Galatımeşhurlar

Birden eskilerin bir sözü aklıma geldi “Galatımeşhur, lügati fasihten evladır”... Galatımeşhur, kelime veya deyimlerin yaygın olarak yanlış bir biçimde kullanılması sonucu, doğrusunun yerini alması halidir. “Herkesin bildiği yanlış” denebilir. Örneğin Türkçede “İngiltere” denilerek kastedilen Büyük Britanya’dır; İngiltere, Büyük Britanya’yı oluşturan bölgelerden birisidir sadece, ancak bu kullanım o kadar yaygındır ki yanlış kabul edilmez.
Böyle bir çok örnek var. Mesela, “evraklar” ... Varak, belge, onun çoğulu da evrak, belgeler demek zaten. “Evraklar” demek yanlış ama yerleşmiş bir kere…
“Galatların” yani kelimelerin yanlış kullanılmasının bugün gazetelerde televizyonlarda, günlük konuşmalarda en barizi “oldukça” kelimesi..
Türkçeyi en iyi bilenlerden ve kullananlardan sevgili dostum Rahmetli Şiar Yalçın ölene kadar mücadele etti; “Oldukça”nın mümkün olduğu kadar anlamında olduğunu, “çok” demek olmadığını anlattı ama muvaffak olamadı.
Şimdilerde adeta herkesin televizyonlarda “oldukça”yı “çok” anlamında kullandıklarını duyunca Şiar’ı hatırlıyorum ve içim cız
ediyor...
***
Galat mı yoksa latife mi başka tekerlemeler de var... Mesela “Babıali kapısından, mürur edip geçerken, tesadüfen rast geldim, bir tek atlı süvariye”... Yeni neslin pek anlayacağını sanmam ama zahmet edip lügate bakarlarsa öğrenirler. Ya da, daha kestirmesi babalarına sorabilirler...
***
Zamanımızda dil ve terbiye hataları da var. Yeni kuşak dilimizin bazı nezaket inceliklerinden bihaber. Geçenlerde gittiğim bir yerde sekretere “bendeniz” dedim, “lütfedersiniz” dedim bön bön yüzüme baktı, ya alay ediyorum sandı ya da hakaret. Yeni kuşak dilimizin bazı nezaket inceliklerini de unutmuş.
***
Gençlerde, çocuklarda eski terbiyeden eser kalmadı. Yolda yürürken, yol vermek yerine omuz atıp geçmeyi tercih ediyorlar. Otobüslerde ise sabah rehaveti ve akşam yorgunluğuna yenik düşüp uyuyakaldıklarından yer vermek için yaşlıları göremiyorlar.
***
Öğrencilerin okul çıkışları ise başlı başına bir fecaat. Kavgadan mı çıkmışlar, kravat çözülmüş, yaka bir tarafa savrulmuş darmadağınık bir vaziyetteler.
***
Anne babalarına hitap tarzları da bir alem. Onlara “sen” diye hitap etmelerinden geçtim bir de “yahu” diye konuşuyor, bazen de işi onları aşağılamaya kadar vardırıyorlar.
Tabii bunları yaparken TV dizilerinden esinlendiklerinden hiç şüphem yok...