Sosyal Fobi Nasil Tedavi Edilebilir ?

Tedavisi olan bir hastalıktır. Her şeyden önce gerçekçi beklentiler içinde olmak gerekir. Beraberinde diğer psikiyatrik hastalıkların olması, başlangıç yaşının erken olması, kişinin tedavi isteği gibi bir çok etken tedavinin başarısını etkilemektedir.

İlaç tedavisi ve psikoterapi uygulanır. Hastanın durumuna göre bazen tek başına psikoterapi, bazen ilaç tedavisi uygulansa da genelde her ikisinin beraber uygulanmasında başarı daha yüksektir. İlaç tedavisinde özellikle serotonin sistemi üzerinde etkili olan ilaçlar seçilir.

Tedavinin ilk günlerinde hafif bulantı, baş ağrısı, uyku bozukluğu, midede huzursuzluk gibi geçici yan etkiler oluşabileceği, zamanla bu belirtilere vücudun alışabileceği hastaya bildirilir. Bu ilaçlar bağımlılık yapmaz, kalıcı hasar veren yan etkileri yoktur. İlaç etkisinin ortaya çıkması için iki-üç hafta kadar beklemek gerekir. İlacın etkili olup olmadığına karar vermek için en az 4 hafta süre geçmelidir. Tedavi süresi,ortalama 6-12aydır.

PSİKOTERAPİ ETKİLİ Mİ?

Sosyal fobide en sık uygulanan terapi şekli KOGNİTİF (BILIŞSEL) DAVRANIŞÇI TERAPI’ dir. Ayrıca aile ve grup terapisi de uygulanabilir.

DAVRANIŞÇI TERAPIDE; model olma, yakınmaların üstüne gitme, belirtileri daha net algılayabilmesi için rol oynama, gevşeme eğitimi, sosyal beceri eğitimi gibi her hastada farklı uygulanabilecek yöntemler vardır.

BILIŞSEL TERAPIDE; kaygı duyguları ve bu kaygıya karşı oluşan bedensel tepkileri tanıma, kaygı doğuran durumlardaki düşüncelerin ne olduğunu anlama, bunlara karşı başa çıkma stratejileri geliştirme gibi aşamalar vardır.

 İnsanlar belirli bir durumda ne olabileceğine ilişkin, neyi yapıp, neyi yapamayacaklarına ilişkin ve başkalarının onlar hakkında ne düşündüğüne ilişkin doğru olmayan öngörülerde bulundukları zaman kaygılı düşüncelere kapılırlar.

SOSYAL FOBİDE EN YAYGIN DÜŞÜNME BİÇİMLERİ

OLASILIĞI ABARTMA

• Panik duyacağım
• Toplumdaki herkes benim aptal olduğumu düşünecek
• Sunumum berbat olacak
• Hiç bir zaman yakın bir ilişkiye giremeyeceğim
• Telefonu açtığımda söyleyecek bir şey bulamayacağım
• Hata yaparsam işimi kaybederim
• Dışarı çıkacak olursam herkes bana bakar

DÜŞÜNCELERİ OKUMA

• İnsanlar beni sıkıcı buluyor
• Amirim benim ellerimin titrediğini görse aptal olduğumu düşünür
• İnsanlar bana baktığında benim yadırganacak biri olduğumu düşünüyorlar
• Bir çok insan kaygıyı zayıflığın bir işatreti olarak görür
• Düşüncelerimin akışında bir bozukluk olduğu zaman arkadaşlarım benim aptallaştığımı düşünür
• İnsanlar benim ne zaman kaygılı olduğumu hep bilirler

KİŞİSELLEŞTİRME

• Bir arkadaşımın doğum gününde yeni tanıştığım bir konukla konuşurken , birden artık konuşacak bir şeyin kalmadığını gördüm. Ben sıkıcı olduğum için konuşmayı sürdüremedik
• Amirimin yanlış yapmamdan dolayı bana kızmış olması benim yetersiz biri olduğumun kanıtıdır
• Asansörde karşılaştığım kadın bana bakıyordu. Olasılıkla benim yadırganacak biri olduğumu düşünüyordu

“-MELİ, -MALI “ YARGILARI

• Başkalarinin yanında hiç bir zaman kaygılı olmamalıyım
• Hiç bir zaman başkalarına zorluk çıkarmamalıyım
• Başkaları benim hakkımda hiç bir zaman kötü düşünmemeli
• Her şeyi çok düzgün ve mükemmel yapmalıyım, hata yapmamalıyım
• Hiç kimse benimle dalga geçmemeli ya da yaptığım bir şeyden dolayı bana gülmemeli

KORKUNÇLAŞTIRMA

• Sunumum sırasında kaygılandığımı göstermem korkunç olur
• Kendimi aptal görünmekten sakınmam olanaklı değil, bunun da üstesinden gelemem
• Konuşmam sırasında bir an için bile ne söyleyeceğimi bilemeyecek olmamdan büyük utanç duyarım
• Soruları yanıtlarken kızarmam, ellerimin ve sesimin tiremesi korkunç olur

“YA HEP YA HİÇ” BİÇİMİNDE DÜŞÜNME

• Konuşmam sırasında bir kez bile ne söyleyeceğimi bilemeyecek olmam bütün konuşmamı batırır
• Tek bir kişinin bile benim sinirli olduğumu düşünmesi bana zor gelir
• Amirimin beni tek bir konuda bile uyarmasına katlanamam

ALGIDA SEÇİCİLİK

• Amirinin olumlu geri bildirimini görmezden gelme
• Karnesindeki düşük notlara odaklanma, yüksek notları önemsememe
• Karnesinde düşük notlara odaklanma, yüksek notları önemsememe
• Biriyle yaptığı konuşmanın bütünü çok güzel geçmişken , belirli bir bölümünde söyleyecek şey bulamaması üzerinde düşünüp durma
• Okul yıllarında alay edildiği günleri hiç unutmama, ancak geçirdiği güzel günleri hiç hatırlamama

            NE YAPMALIYIM?

Her şeyden önce sosyal fobinin bir hastalık olduğunun kabul edilmesi gerekmektedir. Çekingen kişilik bozukluğu ile birlikte sık görülmesi, toplum tarafından bu özelliklerin genellikle efendilik olarak kabul edilmesi kişileri tedavi arayışından alıkoymaktadır.

Oysa kaybettikleriniz neler? İyi bir iş, arkadaş, yakınlık kurmak, kendine güven ve bir çok şey , özel , iş ve sosyal hayatınız... Bunun için en yakın zamanda ve yakınınızda olan bir psikiyatristden yardım almaktan çekinmemelisiniz.