ANKARA'DAN

tarih bu günü nasıl yazar?

İBRAHİM UYSAL

Tarih, kendi defterine her şeyi yazar ve zaman ile okumak isteyene de çıkarır açar sayfaları ve "seç, beğen istediğini al, oku" der.

Bu herkes için geçerlidir. Ulus olarak da, din ya da topluluk olarak da!..

Peki siz, tarihin çıkınını yıllar sonra açacak olsanız, kendinize ne diye bakar ve kendinizi ne diye ararsınız?

Örneğin ben, "Google" amcanın defterini açsam, "2022'nin Türkiye Cumhuriyeti ve Türkler" diye yazıp, çıkını karıştırıp, arasam ne bulurum çok merak ederim.

Bu kavramlara din, medeniyet, kültür gibi ek kavramlar da eklersem, bambaşka sayfalar açılır. Siyasete hiç dokunmayayım.

Örnek din. Yani "Tarihte Türklerde Din" desen ne görürdüm?

Bu günler gündem değişsin de ne olursa olsun kabilinden, "Din, inanç, mezhep" pek moda olduğuna göre, Türklerin Tarih Boyunca Kabul Ettikleri Dinlere şöyle bir göz atalım.

Yeryüzünde dinler dört ana grup altında toplanmıştır.

Bunlar Totemcilik, Ruhçuluk (animizm), Doğacılık ve Tanrısal Vahiy'dir.

Totemcilik: Bir kabilenin yada grubun, ataları olarak kabul ettikleri bitki, hayvan gibi varlıkları kutsal sayma ve tapınma biçimindeki inanıştır.

Türkler, tarih boyunca yayıldıkları yerlerin toplumlarından da etkilenerek çeşitli din ve inançları benimsemişlerdir.

Efsanelerine bakınca, Türklerin TOTEM inancına sahip olduklarını gösteren kanıtlar bulunmaktadır.

Türklerde tabiat kuvvetlerine inanç (yer-su inancı) ve atalar ruhuna inanç (atalar inancı) olduğu bilinmektedir. Türklerin tarihte en yaygın dinleri ise Gök Tanrı inancıdır.

Ayrıca İslam inancı öncesinde, Uygur'lardan başlayarak, Maniheizm ve Budizm dinlerini kabul etmişlerdir.

Talas savaşından sonra da kitleler halinde İslam dinine geçmişlerdir.

Ayrıca Zerdüştlük, Hristiyanlık ve Musevilik dinini kabul eden Türkler de bulunmaktadır.

KISACA TÜRKLERİN KABUL ETTİKLERİ DİNLERİ ÖZETLEYECEK OLURSAK:

1. Gök Tanrı inancı; İslam öncesi bütün Türk topluluklarınca kabul edilmiştir.

2. Budizm; Bazı Uygur Türkleri tarafından kabul edilmiştir.

3. Maniheizm; Bazı Ugur Türkleri tarafından kabul edilmiştir.

4. Zerdüştlük; Batı Türkistan'da ki bazı Türk grupları tarafından kabul edilmiştir.

5. Hristiyanlık; Doğu Avrupa'ya yerleşen Türkler tarafından kabul edilmiştir.

6. Musevilik; Hazar Türkleri tarafından kabul edilmiştir.

7. İslamiyet; Ön Asya'ya yerleşen en büyük kitle ile Orta Asya'da kalan önemli sayıdaki Türkler tarafından kabul edilmiştir.

Bb TÜRKLERİN TARİH BOYUNCA BİR ÇOK DİNİ KABUL ETMELERİNİN SEBEPLERİ İSE;

1. Tek Tanrı inancını benimsemiş olmaları, diğer dinlere kolaylıkla geçebilmelerini sağlamıştır.

2. Dinsel hoşgörünün mevcudiyeti ile diğer inanç ve düşüncelerin etkisine açıktırlar.

Din ve Mezhep savaşlarının olmaması, herkesin istediği dini benimsemesi olağan olduğundan başka dinlere kolayca geçişler sağlanabilmiştir.(Bugün Alevi-Sünni mi dediniz)

3. Coğrafi konum itibari ile gittikleri bölgelerdeki dinleri kolayca benimsemişlerdir.

4. Ticari ilişkiler Hazar ve Uygur Türklerinin din değiştirmelerinde etkili olmuştur.

5. Siyasi baskıları sonucunda Doğu Avrupa'ya yerleşen Türkler zamanla baskı altında kalarak Hristiyanlaşmışlardır.

Geniş bir coğrafyada varlık göstermeleri Türk topluluklarının farklı milletlerle, kültürlerle ve dinlerle temas kurmalarını sağlamıştır.

Budizm, Mecusilik, Musevîlik (Yahudilik), Hıristiyanlık, Maniheizm ve İslam Türklerin karşılaştığı dinler arasında sayılmıştır.

Türk boyları İslam’ı kabullerine kadar hiçbir dini, kalabalık kitleler halinde kabul etmemiştir. Yeni karşılaştıkları dinleri kabulleri çoğu zaman sınırlı kalmıştır. Türklerin büyük çoğunluğu 10. yüzyıldan itibaren kitleler halinde İslam’ı benimseyerek bu dinde karar kılmıştır.

Geçmişte farklı inanç sistemleri ile karşılaşan Türk topluluklarının çoğunluğu günümüzde Müslümandır.

Bununla birlikte sayıları az da olsa Budizme, Yahudiliğe ve Hıristiyanlığa mensup Türk toplulukları yanında Geleneksel İnanışlarını ve Şamanî geleneği sürdürenler de mevcuttur.

Dünya böyle dönerken, siz Türkiye'de hâlâ Sünni, Alevî, Şafi, ......... . Mezheplerin mi tartışıyor, konuşuyorsunuz.