Belk?s Tiyatro ve M?zik Festivali?nden Alt?n Portakal?a

[Bu y?l 44. ya??n? kutlad???m?z ?Antalya Alt?n Portakal Film Festivali?nin, ba?lang?? tarihi 1964?t?r. Fakat festivalin do?u?una neden olan ?enliklerin, asl?nda tam 54 y?l ?ncesine uzanan bir ge?mi?i vard?r. ??nk?, 1956 ile 1963 y?llar? aras?nda ?Antalya Belk?s Tiyatro ve M?zik Festivali? ad?yla  d?zenlenen festivalde ?film yar??mas?? yoktur hen?z. Bu festivalin ta ilk y?llar?ndan itibaren, onunla alabildi?ine i? i?e olmu?, zaman zaman da g?rev alm?? eksikliklerine ve ba?ar?lar?na tan?kl?k etmi?, izlemi? biri olarak, g?zlemlerimi sizlerle payla?mak istiyorum. Do?al olarak bu; Antalya Alt?n Portakal Film Festivali?nin bir tarihi de?il,  ?zel ar?ivimde y?zlerce sayfa ve foto?raftan olu?an bir ba?lang?c? ??yle bir ?zetleyivermek ve sizleri, o ilk g?nlerin Antalya?s?na g?t?rmek olacak]

B?L?ND??? gibi, Antalya, Akdeniz k?y?s?nda bir g?ne?, turizm ve tarih kenti. Hatta, T?rkiye?de ?Turizmin Ba?kenti?. Bu ?zelli?inin bir yan?nda da, T?rkiye?nin en uzun ?m?rl? sinema ?enli?ini bug?ne de?in ya?atabilmi? olmas? geliyor. Fakat bug?nlere nas?l gelindi? Bunu bilmek ve festival s?k s?k ele?tirilse de, Antalyal?lar?n bu konudaki inat??l???n? ??renmek gerek.

Yar?m as?rl?k bir s?re? i?inde, Antalya Festivali ?ok eller de?i?tirdi. 1976 y?l?ndan itibaren sinemadan ba?ka k?lt?r g?sterilerini de program?na alarak bir sanat festivaline d?n??t?. ??te, Antalya belediye ba?kanlar?n?n destek ve katk?lar?yla ?e?itli a?amalar ge?iren bu etkinli?in do?u?unun g?zel bir ?yk?s? vard?r.

1950?li y?llarda Antalya, T?rkiye?nin Akdeniz k?y?s?nda, t?m tarih zenginli?i ve do?al g?zelliklerine kar??n ?ok yaln?z b?rak?lm?? kentti. N?fusu ise ancak 27.515 ki?i idi. O zamanlar Antalya?y?, Antalya?n?n haritadaki yerini bile bilen ?ok azd?.

Okul y?llar?m? hat?rl?yorum da; co?rafya kitab?m?zda bo? yere Antalya ile ilgili bir b?l?m arar dururdum. Kitapta ?Antalya?, tek bir c?mle ile ge?i?tirilirdi: ?T?rkiye?nin g?neyinde Adana ve ??el illerinin yan?nda bir de Antalya ili vard?r.? ??te hepsi o kadar.

Antalyal?, o y?llarda bunu kendine dert edinmi?; ?ne yap?p yap?p, Antalya?y? d?? d?nyaya tan?tma? aray??? i?inde idi. Antalya?n?n g?zelliklerine hayran; Antalya?y? d?nya ?ap?nda tan?tma amac?nda olan Antalya Lisesi ?ngilizce ??retmeni Osman Batur ile Antalya sevdal?s? olan Dr. Burhanettin Onat ve arkada?lar?, 1949 y?l?nda ?Antalya?y? Tan?tma ve Turizm Derne?i?ni kurdular. 1950 y?l?nda Antalya?dan milletvekili se?ilen Dr. Burhanettin Onat on y?ll?k Antalya Milletvekilli?i s?ras?nda B?y?k Millet Meclisi?nde her f?rsatta k?rs?ye ??k?p bitmek t?kenmek bilmeyen bir azimle Meclis Ba?kan??n?n ?L?tfen esas konuya d?n?n?z!? ihtarlar?na ra?men, yaln?z Antalya?dan konu?tu; Antalya?y? tan?tmaya ?al??t?.

Atat?rk??n vasiyeti

Atat?rk??n Antalya i?in bir vasiyeti vard?: 9 Mart 1930 Pazar g?n?, ??leden sonra Aspendos?u gezen Atat?rk, Aspendos Tiyatrosu?nun sa?laml??? kar??s?nda hayranl???n? belirterek; ?Bu tiyatroyu restore ediniz. Fakat ne kap?s?na kilit vuracaks?n?z ne de girenlerden para alacaks?n?z. ?steyenler temsil verebilecekler. Sanat?n ve sporun her dal?na a??k olacak. G?re?ler d?zenleyiniz? demi?ti.

Atat?rk??n bu s?zlerinden ilham alan Antalyal?lar, Atat?rk??n bu vasiyetini ancak 1951 y?l?ndan ba?layarak bu tiyatroda her y?l ya?l? g?re? kar??la?malar? d?zenleyerek yerine getirebildiler.

G?re?ler, gerek Antalya halk?, gerekse b?t?n k?rsal kesimdeki insanlar taraf?ndan b?y?k bir ilgi g?rd?. Birka? g?n s?ren bu g?re?lerde on binlerce Antalyal? Aspendos Tiyatrosu?nu t?ka-basa dolduruyordu. Ancak bu g?re?ler, yurt i?inden ve yurt d???ndan hi?bir turisti Antalya?ya ?ekmiyordu. Hep kendimiz ?al?p kendimiz oynuyorduk. Y?llar ge?iyor, Antalya?y? yurt d?zeyinde bile tan?tma ?abam?z bir t?rl? geli?miyordu.

