Bedensel engellilerle barışmak ve turizm

Bu hafta bir pişmanlığımı okurla paylaşmak istiyorum. Gündemimin ilk maddesi  uzun yılların utancını ifşa etmek ve bir nebze olsun vicdanımı temizlemek.

Kasabalarda,köylerde hala ‘ kör,sağır,dilsiz,topal,deli,çolak’ diyorlar. Bir de,yiğit lakabı ile anılır,diye kılıf geçiriyorlar bu ince ötekileştirmenin yüzüne.

Yersen…

Şükür ki,entelektüel düzeyde de olsa onları en az rencide edecek bir tanımlamayı akıl ettik son zamanlarda. Bir utancın önüne geçtik.

Şimdi,engelli diyoruz.

Doğuştan ya da daha sonra bedenlerinin fiziksel ya da zihinsel bir melekesi yetersiz. Konuşamasalar da, bakışları ve duruşları ile avaz avaz bağırıyorlar;

‘’ Biz de insanız ‘’.

Bu noktadan sonra, asıl bu çığlığı duymayan kulak sağırdır. Bu duruşu görmeyen göz kördür. Bu hareketi hissetmeyen vicdan taştır. Bu sağır kulaklar,kör gözler ve hissiz vicdanlar da, artık insan olma gerçekliklerini sorgulamak durumundadır.

Yaşanan süreci doğru adlandırmak önemli. Engellilere bugüne kadar yaşattığımız ayrımcılığın ruhumuza sardırdığı travmayı hafifletmek adına, maziye rastgele bir pişmanlık süngeri çekivermek yeterli bir yaklaşım olmaz.

Şimdi topyekün bir özür dileme zamanıdır.

Geleceğin Dünyasında,engellilere,insan olmalarından gelen haklarını bir tamam teslim etme zamanıdır. Zaten aramızda olan engellilerin yanı başımızdaki varlığını fark etmek ve doyasıya kucaklaşmak zamanıdır.

Bu açılımı yaparken bir yandan da, acaba, iyi niyetli de olsa bir ötekileştirme eyleminin  parçası olmaktan da çekiniyorum. Engelli bir ÖTEKİ üzerinden engelsiz bir BEN’i tanımlıyor olabilir miyim diye korkuyorum.

Önceleri engelliler her yerde saklanan,unutulan ya da alt sınıf olarak görülen bir kesimdi. Şimdi bile bu yaklaşımı sürdüren toplumlar var. Ama hayat geldi, insan olmaktan kaynaklanan görevlerimizi önümüze çalışmamız gereken ders olarak koydu.

 Engelliler de insandır.

İstihdam,seyahat,alışveriş,eğlence ve boş zaman uğraşları gibi hayatın bütün kesitlerinde yer alma hakları vardır.

Tam da bu noktada Türkiye Turizminin nefes almasını  sıkıştıran astımına yeni bir nefes borusu ile oksijen takviyesi yapmak isterim. Yeryüzünün 700 Milyonu aşkın engellisini , daralan pazar potansiyeline bir çıkış yolu  olarak öneriyorum.

Sadece Avrupa’da 45 Milyon engelli var. Türkiye’de bu sayı 8 Milyonu aşkın.

Madalyonun iki yüzünde iki farklı algılanma olasılığı var. Olayın sadece ticari boyutuna odaklanarak engellileri para kazanılacak yeni bir mecra olarak görmek ve bununla yetinmek çok insani bir yaklaşım olmaz.

Gelişmekte olan engelli hareketine omuz vermek ve onları bu yaklaşımla kazanmak daha onurlu bir duruş olacaktır.

Önemli olan ,sosyal sorumluluk,vicdan ve evrensel adalet boyutunu ön plana çıkaran paylaşımcı bir politika geliştirmektir.

Bu politika,etrafına Akdeniz ölçeğinde STK’lar, Yerel Yönetimler,Merkezi Otorite Temsilcileri,Medya ve Turizm sektörü temsilcilerinden oluşan bir çember kazanabildiği ölçüde etkinleşebilecektir.

Bu yaygın duyarlığı en yakın zamanda gözlemleyebilme umudumu besleyen işaretler görüyorum. Gelişen bir engelli hareketinde misyon üstlenen engelsiz insanlar beni cesaretlendiriyor.

Engellilerle Türkiye Turizminin barışması Ülkemize çok yönlü başarıların gururunu yaşatabilir. Topyekun bir seferberliğe dönüşmesi koşulu ile elbette.

1- ENGELLİ CENNETİ TÜRKİYE sloganına haklılık kazandıracak altyapısal,sosyal,kültürel ve fiziksel önlemlerin alındığı bir Ülkenin kazanacağı prestiji hayal dahi edemiyorum. Bu prestij ,Yurtdışındaki Türkiye imajına müthiş bir cila sağlar. Kamuoyu Türkiye lehine müthiş bir pozitif baskı altına alınır.

2- Ana pazarımızı oluşturan Avrupa’da yaşayan 45 milyon engelli ile birlikte,onlara refakat edecek asgari bir kişi de dahil olmak üzere, Türkiye’ye çekilebilecek 90 milyonluk bir Pazar payına ulaşılır.  15% lik bir pay 13 Milyon yeni ziyaretçi yaratır. BDT Ülkeleri,Avrupa dışı pazarlarla birlikte 20 milyon yeni tatilci olasılığı bir hayal olmasa gerek.

