ANKARA'DAN

Densizlik moda olmuş

İBRAHİM UYSAL

Çocukluğumuz da, her şeyin bir ölçüsü varmış. Yemenin, içmenin, konuşmanın, oturmanın, kalkmanın yani aklınıza ne gelir ise.

--İlk Okula en erken 6 yaşında gidildiğine göre, 6 yaşında olan bir çocuğa öğretilen terbiye, adap, edep, saygı, sevgi adil olma duygusuna kadar her şey ailede, Ana-Baba, Nine-Dede, evin, ailenin ya da konu komşunun öğrettiği şeylermiş.

--Özgüven ise, bütün bu altyapı üstüne bilgi ile donatılır, ama yine de "söz gümüşse, sukût altındır" diye de kulağa, küpe sözler edilirdi.

--Yemeden, içmeden, oturup kalkmadan, konuşmadan, görmezlikten gelmeye kadar her şeyin bir adabı, edebi, yeri, zamanı ve şekli varmış.

--Tamam hali vakti yerinde bir köy delikanlısısın ama, öyle ulu orta istediğin gibi davranmak, konuşmak, yemek, içmek yokmuş.

--Köy yaşamı, dayanışmalı bir yaşamdır. Hısım akraba olun, olmayın konu, komşu herkes birbirinden bir şeyler alır verir. Bunun varlıklı ya da yoksul olmakla bir ilgisi de yoktur.

--O yüzden, "Komşu, komşunun külüne muhtaçtır" denilir.

--İlk okula gidiyor muyum bilmiyorum. Annem Babam evde olmazsa, Ninelerim olurdu. Bir gün bir komşumuz evin avlusunun dışından Annemin, Babamın adını söyleyerek, seslendi.

--Küçük yerlerde hemen herkes birbiri ile uzak yakın akrabadır ama, bu "hala, teyze, dayı, amca" gibi hitaplar akrabalıktan çok yakın olmanın bir hitap tarzıdır.

--O gün, Annemin adı ile "Hala", babamın adı ile de "Dayı" diye ünleyen köyün aşağı mahallesinden birisi vardı.

--Köylerlerinde, herkesin sevsin sevmesin, uysun ya da uymasın bir "lakab"ı vardır. O gün, O kişiye ben de, herkesin söylediği gibi:

--"Hee, ne var, ne istiyon Kel/Kör/Topal/Uzun" Ayşe/ Fatma/ Ali/ Omsan kim ise öyle seslendim. Çünkü, köyün içinde, yolda, belde herkes ona ardından öyle hitap ediyordu, ben de öyle seslendim.

--Balkondan, hemen bizimkiler duruma "gel bakalım, ...Hanım, Bey" diye seslenip, el koydular ve gelenin istediğini verdiler, o da gitti.

--Gitti gitmesine de, Annem-Babam bana, "gel bakalım arkadaş", deyip çağırdılar. Babam kulağımı çekip, "sen ne dedin, o eve gelene" dedi. Bir terslik vardı ama ne?

--"Bak, bu eve, avluya gelen herkes, bu evin konuğudur, herkese de konuk gibi davran, bu bir. Ayrıca, herkese de, "amca, dayı, hala, yenge, teyze, abla, abi diye hitap edeceksin".

--Haydi, herkes istediği gibi konuşuyor, oturup kalkıyor,; benim oturup kalkma kısıtlamalarımdan sonra, bir de hitap kısıtlamalarım olmuştu.

--Çok daha sonra öğreniyordum ki, bu ve buna benzer kısıtlamalar, sözler, kulak çekmeler bana birer hayat dersi oluyormuş.

--Yalan söylemek mi? Yakalanırsan, "yandı gülüm keten helvası". Yalanın ağırlığına bağlı ceza. Yalan olmazdı ama, yine de ara, sıra, pembesinden, sarısına masum yalanlar da savurmak gerekiyordu.

--Camide diz kösüp, dersini dinlediğimiz Cami imamlarımız da, bize iyi olmamızı, doğru, dürüst, adil olmamızı öğretir, öğtlerlerdi. Yoksa, hem "Allah sevmez, hem de Peygamber sevmezdi. Şeytanın arkadaşı olurmuşuz". diye öğretmişlerdi.

--Aynı toprakların çocuğu, İmam Hatip Lisesi çıkışlı Ankara Hukuk Fakültesinin Değerli Öğretim Üyesi Prof Dr Ömer Arbek dostumun, din, ahlak, edep, hukuk konulu çırpınışlarını görünce;

--Trakya'da bir İlahiyat Fakültesi Dekanının kabadayı çıkışını nereye oturtacağımı bilemedim. Acaba sevgili Ömer'in çırpınışları, bize öğretilenler ve bizim de yaşamımızda "adam gibi adam olmak" için çabalarımız boşa mıydı?

--Televizyonlarda anlı-şanlı adamların, kadınların "et yoktu, süt yoktu, hap yoktu,... yoktu, ... yoktu" yanlarına alışmıştık ama;

--En son bir densiz de, "su bardağı yoktu" deyince tepem attı.

--Bu doğru olabilir, ama onların evinde yokmuştur. Kıçını yıkadığı eliyle avuç, avuç içiyormuştur. Ama Atatürk, Paşabahçe Şişe ve Cam fabrikasını 1935'lerde kurmuştu. Evimizde, ninemin su, çay bardakları hala anı olarak saklanır. Onlarda yok ise, bu onların ninelerinin, dedelerinin sorunu. Yokluk ayıp değil de, görgüsüzlük ve yalancılık çok ama çok ayıptı

--Rüyasında, sakalında pire dolanan Papaz, sakalını kesince, "neden kestin diyenlere":

--"Olur mu, Yol Olur" demişti ya, sanırım, bizler sustukça bu görgüsüz, terbiyesiz, seviyesiz ve hadsizlere yalan söylemek yol oluyor.