Bir g?n birdenbire bir olay oldu. Y?l 1953. Aylardan May?s sonu. Ankara Devlet Konservatuar? tiyatro b?l?m? ??rencileri Antalya?ya bir okul gezisine ??km??lar. Aspendos?un ad?n? duyduklar? i?in ??retmenleri yanlar?na Romeo Juliet?in kost?mlerini de ald?rtm??.

Antalya?ya geldiklerinde, gider tiyatroya bakarlar. On bin ki?ilik koca Roma tiyatrosunu

sapasa?lam hala ayakta durdu?unu g?r?nce, hayret i?inde kal?r ve burada ?Romeo ve

Juliet? oyununu oynamaya karar verirler. Ancak antik tiyatronun her taraf? yabani otlarla kaplanm??t?r.

Hemen o zamanki Antalya Valisi ?hsan Sabri ?a?layangil?i makam?nda ziyaret ederek, Aspendos?da bir oyun sergilemek istediklerini s?yleyince; Vali ?hsan Sabri ?a?layangil Antalya Turizm Derne?i?nin de deste?ini alarak bu i?e, ?tamam? der. Antalya Belediyesi?nin temizlik i??ileri tiyatronun sahne binas?, oturma yerlerini otlardan temizlerler. Birka? g?n i?inde ?zel ?dare?nin ve Antalya Belediyesi?nin parasal katk?lar? ile tahtadan sahne yap?l?r. Antalya Lisesi?nin resim ??retmenleri ellerinden geldi?ince sahne dekorunu tamamlarlar.

Romeo-Juliet oyunu ba?lang?? oldu

G?nlerden 1953 y?l?n?n 27 May?s??d?r. Antalya Valili?i ve Antalya Belediyesi b?t?n ara?lar?n?

halk? ta??mak i?in Turizm Derne?i?nin emrine verir. Taa Manavgat?tan, Serik?ten Alanya?dan, Korkuteli?den, Elmal??dan duyan gelir. Ve halk tarihi mekana ak?n eder. Tarihi mek?ndaki bulu?ma, y?llar sonra do?acak bir festivalin habercisiymi? me?er... Y?zy?llar ?nce b?y?k k?lt?rel etkinliklere ev sahipli?i yapan bu tarihi mek?nda 1700 y?l sonra yeniden b?y?k co?kular ya?an?yordu. Temsil sona erdi?inde, Alk??lar bitmek bilmiyordu.

O s?rada halk?n bu co?kusunu g?ren Antalya Belediye Ba?kan? Seyit Ali Pamir, Vali ?hsan Sabri ?a?layangil, Antalya Milletvekili ve Antalya sevdal?s? Dr. Burhanettin Onat ile Antalya?y? Tan?tma ve Turizm Derne?i Ba?kan? Osman Batur gibi Antalya kentinin ileri gelenleri ayn? ?eyi d???n?yorlard?:

- Bu g?steri, her y?l neden tekrarlanmas?n? Ama nas?l?

B?y?k istek ?zerine ertesi y?l, Ankara Devlet Konservatuar? ??rencileri Aspendos?ta bir temsil daha verdiler. K?lt?re d??k?n olan Antalyal?lar ve y?zy?llar ?ncesinden k?lt?rlere be?iklik etmi? bu Antalya, bir sanatsal ba?lang?c?n; Antalya Festivali?nin do?umuna da tan?kl?k etmek ?zeredir.

Antalya Alt?n Portakal Film Festivali?nin ilk temel ta??, 1953 y?l?nda Aspendos Antik Tiyatrosu?nda b?ylece at?lm??t?. O y?l, Ankara Devlet Tiyatrosu Konservatuar? ??rencilerinin Aspendos Tiyatrosu?nda oynad?klar? William Shakespeare?in Romeo ve Juliet eseri, Antalya Tiyatro ve M?zik Festivali?nin de ??k?? noktas? olmu?tur.

Festivalin ad? ?Alt?n Portakal?

1963 y?l?nda belediye ba?kan? se?ilen Dr. Avni Tolunay, 1964 y?l?nda Antalya?da ilk kez bir film ?irketi kurmu? olan y?netmen ve filmci Behl?l Dal??n ?nerilerini dikkate alarak, o y?llarda b?y?k bir ilgi g?ren bir sanat dal? olan sinemay? da etkinlikler aras?na katt? ve ad?n? ?Antalya Alt?n Portakal M?zik, Tiyatro ve Film Festivali? olarak ilan etti. Portakal, festivalin yaln?z ismi olmakla kalmad?, daha ?nemlisi film festivalinin de simgesi oldu.

??te y?llar ?nce Antalya Belk?s Tiyatro ve M?zik Festivali ad?yla do?an bu d???nce, 1964 y?l?ndan sonra T?rk Sinemas??n? daha iyiye ta??mak ve ayakta tutmak ad?na bir sorumluluk da ?stlenmi?tir.

Bu y?l 44. y?l? ya?ayan Alt?n Portakal Film Festivali?nin ??k?? noktas? i?te b?yle oldu.

Sonras?n? zaten siz de biliyorsunuz. Dr. Avni Tolunay?dan ba?layarak Antalya Belediye Ba?kanlar? Selahattin Tongu?, Yener Ulusoy, Metin Kasabo?lu, Hasan Suba??, Bekir Kumbul Alt?n Portakal?? bir bayrak yar??? gibi bug?nlere ta??d?lar. B?y?k?ehir Belediye Ba?kan? Menderes T?rel de bu bayra?? ?? y?ld?r yurtd???na; taaa.. Avrasya?ya kadar ta??d?. Antalya halk? bu gururu, ?oktan hak etmi?ti.