PSİKİYATRİST

Aşkın Renkleri

Aşk öyle bir çelişkiler silsilesidir ve öyle sonsuz ren­giyle biçimi vardır ki, hakkında ne söylerseniz söy­leyin, muhtemelen doğrudur.

Finck,RomanticLoveandPersonalBeauty, 1891

Aşkın farklı çeşitlerini, bileşenlerini, yüzlerini ve biçimlerini tanımlayan çok sayıda kitap ve makale var. Yunan filozofları al­tı aşk çeşidi belirlemişti Günümüz bilim adamları da yaptıkları geniş çaplı araştırmalar da bu aşk tarzlarının var olduğuna dair kanıtlar bulmuştur.

v Yakın arkadaşlar arasındaki aşk,

v fedakâr aşk,

v sahiplenmeci aşk,

v pratik aşk,

v oyuncu aşk

v romantik aşk (eros).

 

Aşk çeşitleri, insanların romantik aşkı yaşama ve ifade etme biçimlerinde tutarlı farklılıklar olduğunu ortaya koysa da, her âşık olma deneyimi, her iki tarafın gerek bilinç­li gerek bilinçdışı öğeleri tarafından belirlendiği için, kişiye özeldir.

İster tutkulu, ister oyuncu, mantıklı ya da fedakâr olsun, bir kişi her romantik ilişkisinde farklı biri olacaktır, çünkü karşısındaki sevgili ve aralarındaki etkileşime ge­tirdiği eşsiz öğeler farklıdır.

Robert Sternberg'in üçgen modeli,aşkın üç ana bileşenini keşfettiğine inanır: YAKINLIK, TUTKU VE BAĞLILIK.Bu bileşenlerin varlığı veya yoklu­ğu, aşkın farklı yüzlerini açıklar.

  1. İçinde yalnız yakınlık olan bir ilişki, HOŞLANMAdır.
  2. İçinde yalnız tutku olan bir ilişki, VURULMA­dır.
  3. İçinde yalnız bağlılık olan bir ilişki, BOŞ BİR AŞKtır.
  4. ROMANTİK AŞK;tutku ve yakınlık olduğu halde bağlı­lık yoktur.
  5. MÜKEMMEL AŞK hem yakınlığı, hem bağlılığı, hem de tutkuyu içeren aşk.

 

FARKLI AŞK BİÇİMLERİ

Aşk, yalnız onu oluşturan bileşenlerin çeşitliliğinden değil, aynı zamanda yöneldiği farklı kişilerden ve nesnelerden dola­yı da farklı biçimler alabilir.

Aşk, cinsler arasındaki bir duyguyu ifade etmek­le kalmaz.

Farklı aşk biçimleri;özsevgi, aile bireyleri,ebe­veyn sevgisi,kardeş sevgisi, çocuk sevgisi…

Komşunuza, arkadaşınıza, hatta düşmanınıza, tüm insanlı­ğa, evinize, toplumsal veya ırksal grubunuza, ulusunuza, güzel ve iyi olan her şeyeyönelebilir.

Aşk sevgi, sözcük dağarcığımızdaki en yorgun sözcükler­den biridir. Bu sözcüğün ölümüne kullanılmadığı bir alan yok gibi.Tek bir sözcüğün bütün işlevleriyle bir tutulma­sı inanılır gibi değil.

SOSYOLOJİK DEĞERLENDİRMELERE GÖRE AŞKIN RENKLERİ;

            1-EROS : TUTKULU

  1. Tutkulu aşk. Aşka aşıksınız ve aşk için her şeye katlanırsınız.
  2. Genellikle, tutkusal aşk olarak tanımlanmıştır,ancak tutkudan daha fazla şeyi ifade eder.
  3. Eşinde olmasını istediği fiziksel görünüm hakkında belirli bir ‘’resme’’ sahiptir (zayıf,ince,kahverengi gözlü gibi).
  4. Resme uygun bir eş adayı ile karşılaştığında da onunla çok hızlı bir biçimde ilişkiye girmeyi, sürekli olarak konuşmayı ve kendini açmayı ister.
  5. Temel özelliği, kendine güven duyması ve yüksek kendilik saygısıdır.

