SUBAŞININ BAKIŞI

Tek Dille Konuşan, Aynı Düşünen Bir Memleket

AV. HASAN SUBAŞI

27 Mayıs 1934 de, İskan Kanunu çıkarılırken, İçişleri Bakanı Şükrü bey, “Bu kanun, tek dille konuşan, bir düşünen, aynı hissi taşıyan bir memleket yapacaktır” diye sözlerini tamamlıyor. Kanun kabul ediliyor. Kanunun 10. Maddesine göre Kürtlerin ağalığı, şeyhliği, aşiret reisliği sonlandırılıyor. Topraklarına devletçe el konuluyor ve yaşadıkları bölgelerden Türklerin yoğun yaşadığı ve Türkçe konuşulan yerlere gönderilerek ikamete zorlanıyor…

1950 seçimlerinde iktidara gelen Demokrat Parti, çıkardığı bir kanunla Kürtlerin, terk etmeye zorlandıkları Doğu illerine dönmelerine izin veriyor ve devlete geçen arazileri iade ediliyor.

Ardından, 27 Mayıs 1960 darbesi ile yine Kürt toprak ağaları, aşiret reislerinin bir kısmı tutuklanıp kampta tutulur ve sonra Batı illerinde iskan edilirler…

Cumhuriyetin ilk yıllarında, 1925 tarihli Şeyh Sait isyanından sonra da devlet 1927 de çıkarılan sürgün kanunu ile Diyarbakır, Ağrı’dan 1400 kişi, Batıdaki illere sürülmüş bunların yerine, Bulgaristan’dan Kafkasya’dan gelen Müslümanlar yerleştirilmiş ve çok sıkı tedbirler alınmış ama ardından gelen Ağrı isyanı önlenememişti. Ağrı isyanı kanlı bir şekilde bastırılıyor. 1937- 1938 yıllarında Dersim’e, devletin müdahalesinin, bu gün katliam olduğu yazılıp çiziliyor. 1980 darbesi ve sonrasında da devlet ve Kürtlerin çatışması sürmüştür. 1983-1984 tarihlerinde ortaya çıkan PKK terörünü de son Kürt isyanı olarak yorumlayanlar var. Terör ortaya çıktıktan sonra da köy boşaltmalar ve zorunlu iskanlar sürmüştür. Şehitlerimiz yürekleri dağlamaktadır. Binlerce insanımız ölmüştür. Acılar bitmez olmuştur.

İtiraf etmek gerekirse en önemli sorunumuzun çözümü gittikçe zorlaşmaktadır. Devletin kurumlarının en önemli sorunumuza yaklaşımı doğru ise bu güne kadar çoktan bu sorunun çözülmesi gerekirdi. Bu günkü siyasi irade Kürt sorunu vardır dediğinde umutlanmıştık. Bu çıkışın altını dolduramayınca geri adım atmak zorunda bırakıldı ve ‘Kürt sorunu’ yerine ‘terör sorunu’ denilmeye başlandı. Oysa iki sorun aynı sorun değildir.

Kürt sorunu, inkar edilse de vardır ve en önemli sorunumuzdur. Daha fazla gecikmeden çözüm odaklı adımlar atmak gereklidir. Terörü de besleyen bu sorunun varlığıdır. İki sorunun, İç içe geçmiş yanı vardır. Kürt sorunu çözülürse terör zayıflar ve biter…

İskan Kanununun çıkarıldığı yıllarda ‘Türk Tarih Tezinin’ açılımları egemendi. Türk ırkı yüceltiliyor bütün medeniyetlerin başlangıcı ve ışığı kabul ediliyordu. Türk Dil Teorisine göre de tüm diller Türkçeden türemişti. 1934 yılında İskan Kanunu tartışılırken Kanunun çeşitli maddelerinde geçen ‘soy’ kelimesi yerine ‘Türk kültürü’ ibaresini kullanalım, soy kelimesi ırk anlamına da çekilebilir diyen milletvekilinin önerisi ret edilmekle kalmıyor soy kelimesi ırk olarak değiştiriliyor. (Tarihçi Ayşe Hür;07/08/2011 tarihli makalesinden) 1924 ve sonraki Anayasalarımıza giren Türklük tanımı,yaşanan tarihi süreç nedeni ile Kürtler tarafından dışlanma ve asimilasyonun parçası olarak yorumlanmıştır.

Cumhuriyet döneminin başındaki uygulama ve eylemler, o günün şartlarında doğru bile kabul edilse bu gün aynı uygulamaları tek doğru kabul etmek hata olabilir. Günümüze intikal eden bu ağır sorunu çözmek için tarihi geçmişini ve nedenlerini incelemek gerekir. Cumhuriyet döneminin başında, en sert tedbirler alınmış ama sorun, çözüme kavuşmamıştır. Devlet kurumlarınca aynı tedbirler ve anlayış bu gün de sürdürülmek istenmektedir… Adına, ister isyan ister terör diyelim buna karşı anlayışla hareket edelim denemez ancak ‘Kürt sorunu’ nu bundan ayırarak çözüme odaklı adımlar, öncelikle yeni Anayasanın yapılması sırasında atılmalıdır. Siyasetçiler bu sorunu yok sayamaz…