ANKARA'DAN

Dünya Kooperatifçilik Günü

İBRAHİM UYSAL

Neden paylaşayım ki diye düşündüğüm, ama emeğe,kollektif-ortak emeğe saygımdan dolayı paylaşmaya karar verdim!..
--BUGÜN (21.Aralık) DÜNYA KOOPERATİFÇİLİK GÜNÜ
--Dünya'da, ilk olarak 184 yılında İngiltere'de Rochdale Kasabasında 28 tekstil işçisinin birlikte kooperatif kurarak açtığı ilk mağazanın açıldığı gün olan 21 Aralık, kooperatifçiliğin başlangıç tarihi kabul edilmektedir.
--Ülkemizde de, ilk kooperatifçilik çalışması kabul edilebilecek şey ise, 1863'de Mithat Paşa’nın önderliğinde YÜKSEK FAİZ ve TEFECİLİĞE karşı kurulan “MEMLEKET SANDIKLARI” olarak kabul edilebilir. Bu ise daha sonra ZİRAAT BANKASI'NIN temelini oluşturmuştur.
--Büyük önder ve T.C.Cumhurbaşkanı ATATÜRK'ün, isteği üzerine, Türk Kooperatifçilik Cemiyeti, 20 Mayıs 1931 tarihinde İstanbul’da, İstanbul Üniversitesi Rektörü Ord. Prof. Muammer Raşit SEVİG tarafından ve Başkanlığında kurulmuştur. 1948'de de Türk Kooperatifçilik Kurumu adını almıştır.
--1960'lı yıllar ile birlikte, ilk kırsal tarım toplumunun geliştirlmesi ve kalkındırlması için çalışmalara başlanmıştır.
--Tarım ve hayvancılığın desteklenmesi amaçlı ilk kooperatif ve Sulama Birlikleri kurulmuştur.
--1961 Anayasasına kooperatifçiliğin desteklenmesi amacı ile madde konulsa da ilk yasal düzenleme 1969 yılında 1163 sayılı KOOPERATİFLER KANUNU ile yapılmıştır.
--1963 yılından itibaren köylerde kurulmaya başlanan kooperatifler, "KÖY KALKINMA KOOPERATİFLERİ" olarak birlik olmuşlar ise de, ilk olarak çağdaş anlamda kooperatif anlayışı ve örgütlenmesi 1971 yılında KÖY KOOP'un kurulması ile başlamıştır.
--Köylünün kalkınması, üretiminin ve ekonomik refah/gelişmişliğinin arttırlması amaçlı; 1970'li yılların traktör, kredi, tohum, üretilenlerin satış ve pazarlamsı konularında çalışmalar yapılsa da, kurulan kooperatif şirketinde dönemin Bakanınca bir gecede sermaye arttımı yapılarak, Köy Koop'un hisseleri azaltılmış, benzer işlerde olduğu gibi bu çaba da işlevsiz hale getirilmiştir.
--Ülke halkının yararına olan her şeyde olduğu gibi bu konunda da, önce 24 Ocak 1980 İMF'nin emirleri doğrultusunda uygulamaya sokulan EKONOMİDE YAPISAL DEĞİŞİM PROĞRAMI (Ekonomik "istikrar" kararları) sonra da,
--12 Eylül 1980 darbesi ile, KOOPERATİFÇİLİĞİN CANINA OKUNMUŞ ve Köy Koop dahil bütün kooperatifler ya kapatılmış ya da işlevsiz hale getirlmiştir.
--Köy Koop'un ilk Genel Başkanı ve 12 Eylül mağdurlarından Nedim TARHAN'ı da burada saygı ile anmak gerek.
(Sayın Tarhan kahır ve acılardan yaşamını yitirmiş, iki de kızı ve eşi de yaşama direnmeye çalışıyorlardı. Küçük kızı sanırım Ziraat Mühendisi idi ve uzun süredir işsizdi. Birilerinden duymuşlar ve bir gün Anne-Kız bana gelmişlerdi. Ve o günkü olanaklar dahilinde sayın Tarhanın kızını, çalıştığım kurmda işe almıştım. Ben o saygıdeğer kadının ve kızın o günkü minnetterlıkları karşısında ezildiğim kadar hiç bir şeyden ezilmemiştim. Ama yaşamımda yaptığım en onurlu işlerden biri olmuştu)

Daha fazla söze gerek kalmadan,
"Dünya Kooperatifçilik Gününü" KUTLAYAYIM.