2-LUDUS : OYUNCU

  1. Oyuncu aşk. İlişkiyi, bağlılığa gerek duyulmayan zorlu bir macera olarak görüyorsunuz.
  2. Belirgin bir ciddiyeti olmayan,karşılıklı hoşlanmaya dayalı,bir oyun gibi oynanan aşk türüdür.
  3. Ludus aşık, aynı anda birden fazla eşle birlikte olabilir.
  4. Tercih ettiği belirgin bir fiziksel görünüm tipi yoktur.

3-STORGE :ARKADAŞÇA

  1. Arkadaşça aşk. Rahat, romantik olmayan cinselliğin ikinci planda olduğu bir yakınlıktan keyif alıyorsunuz.
  2. Bu aşk türünün temeli arkadaşlığa dayanır.
  3. Tutum ve değerlerinde benzer olduğu bir eşle güvenli bir ilişki kurmak esastır.
  4. Onun için böyle bir benzerlik, kısa süreli bir heyecandan ziyade uzun süreli adanmışlığı araması nedeniyle fiziksel görünüm ya da cinsel doyumdan daha önemlidir.

4-PRAGMA :MANTIKLI

  1. Mantıklı aşk. Karşılıklı uyumluluğu dert ediyorsunuz mantık her şeye hükmediyor.
  2. ‘’Pragmatik ‘’ ve ‘’Pratik ‘’ kavramlarını barındırır.
  3. Ne tür özellikler aradığını bilir.
  4. Büyük bir heyecan aramaz,daha ziyade, birlikte ödüllendirici ve doyum sağlayabileceği bir yaşam kurabileceği  uygun bir eş arar.

5-MANİA : SAHİPLENMECİ

  1. Sahiplenmeci aşk. Sahip olma ve sahiplenilme ihtiyacı sizi kuşatıyor.
  2. Geleneksel günlük romantik aşk kavramsallaştırmasına benzer özelliklere sahiptir.
  3. Kıskançtır,eşin samimiyeti ve bağlılığı konusunda şüphelerle doludur
  4. Ani heyecansal değişimler yaşar.

6-AGAPE : ÖZVERİLİ

  1. Özverili aşk. Kendinize başkalarından daha az önem veriyor kendinizi adıyor fedakarlık yapıyorsunuz.
  2. Bu aşk türü özgecidir, kendi isteklerinden vazgeçer ve eşin refahına odaklanır.

ROMANTİK AŞK ve CİNSELLİK

Psikanalist Rollo May şöyle bir açıklama yapar; romantik aşkla (eros) cinsellik arasında ayrım gözetir.

"Seks bir ihtiyaç,"

"Eros bir arzudur." Eros, bir başkasını anlama halidir; erosta aranan cinsel tatmin değil, "dünyayı iyileştirme, geliştirme ve biçimlendirmedir. Ancak çoğumuz için cinsellik, romantik aşkın önemli bir parçasıdır.

Araştırmalar, bir ilişkide cinselliğin varlığının veya yokluğunun, ilişkinin duygusal gidişatını ve kişilerarası dina­miklerini etkilediğini göstermektedir.

 

Eros, bizi ait olduğumuz şeylerle kendi olanak­larımızla birleşmeye, kendi doyumumuzu keşfetmemize ve­sile olan hayatımızdaki önemli kişilerle birleşmeye iten kuvvettir.

Eros, insanı, kendini arateye, soylu ve iyi yaşama adamaya iten özlemdir... Bu, insanlık halinin temel bir gerçeğini, ero­sun bizi daima kendimizi aşmaya güdülediği gerçeğini ifade etmenin sembolik bir yoludur.

Şairlerle yazarlar, romantik aşk üzerine harika şiir­ler, öyküler, kitaplar yazmıştır. Filozoflar, tarihçiler, sosyolog­lar, antropologlar ve yeni yeni, aşkın kimyasını açıklayan biyologlarla biyokimyagerler, romantik aşkı incelemiştir.

Âşık olma aşaması bir aşk ilişkisinin eşsiz bir aşaması di­ğerlerinden daha yoğun bir aşama olduğu halde, bazı psiko­terapistler tarafından önemsiz bir aşama olarak değerlendiri­lir.

