Yunus Emre’yi Dünyaya Tanıtmıştı

Cumhurbaşkanlığı Kültür Sanat Büyük Ödülü'nün sahibi Ayla Algan, Yunus Emre aşığıydı. Almanca, Fransızca ve İngilizce Yunus Emre albümü yaptı. Kızının adını, Yunus Emre’nin şiirinden esinlenerek Sevi koydu. Ayla Algan, Paris’in ünlü konser salonu Olympia’da sahne alan ilk Türk sanatçıydı.

Tiyatro sanatçısı, sinema oyuncusu, yönetmen ve şarkıcı Ayla Algan, geçirdiği beyin kanaması nedeniyle 86 yaşında, dün akşam saatlerinde evinde bir senaryo metnini okurken vefat etti.

29 Ekim 1937’de İstanbul’da doğan Ayla Algan,
ortaokulu İstanbul’daki Notre Dame de Sion’da, liseyi Fransa’daki Versay Lisesinde okudu. Eşi Beklan Algan ile birlikte Amerika’da New York Actor Studio Actor’s Repertuary Theatre’s of Broadway’de sahne eğitimi aldı.

Ayla Algan, Türkiye’ye döndükten sonra İstanbul Şehir Tiyatroları’nın kadrosuna girdi ve 1961’de “Tarla Kuşuydu Juliet” oyunu ile tiyatroda ilk rolünü oynadı. “Karanlıkta Uyananlar” filmi ile 1964’te ilk kez sinema dalında çalışmalara başladı. (Amerikan karşıtlığı nedeniyle film uzun yıllar yasaklandı.)

1966’da Atıf Yılmaz’ın yönettiği “Ah Güzel İstanbul” filminde Sadri Alışık ile başrol oynadı. Film, San Remo'da 10. Uluslararası Bordighera Gülmece Filmleri Şenliği’nde "Gümüş Ağaç" ödülüne değer görüldü.

Ayşe Şaşa ve Safa Önal’ın senaryosunu yazdığı “Ah Güzel İstanbul” replikleriyle hâlâ hafızalardadır. “Korkma, dünyada her zaman inanılacak sağlam şeyler bulunur” cümlesi bu filmin unutulmaz repliklerinden biridir.

Rahmetli Ayşe Şaşa’nın kaleminden çıkma, filmde Haşmet rolünü oynayan Sadri Alışık’ın şu sözleri bugün de geçerli değil mi?

“Zavallı çocuk, cahil kafacığını çürük ümitlerle doldurmuşlar. Eee naparsın? Aşağılık mecmualar, kötü filmler, pis efsaneler.. Ah ihtiyar medeniyet..! Çocuklarına sağlam, yepyeni bir dünya kurmaktan bunca aciz misin? Bizi yabancı diyarlardan getirttiğin süslü yalanlarla mı besleyeceksin?”

Yunus Emre’yi Dünyaya Tanıtan İlk İsimdi

Müzik ve tiyatro sanatlarını iç içe yaşayan bir sanatçı olan Ayla Algan, Yunus Emre’nin şiirlerini Almanca, Fransızca, İngilizce olarak şiirli-şarkılı okuyarak Yunus Emre’yi dünyada ilk tanıtan kişi oldu. (1970’de çıkan LP’deki bağlama ve düzenlemeler, dostluğundan gurur duyduğum ağabeyim, Hacettepe Üniversitesi Müzik ve Güzel Sanatlar Enstitüsü Müzikoloji Koordinatörlüğü ile Müzikoloji Ana Sanat Dalı Başkanlığı Güzel Sanatlar Fakültesine bağlı Türk Halk Müziği ve Oyunları Başkanlığı görevlerinde bulunan, zarif insan rahmetli Cemil Demirsipahi’ye aittir. Eşsiz bir icradır.)

1971’de Paris’in ünlü konser salonu Olimpia’da sahneye çıkan Algan, 1972 yılında Paris’te Jean L. Bazault yönettiği Recamier Tiyatrosu’nda, Peter Brook’un Tiyatro Atölyesi’ne davetli olarak katıldı. 1972-1979 yılları arasında Paris’te yaşadı ve müzikle ilgilendi.

1972’de Turizm Bakanlığının isteği üzerine Yunus Emre’nin 650. yıl dönümü için bir albüm hazırladı. Ayla Algan 1975 yılında dünyaya gelen kızına Yunus Emre’den esinlenerek “Sevi” adını koydu.

Ayla Algan, Yunus Emre’nin hayatını dizeleri eşliğinde, aralarında New York’un da bulunduğu şehirlerde defalarca sahneledi. (Yunus Emre'nin Hayatı - Saint İrene - İstanbul, ETC., New York - Yönetmen: Ellen Stewart / Yunus Emre ve Pir Sultan Abdal'ın Hayatı ve Dizeleri: Derleyen ve Söyleyen: Ayla Algan)

Sanatçı, 1973’te Bulgaristan’daki Uluslararası Altın Orfe Şarkı Yarışması’nda savaş karşıtı bir şarkı söyleyerek ikincilik ödülünü aldı. Tiyatroda ‘Hamlet’ rolünü oynayan, dünyadaki sayılı kadın oyuncu arasında yer aldı. Tiyatro alanında eğitmenlik yaptı.

Şeyh Galip’le Emekli Olmuştu

Ayla Algan, 1999-2001 sezonunda Kenan Işık’ın İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları’nda sahnelediği Şeyh Galip’ten uyarlanan "Aşk Hastası" oyununu oynadıktan sonra emekli oldu. Ancak sanat hayatını aktif şekilde sürdürdü. Ayla Algan’ın, çok yönlü bir sanatçı olan kızı Sevi Algan’dan Alya adlı bir torunu var.

Sanatçının aldığı ödüllerden bazıları şöyle:
1972 UNICEF Sanatçısı,
1974 Olimpia Birinciliği,
1977 Polonya-Sopot Festivali Pop Müzik Yarışması Birincilik Ödülü,
1978 Sopot Dünya Birinciliği; Şarkı-Yorum,
1996 Türkiye Yazarlar Birliği En İyi Oyuncu Ödülü,
20. Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema Oyuncu Ödülleri, Çolpan İlhan Sanata Değer Katan Kadınlar,
2016: Altın Koza Film Festivali-Yaşam Boyu Onur Ödülü,
2022 Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülleri Tiyatro Alanı Ödülü.

Ayla Algan için 6 Ocak Cumartesi günü saat 10.30'da İBB Şehir Tiyatroları Muhsin Ertuğrul Sahnesi'nde tören düzenlenecek. Sanatçının cenazesi, Teşvikiye Camisi'nde öğle ezanı sonrası kılınacak cenaze namazının ardından Aşiyan Mezarlığı'na defnedilecek. Türkiye, bir büyük sanatçısını daha kaybetti. Başımız sağ olsun. Allah rahmet eylesin.

Not: Sanatçının Yunus Emre’den https://youtu.be/NpgfHuAjUYc?si=hNYY-43rHJAWvmDF