Genetiği değiştirilmiş organizmalar (II)

MEYVE VE SEBZELER
Amerika’da satılan taze meyve ve sebzelerin küçük bir kısmının genetiği değiştirilmiştir. Çekirdeksiz karpuz gibi ürünler genetiği değiştirilmiş değildir. Kabak, sarı kabak ve tatlı mısırların bazıları GDO’lu olabilir. Genetiği değiştirilmiş tek ticari meyve Hawaii’den gelen Papayadır- Hawaii’den gelen papayaların neredeyse yarısı GDOludur.
ET, BALIK VE YUMURTALAR
Henüz genetiği değiştirilmiş balık, kümes hayvanı veya çiftlik hayvanı satışa sunulmamıştır. Fakat, tahıl gibi GDOlu ürünlerle beslenen hayvanlardan üretilen pek çok organik olmayan ürün vardır. %100 ot/ çimenle beslenen hayvanları ve çiftlik balığı yerine açık deniz balıklarını tercih edin.
SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ:

Bazı ABD’li süt ürünleri çiftlik sahipleri ineklerine süt üretimini arttırmak için genetiği değiştirilmiş hormon rbGH( rbST olarak ta bilinir) enjekte eder. “rbGH/rbSTsiz inek” etiketli ürünleri satın alın. Pek çok alternatif süt ve süt ürünleri soya fasulyesinden üretilir ve GD maddeler içerebilir.
MAMALAR
Çoğu mamanın ana maddesi süt ya da soya proteinidir. Genelde bu ürünlerin içindeki gizli ürünler rbGH enjekte edilmiş ineklerden elde edilen süt veya soyadır. Aynı zamanda bazı markalar GDOlu mısır şurubu, mısır şurubu veya soya lesitini de kullanırlar.

GDOsuz ürünler
Baby’s Only (certified organic products)
Earth’s Best
Gerber products
HAPPYBABY
Organic Baby
GDOlu olma ihtimali olan ürünler
Beech-Nut
Enfamil
Good Start
Nestlé
Similac/Isomil
TAHIL, BAKLAGİL VE MAKARNALAR
Mısır dışında gıda marketinde GDOlu tahıl ürünleri bulunmaz. %100 buğdaydan üretilmiş makarna, kuskus, pirinç, arpa, yulaf,sorgum ve soya hariç kuru baklagilleri  tercih edin.
GDOlu olma ihtimali olan ürünler
Betty Crocker meals (General Mills)
Knorr (Unilever)
Kraft Macaroni & Cheese meals
Lipton meal packets (Unilever)
Near East (Quaker)
Pasta Roni and Rice-A-Roni meals (Quaker)
KAHVALTILIK GEVREKLER
Genellikle mısır ve soyadan üretildikleri için, kahvaltılık gevrek ve barların GDOlu ürün içerme ihtimali yüksektir.
GDOlu olma ihtimali olan ürünler
General Mills
Kellogg
Post (Kraft)

Quaker
FIRINLANMIŞ GIDALAR
Buğday unu, pirinç, yulaf  gibi fırınlanmış ürünlerin genetiği modifiye edilmese de, çoğu paketlenmiş ekmek ve hamur işi gıdalar mısır şurubu gibi GDOlu maddeler içerir.
DONDURULMUŞ GIDALAR
Çoğu dondurulmuş gıda üretim aşamasında çok sayıda işleme uğrar. Mısır, soya, kanola ve pamuğa dikkat edin. GDOsuz etiketi taşımadığı sürece bu gıdalardan herhangi birini içeren dondurulmuş gıdalardan uzak durun.
ÇORBALAR, SOSLAR VE KONSERVELER
Çoğu çorba ve sos pek çok işlemden geçer; alışveriş sırasında içindekiler listesini dikkatlice inceleyin.
SALATA SOSLARI, YAĞ ve ÇEŞNİLER
Etikette açıklanmadığı taktirde mısır, soya yağı, pamuk tohumu ve kanola yağı büyük ihtimalle GDO içerir. Saf zeytin, hindistancevizi, susam, ayçiçeği, badem, üzümçekirdeği ve yer fıstığı yağı tercih edin. Mısır şurubu ile üretilmiş reçel, tatlı ve diğer ürünlerden uzak durun.
ATIŞTIRMALIK YİYECEKLER
Buğday, pirinç ve yulaflı, ayçiçek yağı içeren atıştırmalıkları tercih edin. Genetiği değiştirilmiş patlamış mısır bulunmamaktadır.
ŞEKER, ÇİKOLATA VE TATLANDIRICILAR
Çoğu tatlandırıcı, ve tatlandırıcı ile hazırlanan şeker ve çikolatalar GDO içerir. Yüzde 100 kamış şekeri, konsantre kamış suyu veya organik şeker içeren  GDOsuz tatlandırıcıları, şeker ve çikolataları tercih edin, GDOlu şeker pancarı şekerinden kaçının. Çikolatadaki soya lesitin’e ve şekerdeki mısır şurubuna dikkat edin.
Tatlandırıcılardan aspartam GD mikroorganizmalardan üretilir. Aynı zamanda NutraSweet® ve Equal® olarak da bilinir ve alkolsüz içecekler, şeker, sakız, tatlılar, yoğurt, vitamin ile şekersiz öksürük bonbonları gibi eczane ürünleri de dahil olmak üzere 6,000den fazla gıda maddesinde bulunur.
GDOlu olma ihtimali olan ürünler
Hershey’s
Nestlé (Crunch, Kit Kat, Smarties)
Toblerone (Kraft)
SODALAR, MEYVE SULARI VE DİĞER İÇECEKLER
Çoğu meyve suyu GDO’suz meyveden üretilse de mısır bazlı tatlandırıcıların büyük kısmı (mesela yüksek fruktozlu mısır şurubu) GDO içerir. Gazlı içeceklerin çoğu su ve mısır şurubundan  üretilir. Yüzde 100 meyve sularını tercih edin.
GDOlu olma ihtimali olan ürünler
Coca-Cola (Fruitopia, Minute Maid, Hi-C, NESTEA)
Hansen Beverage Company

