amaç büyük ve mutlu bir aile olmak değildir. Sıradışı Otel başarılı bir işyeri olmayı amaçlar. Çalışanların kişisel yaşamları değil, sadece işlerindeki performansları ile ilgilenir.

Sıradışı Otelde bütün yazışmalar tek bir sayfa ile sınırlıdır. Konunun en önemli mesajını yansıtan bir manşete sahiptir.

Sıradışı Otel bir doğal işyeridir. Bu da yol gösterici bir ilkedir. Üst yönetim için özel yemek salonları, gösterişli mobilyalar gibi egoyu besleyen ama bilançoya zarar veren uygulamalar rafa kalkmıştır. İnsanları, üretmek, satmak, faturalamak ve tahsil etmek gibi yaşamsal Otel görevlerinden uzaklaştıran gereksiz yan ödemeler, ayrıcalıklar, unvanlar kaldırılmıştır.

Sıradışı Otelde, çalışanların şimdilik 25%’i ücretlerini kendileri belirliyorlar.

İnsanlara istedikleri ücretleri ödemek iflasa gidişin kesin bir yolu olarak görülür. Ama sıradışı otel bunu yıllardır yapıyor ve bilanço hiç bu dönemdeki kadar mükemmel olmamıştır. Talep eden performansı ile bu talebin haklılığını kanıtlamak durumunda kalır. Başarısız olanlar, bir ay sonra, kendisini merak ve beklenti ile izleyen mesai arkadaşlarının bakışları altında ezilir.

Böyle bir Otel var mı?

Yok elbette. Ama böyle bir şirket var. Brezilya’lı SEMCO. Grubu babasından batma noktasında devralan Ricardo Semler, yukarıda sıraladığım yöntemleri uygulayarak, beş yıl sonra üretim, büyüme, karlılık gibi alanlarda SEMCO’yu, Brezilya Şirketler liginin zirvesine çıkardı.

Böyle bir İnternet Şirketi de var. Burada saydığım uygulamaları daha da marjinal bir seviyeye çekerek hayata geçirmiş. Çalışanlar mesainin tam orta yerinde ‘ben sıkıldım’ diyerek mayosunu çekip yüzme havuzuna gidebiliyor. Can yoldaşı hayvanını ofisine getirebiliyor. Bir arkadaşını alıp oyun salonunda bilardo, bilgisayar oyunu oynayabiliyor.

Bu şirket hangisi mi?

On yıl önce, Stanford Üniversitesinin öğrenci yurdunda, Larry Page ve Sergey Brinn tarafından kurulan ve bugün, 219 Milyar USD piyasa değeri ile ABD kurumsal süper liginde beşinci sıraya kurulan GOOGLE. Üniversite yurdundan Pfizer’i, General Motors’u geçen kurumsal yapıya giden yollar böylesi demokrasi ve tolerans taşları ile örülmüştür.

Not : Ricardo Semler, 1997 yılında, Demirbank’ın davetlisi olarak İstanbul’da bir konferans verdi ve Sıradışı İşyerini anlattı. Yukarıdaki yazıda, hem konferans notlarından hem de Semler’in MAVERİCK isimli kitabından yararlanılmıştır. Ben Sıradışı İşyerini, Sıradışı Otel’e dönüştürdüm.

Şimdi, buraya kadar gelme sabrını gösteren dostlar, bu yazıyı okumayı bırakıp, eski köylerinde, eski adetlerin envanteri ile meşgul olmaya devam edenlere ve Müslüman mahallesinin girişinde, gelen geçenin elindeki paketlerde salyangoz olup olmadığına bakanlara bir özet anlatabilirler.