3- 20 Milyonluk bir ziyaretçi potansiyeli sektörde en az 2 milyon yeni ve kalıcı kadro olanağı sağlar,işsizlik baskısını azaltır. Kelebek etkisi ile turizme ürün ve hizmet sağlayan tedarikçilerde de yeni kadro ihtiyacı doğurur. Bu sektörlerde de en az 1 milyon yeni kadro yaratılır.

4- Yeni tatilci profili olarak engelliler gözümüzün alıştığı klasik tatilcilerden farklı olarak bütün tatil süresini otelde harcamaktansa,kenti gezmek,müze,ören yerleri,doğal cazibe alanlarını görmek için daha bir istekli olur. Kentte yararlı bir ziyaretçi trafiği oluşur. Kent,engelli ziyaretçiler için yeni düzenlemeleri hayata geçirirken, ister istemez kendi engellilerinin de hayatını kolaylaştıran yatırımları hayata geçirir,şefkatli bir ana hüviyeti kazanır.

5- Bütün bunlar Ulus olarak engellilere bakış açımızı değiştiren bir süreci tetikler. Vicdanlar yumuşar. Kimliğimiz daha insancıl bir mahiyet kazanır. Hoşgörü toplumu olma yolunda sağlam bir adım atılmış olur.

Bakın,söylemedi demeyin,her yazımda mutlaka Dünyada gittikçe güçlenen,etkinleşen yeni tüketici profiline dikkat çekiyorum,çok farklı beklentileri olan ve çevreye çok insani bir göz ile bakan yeni bir nesil geliyor.

Çok büyük bir yaptırım gücü var bu yeni tüketici profilinin. Para onlarda.

Zenginler ve bu zenginliği geçmiş yüzyılların görgüsüz zenginleri gibi sadece  bedensel ve ruhsal hazları uğruna değil,daha hassas,daha insani prensipleri dikkate alarak değerlendiriyorlar. Çevreye,hayvan haklarına,estetiğe duyarlılar. Engellilere dönük çabaların uzağında kalanlar ayıplanıyor,dışlanıyor.

Türkiye’nin turizm pazarını oluşturan Ülkelerde daha duyarlı,daha hassas,daha demokrat bir tüketici profili kontrolu ele alıyor.

Onları sadece ucuz fiyat,yüksek kalite,doğal cazibe,temiz deniz,tarihsel miras ile cezp etmek biraz zor olacak.

Zaman,çevreye,insana,hayvanlara,çocuklara,azınlıklara,engellilere,tarihe,dünyanın geleceğine saygı duyanlar ve bu saygı gereği elini taşın altına sokanlar lehine gelişiyor. İpi onlar göğüsleyecek,bilesiniz.

Geleceğin zengin,farkındalığı yüksek,eğitimli tüketicisi parasını harcarken,hiçbir ötekileştirmenin ve dışlamanın dolaylı da olsa bir parçası olmamaya özen gösterecek. Örneğin şu konuları ısrarla sorgulayacak;

ÇOCUK İŞÇİ ÇALIŞTIRILIYOR MU?

ÇALIŞANLARIN SOSYAL VE İŞYERİ KOŞULLARI NASIL? NEREDE,NASIL BARINIYORLAR?

İŞLETMELER ÇEVRE KORUMA POLİTİKALARININ İÇİNDE Mİ? DESTEKLİYOR MU?

KADINLARA,CİNSEL AZINLIKLARA YAKLAŞIM NASIL?

GEREK ÜLKE ÇAPINDA VE GEREKSE İŞLETMELERDE ENGELLİLERE DÖNÜK  ÇALIŞMALAR NE AŞAMADA? ONLARIN DA RAHATÇA TOPLUM HAYATINA KATILMALARI VE TIPKI ENGELSİZLER GİBİ HAYATIN HER AŞAMASINA KATILIMLARI İÇİN GEREKLİ DÜZENLEMELER YAPILMIŞ MI?

Bu seviyeye ulaşmak için sadece fiziki önlemler yeterli olmayacaktır. Önce yatırımcılar ve profesyoneller bazında kafa yapıları değişmelidir.

Beyinlerde değişim başlamadan yapılacak tüm fiziki altyapı yatırımları göstermelik olmaktan öte bir anlam ifade etmez.

Bu süreç, kafa yapısı ve sektör politikaları anlamında bir yeniden yapılanma olarak düşünülmelidir. Bu yeniden yapılanma sürecinin ilk adımından itibaren engellilerin karar alma ve projelendirme aşamasından itibaren katılımları önemlidir. En akılcı kararlar onların da içinde olduğu kurullarda alınır.

Kültür ve Turizm Bakanlığından başlayarak,sektöre yön veren mesleki kuruluşlarda,yatırımcıların danışmanları arasında yeterli sayıda engellinin olması ve önerileri ile bizleri desteklemeleri hata oranlarını düşürecektir.

Damdan düşenin halinden en iyi damdan düşmüş olan anlar.

Bir sonraki yazımda Otellerde,eğlence yerlerinde,müze,ören yerleri gibi turistik cazibe merkezlerinde somut olarak neler yapılabilir,sorusunu cevaplandırmaya çalışacağım.

Siz de o güne kadar, Avrupa sokaklarındaki bilboardlarda, Aspendos’ta, hiçbir sıkıntı yaşamadan sırasına oturmuş,AİDA  izleyen bir fiziksel  engellinin, insanların içini ısıttığı bir afişi hayal edin.

Ya da her türlü önlemin alındığı bir havuzda gülümseyerek yüzen bir görme engellinin resmedildiği bir panoyu.

Ne dersiniz?