Hawaiian Punch (Procter and Gamble)
Kraft (Country Time, Kool-Aid,Crystal Light, Capri Sun, Tang)
Libby’s (Nestlé)
Ocean Spray
Pepsi (Tropicana, Frappuccino,Gatorade, SoBe, Dole)
Sunny Delight (Procter and Gamble)
GİZLİ GDO İÇERİKLERİ
İşlenmiş ürünler “organik” ya da “GDOsuz” ilan edilmedikleri sürece çoğunlukla gizli GDO barındırırlar. Aşağıdaki içerikler GDOlar ile üretilmiş olabilir:
Aspartam, B12 Vitamini, Bitkisel katı yağ (margarin), Bitkisel sıvı yağ, C vitamini (Askorbik asit), Dekstrin, Dekstroz, Diasetil, İnvert şeker, İsoflovon, Kabartma tozu, Karamel, Digliserit, E vitamini, Fenilalanin, Gliserid, Gliserin, Glisin, Glukoz, Glutamat, Glutamik asit, Gluten, Hemi selüloz, İnositol, Laktik asit, Lesitin, Lisin, Gliserol, Maltodekstrin, Maltoz, Mannitol, Mısır gluteni, Mısır nişastası, Mısır şurubu, Mısır yağı, Modifiye nişasta, Monosodyum glutamat, Nişasta, Oleik asit, Selüloz, Sıvı ya da kristalize fruktoz, Siklodekstrin, Sistein, Sitrik asit, Sorbitol, Soya lesitini, Soya proteini, Soya unu, Stearik asit, Tofu, Trigliserit…
Bu klavuz, genetik testlere değil şirketlerin demeç ve bilgilerine dayanır.
GDO’suz etiketli ürünler üretim aşaması süresince GDO’lu ürün kullanılmadığı anlamına gelse de, GDO doğal yollarla;  polen yolu ile, rüzgar ve böcekler ile, tohum bozulması yolu ile ya da insan hatalarıyla yayılabilir.
Yani ürünlerin %100 GDO’suz olma garantisi yoktur.
GDO’lar hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak için Feffrey M. Smith’in “Genetic Roulette: The Documented Health Risks of Genetically Engineered Foods” ya da  Andrew Kimbrell’in “Your Right to Know: Genetic Engineering and the Secret Changes in Your Food” isimli kitaplarından faydalanabilirsiniz.
Ayrıca;
www.centerforfoodsafety.orgve www.HealthierEating.org.
adreslerinden de GDO hakkında bilgi edinebilirsiniz.
Bu metin, Center for Food Safety and Institute for Responsible Technology tarafından “NON-GMO SHOPPING GUIDE- How to avoid foods made with genetically modified organisms (GMOs)” ismiyle ABD vatandaşları için hazırlanmış broşürün Türkçeye çevrilmiş şeklidir.
Çeviri: Dünya Atay, GDO’ya HAYIR PLATFORMU

Ülkemiz organik tarımda olsun kendi topraklarında doğal yetişen sebze, meyve ve hububatları olsun hiçbir ülkenin besinine ihtiyaç duymadan kendi kendine yetebilen verimli topraklara sahip nadir ülkelerden biridir. Dileğim bu ürünleri mümkün olduğu kadar beslenmemizden uzak tutmayı başarabilmemizdir. O nedenle bilinçli tüketici olup, hazır gıdadan mümkün olduğunca kaçmalıyız.

Hepinize geleceği kaygısız sağlıklı günler dilerim…