Aidat Ev Taşıtıyor

Aidatlara yapılan zamlar bütçeleri zorluyor. Son dönemde aidatlar o kadar yüksek seviyelere ulaştı ki kiralarla yarışır hale geldi. Kira ile yarışan aidat kavramı ortaya çıktı. İstanbul başta olmak üzere birçok kentte lüks sitelerde neredeyse kira fiyatına yaklaşan aidatlar belirlenmekte.

Aidatların yüksekliği bütçeleri zorlarken sosyal yapıyı ve tercihleri de doğrudan etkilemekte.

TÜİK sadece İstanbul'da 117 bin ailenin yüksek aidatlar nedeniyle daha ekonomik yerlere göç ettiklerini duyurdu. Fahiş aidatların ülke genelinde ise 250 bin ailenin taşınmasına neden olduğu tahmin ediliyor.

Kiralarda yaşanan artışlara paralel olarak aidatlarda da artışlar yaşanmakta. İnsanlar ev alırken de kiralarken de artık aidatın da ne kadar olduğunu sormak gereği hissediyorlar. Ev satın almada ya da kiralama da aidatlar belirleyici hale geldi. Satın alma ya da kiralamada aidatların miktarına bakılıyor. Aidatların yüksek olduğu yerlerden daha düşük olan yerlere taşınma eğilimi oluşmaya başladı.

Çalışanlara ve emeklilere verilen maaşlardaki artışlar enflasyon oranında olmasına rağmen kira ve aidatların enflasyonun çok üstünde 2-3 kat artması bütçeleri zorladı. Bütçesi zorlanan insanımız da çareyi daha uygun yerlere taşınmaya ya da köye dönmeye başladı.

Aidatlarda bir yeknesaklık olmadığı gibi artış oranları da değişkenlik gösteriyor. Artış oranları çoğu yerde enflasyonun üzerinde. 2 yılık dönemde Yüzde 100 ü geçmiş durumda.

Aidatlar Taşınma ve Tahliye Sebebi

Demirbaş niteliğinde olmayan aidatlardan hem mülk sahibi hem de kiracı sorumlu. Kiracılar kiraları ödemekte zorlanırken aidatların ödenmemesini fırsat bilen ev sahipleri kiracısını tahliye imkanına sahip olabiliyor.

Çalışanlar ve asgari ücrete yaklaşık % 30 zam yapılırken aidat artışlarının % 75-100’lere kadar çıkması birçok kişinin aidatını ödeyememesine neden olacak. İlerleyen günlerde aidatlardan kaynaklı icra takiplerinin sayısında büyük artışlar yaşanabilir.

Aidatlar Makul Miktarda Belirlenmeli

Yıllık bütçe hazırlanırken zorunlu harcama kalemleri dışındaki giderlerden kaçınılmalı, mümkün olduğunca tasarruf ve kısıtlama yapılmalıdır. Kat malikleri mutlaka toplantılara bizzat yada yetkili kıldığı kişi aracılığı ile katılmalı. Toplantılarda belirlenecek yüksek aidatlara karşı itirazlarını yazılı olarak bildirmeli ve toplantı tutanağına itiraz şerh koymalıdır.

Dava Açılmalı

Yüksek aidatlara karşı toplantıya katılıp şerh verdiysek toplantı tarihinden itibaren 1 ay, katılınmadıysa her hâlükârda 6 ay içinde Sulh Hukuk Mahkemesi nezdinde yüksek aidat kararının iptali için dava yoluna gidilmelidir.

Yönetimlerin Şeffaf ve Hesap verir olması sağlanmalı

Binalarda en çok şikâyet aidatların yüksekliğinden kaynaklıdır. Şikayetlerin artmasının temel nedenlerinden birisi de bazı yönetimlerce şeffaf ve dürüst yönetim hizmetlerinin verilmemesi, yönetimin mafyalaşması ve rant kapısı haline getirmeleri ve denetim kurulunun görevini yapmaması ya da yönetimle birlikte hareket etmesidir.

Aidatların düşürülmesi şeffaf ve dürüst yönetimlere bağlı

Bu konuda profesyonelleşmek lazım. 50 ve üstü daire sayısı olan apartman veya siteleri yönetim şirketler yönetmek zorunda olmalı. Bu şirketleri de bağımsız denetim şirketleri denetlemeli. Yöneticilerin sicil kaydı oluşturulmalı, sabıkalı ve mafyatik tiplerin yönetim işinde olması engellenmelidir.

Düzenleme yapılması şart

Yapılması gereken yönetim işinin ehil insanlara, sertifikalı, sabıkası olmayan, işini düzgün yapan yönetimlere yaptırılması, denetim mekanizmasının ise şirket ve yönetimden ayrı bağımsız firmalar tarafından yapılmasıdır. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı yapmak istediği değişiklikle sabıkasız, adli sicili olmayan, hırsızlık yapmayan, kamu malına el uzatmayan kişilerin yönetimde olmasını istediği anlaşılmakta. Ayrıca bakanlık tarafından da yönetimler üzerinde denetimler yapılacak. Ancak bu denetim raporlarının mutlaka kat malikleri ile paylaşılması gerekiyor. Aksi takdirde şikayetler devam edecek ve kamu otoritesi tarafından yapılan denetimlere hesap sorulamayacaktır ki bu kabul edilemez.

Ayrıca denetim firmasının yaptığı denetime güvenmeyen kat maliklerine yargı yolu yani mahkemece denetim yaptırma imkânı sağlanmalı, mahkeme denetimlerinde usulsüzlük tespit edilmesi halinde yönetici ve denetim kurulu hakkında suç duyurusunda bulunulması sağlanmalıdır. Kat malikinin denetim isteği çok hızlı bir şekilde mahkemece yerine getirilmeli, en geç 3 ay içinde denetim ve yargı süreci sonuçlanmalı ve sonucuna göre usulsüzlük tespit edilmesi halinde yönetim hakkında suç duyurusunda bulunulmalı ve işten el çektirilmelidir.

Enflasyonla mücadelede başarı sağlanamaması ve şeffaf, hesap veren yönetimler işin başında olmadığı takdirde aidat artışları devam edecek, daha çok aidatların yüksekliğinden bahsedeceğiz.

Av. İbrahim GÜLLÜ

TÜKONFED (Tüketici Konfederasyonu) Başkan Vekili

ASİYED (Apartman Site Yöneticileri ve Sakinleri Derneği) Başkanı