Âşık olmak çaba istemez, âşık olduğunu inkâr etmeye çalışmanın hatırı sayılır bir çaba gerektirir.

Aşık olmak yaşamın en harika, en heyecanlı, en sarsı­cı ve en önemli deneyimlerinden biridir. Aşık olmak bir aşk iliş­kisinin en önemli aşamalarından biridir.

 

KÜLTÜREL YAPI ve AŞK

 Aşıklar aşklarının za­mansız ve sınırsız olduğunu sansa da, romantik aşk belli bir ta­rih ve kültürel bağlamda var oluyor.

Aşk, bir toplumsal kurgudur. Toplumların aşkın doğası­na dair anlayışları farklıdır; farklı devirlerin kültürleri de aşkı farklı şekillerde tanımlar.

Kimi devirlerde cinsel bir ta­rafı olması gerektiği düşünülen romantik aşk, başka devirler­de yüce ve aseksüel bir deneyim olarak tanımlanır.

Romantik aşk, yaşamın başlangıcından bu yana diğer aşk türleri arasında­ki saltanatını kaybetmese de, evlilik için temel teşkil etme göre­vine son yıllarda terfi etmiştir. Aşkın evlilik için yeterince sağ­lam bir temel oluşturacağına ve evlilik boyu süreceğine dair evrensel bir umut söz konusudur.

ROMANTİK AŞK VE VAROLUŞSAL ANLAM ARAYIŞI

            Pulitzer ödüllü psikolog Ernest Becker, romantik aşkı, kendimizi "kahraman" gibi his­setme, yaşamımızın "kozmik" düzende bir anlamı olduğunu görme, bizi "bütünüyle kavrayan", kendimizden "daha yüce bir şeyle birleşme" ihtiyacımızı karşılama yollarından biri olarak tanımlar. "Kozmik kahramanlık ihtiyacı" yaşamı doyurucu ha­le getiren "ilahi ideal"e dönüşen sevgiliye, bütün tinsel gereksinimlerin yoğunlaştığı kişiye odaklanır.

Romantik aşk, ken­dimizden daha büyük bir şeyle bağlantı kur­mamızı sağlayan kişilerarası bir deneyimdir.

EN CİDDİ ROMANTİK İLİŞKİNİZİ DÜŞÜNÜN…

Geçmiş ilişki deneyimlerimizdeki duygu, düşünce ve iletişim hatalarımızı analiz edebilirsek sonraki ilişkilerimizde benzer hataları yapmamayı öğrenebiliriz.

Şuanda romantik bir ilişki içinde misiniz?Yanıtınız hayırsa,yaşadığınız en ciddi ilişkiyi düşünün.

  1. Tanıştığınız sırada hayatınızda neler oluyordu?
  2. Nasıl tanıştınız?
  3. İlk izleniminiz ne oldu?
  4. Sizi en çok ne çekti?
  5. Eğer aşık olduysanız, bu hangi aşamada oldu?
  6. İlişki nasıl gelişti?
  7. İlişkiniz nasıldı?
  8. Bu ilişkide sizin için en büyük gerginlik kaynağı neydi?
  9. İlişki bittiyse, neden bitti?

 

Uzm.Dr. Sevilay ZORLU

Psikiyatrist & Psikoterapist

www.antalyaterapipsikiyatri.com

www.antalyacinselterapi.com

ŞirinyalıMh. İsmet Gökşen Cad.

1528 S. Şahbaz Apt. K:2 D:5

Tel: 0 (242) 316 98 99

facebook.com/antalyaterapipsikiyatri

https://twitter.com/DrSevilayZorlu

Yayın Tarihi
22.11.2017
Bu makale 1527 kişi tarafından okunmuştur.
Bu Haber İçin Yorum Yapın
NOT: E-Mail adresiniz web sitemiz üzerinde yayınlanmayacaktır.
CAPTCHA Image
Bu makaleye ilk yorumu yazan siz olun.

Yazara Ait Diğer Makaleler

Çerez Kullanımı

Kullandığımız çerezler hakkında bilgi almak ve haklarınızı öğrenmek için Çerez Politikamıza bakabilirsiniz.

Daha Fazla

Arama Yap!