DUAYEN

Torna-Freze

Y. Mimar ERCAN EVREN

Sanayi çarşısından yolu geçenler torna ve frezeyi çok iyi bilirler. Tornadan yuvarlak, frezeden de hep düz parçalar çıkar. Bu iki alet sanayinin ana omurgasını teşkil eder. Benim amacım bu aletleri anlatmak değil. Sadece “eğitim ve ilke” ile bu aletler arasında bir ilinti kurmak istiyorum. Yani, eğitim ve ilkelerinizi nasıl kurgularsanız, yetiştirdiğiniz insanlar da öyle olur. Osmanlı İmparatorluğunda, halka eğitim veren okullar iki tane idi: Sübyan okulları ve medreseler. Sübyan okulları ilkokul karşılığı idi. Bu okullarda genelde cami imamları öğretmenlik yapar ve çocuklara Kuran öğretirdi. Bu okullar sadece Kuran ve toplama çıkartma düzeyinde matematik okutulurdu. Medreseler ise, ortaokul, lise ve yükseköğretim karşılığında idi. Medreselerde ise cümle bilgisi, mantık, hadis, tefsir, konuşma adabı, vaaz, güzel konuşma, kelam, hikmet, fıkıh, miras hukuku, inanç esasları, astronomi-astroloji, matematik gibi dersler gösterilir ancak dini derslere daha fazla önem verilirdi. Medreselerde eğitimin; öğrencilerin iyi Arapça bilmemelerine rağmen, Arapça yapıldığını da hatırlatmak isterim. Son zamanlarda medreselerde matematik gibi bilim dersleri tamamen ihmal edilmiş ve medreseler sadece din eğitimi veren okullar haline gelmiştir. Medreseler Cumhuriyete kadar devam etmiştir. Bu okullar din öğretim kurumları oldukları için yetiştirdiği insanlar da hep din adamları ve din âlimleri olmuştur. Bilim adamlarını hiç görmezsiniz. Avrupa’da ise; manastır okulları dâhil, eğitimde yedi ana unsurun öne çıktığını görüyoruz (Kadim Yunan eğitim sistemi). Bunların, Gramer, güzel konuşma, Akıl yürütme yoluyla doğrulara ulaşma yöntemi (diyalektik), aritmetik, geometri, astronomi ve müzik olduğunu biliyoruz. Okullar, ilkokullar, ortaokullar, liseler ve yüksekokullar olmak üzere dört kademelidir. Antik Yunan’da sorgulayan Felsefe okullarının açıldığını da unutmamak gerekir. 12. Yüzyılda açılan üniversiteler; zamanla daha çok araştırma ve eğitim yaparak, birer bilim kurumları haline gelişmişlerdir. Dolayısı ile Avrupa eğitiminden bilim adamı çıkmıştır. Daha yakın bir örneğe bakacak olursak, Güney Kore ile Türkiye’yi kıyaslayabiliriz. 1950 yıllarında bizden çok geri durumda olan Kore, rasyonel eğitici sistemiyle Kore’yi yaratmış ve bu gün dünya devleri ile rekabet edebilir hale gelmiştir. Biz ise eğitim yerine “Ezberci öğretimlerle” ve “Din okullarıyla” hala bocalayıp duruyoruz. Torna seçerseniz yuvarlak, freze seçerseniz düz mal çıkarttığınız gibi. Ürün, imalatta seçeceğiniz metodun ve aletin cinsine bağlıdır.

Üç beş sene önce bu yazdıklarım daha doğru olabilirdi. Şimdi ise”CNC” dediğimiz aletle üç buutlu bir parçayı; torna ve freze kullanmadan, bir tek aletle kopyalayabiliyor. Bu bize eğitimimizin de; farkındalık yaratan, bir çeşitlenme içine girmesini zorunlu kılıyor. Çoğalan bilim ve sanat alanlarının anlatılması, insanların da yetenek ve arzularına göre mesleklerini seçmeleri gerekiyor. Sanıyorum en önemli hususlardan biri de “Duygusal zekânın geliştirilmesi”. Bunun da ancak sanatla mümkün olduğunu pedagoglar söyleyip duruyorlar. Son zamanlarda artan cinayetlerin (özellikle kadın cinayetleri) vandalizmin, çirkin ve kaba üslupların temelinde; bence, sanat eksikliği yatıyor. Eğitimde, aile içinde sanatla ilgilenmek, uğraşmak; insanları daha ince düşünmeye ve davranmaya sevk edeceği için, duygusal zekânın gelişmesi bir çare gibi gözüküyor.

Antalya Filarmoni Derneğinim bu amaçla hazırladığı, “Sanat ilkokulda başlar” programı içindeki videolar Antalya da sekiz ilkokulda gösterime girdi. İlk “Müzik Nedir?” Videosunu daha önce sizlerle paylaşmıştım. Bu yazımın sonunda da öğrencilerin bu videoya geri dönüş yanıtlarını sizlerle paylaşmak istiyorum.