Tuz

"Tuz" dedim yazmaya başladım. Gök çatladı, ateş öne atladı. Hatır koymasın, sözü önce ona bıraktım.

Kainat, ateşi 14.5 millar yıl önce tanımış.

Bizim sistemimizde, bilim söylüyor, ateşle oynanan oyun 4.5 milyar yıl önce. Anlayınız bu dünyamızın yaşı.

İki patlamadan biz suçlu değiliz. Dönüşüm olmayacak anlamına gelmez. Suç bizi bulabilir.

Bir ateş küresi olan dünyamız, zamanla soğumuş. Denizler, hava, kara yerini almış. Oranlar iyi tutturulmuş, canlılar oluşmuş. Gelecek bilinmez, yaşam bulan canlılarda sonuncuyuz. Geçmiş, günümüz bilim insanlarına araştırma konusu.

Kainatta tüm varlıkların oluşum nedeni ateş.

Dört kitapta geçer, tanrı ilk şeytanı ateşden yaratmış, Adem’i topraktan. Şeytan isyankar çıkmış, lanetlenmiş.

Sanırım ateşten korku o zaman başlamış.

Ateş, insanlığın dostu, kontrol dışına çıkarsa, başının belası. Ateş, sayemizde nükleer enerjiye ulaştı. Silahlar yapıldı, santrallar kuruldu. Hepsi kitlesel ölüm tuzakları.

Ateşi insanlar ilk yıldırımlarla tanımış. Önceki tesbitler, ateşi İ. Ö. 500 bin yıllarında Pekin insanlarının kullandığı sanılırken, Kenya’da son bulgular, tarihi çok daha gerilere taşıyor. 1 milyar 420 bin yıl önceye götürüyor.

Bilimsel bir yazı haddim değil. Ben emekli ilkokul öğretmeniyim, tuzu öğrencilerime nasıl masallaştırarak anlattım sa öyle anlatacağım.

Tuzu önce sözlükten tanıyalım:

Tuz, kokusuz, suda eriyen, yiyecekleri korumadave tatlandırmada kullanılan billursu bir madde.

Tuz çoğunlukla sanayide kullanılır. O yana giremem, gücümü aşar.

İnsanoğlu doğada doğal yaşarken ateşi tanıdı, tuzu buldu. İlklerde insanlar, yüz binlerce yıl avcılık dönemi yaşamış.

Deme, olmaz olmaz. Birinin yakınındaki ormana yıldırım düşmüş. Orman yanmış. Avcımız karnını doyuracak, avlanmaya çıkmış. Yangın yerinden geçerken, ateşten kızarmış bir hayvana raslamış. Saklamak, sonrayı düşünmek bilinmiyor. Koparmış büyük bir parça, hem yiyor hem gidiyor. Beyaz tozlarla kaplı bir alana varmış. Lokma koparırken elindeki parça yere düşmüş. O zamanlar doğa temiz, mikrop bilinmiyor. Parçayı yerden almış, yemeye devam etmiş. Bakmış tozlu olan yan daha lezzetli. Geri kalanıda beyaz toza batırıp batırıp yemiş. Burayı çevresinde olanlara da göstermiş.

Böylece insanoğlu fi tarihinde tuzla tanışmış. O zamandan beri tuz hayatımıza girmiş, vazgeçilmez olmuş.

Tarih içinde tuz, bütün toplumlarda buğdaydan sonra gelen kıymetli bir madde. Kutsal yanı olduğu da sanılır.

Nohut büyüklüğünde bir tuz, yanında üç buğday tanesi ve yedi çörekotu bir çıkına konur, analar gelin giden kızının kuşağının içine ve de askere gönderdiği oğlunun çantasına kor. Umusu vardır.

Tuz doğada, bazı yerlerde damar damar toprak yapısı içinde görülür. Karadan çıkarılırsa kaya tuzu, deniz suyu içinde erimişlerden elde edilen tuzlar, basit işlemlerden geçirildikten sonra, insanların tüketimine sunulur.

Kararınca kullanılırsa insan yaşamında önemli bir madde. Bakmayın siz doktorların, üç beyazdan uzak durun dediğine. Hayatımızdaki değerini hep korumuş, koruyor.

Tuza verilen değeri, üretilen deyimlerde de görüyoruz.

Deyimleri, en iyisi Tuzsuz Deli Bekir sıralasın…

Ve desin ki?

-Bu çorbada benim de tuzum var.

-Tuz torbası, boynuna geçsin de görelim.

-Kafir olsan, milleti tuzsuz kırarsın.

-Karı tuz der, yürek cız eder.

-Keçilerin, tuz taşına koştuğu gibi.

-Anası tuzlamamış.

-Tadı tuzu yok.

-Tuzlayımda kokma.

-O mu, deri tuzlamaz.